BhG 2.32

analiza syntaktyczna

he pārtha (Prythowicu!),
sukhinaḥ ca (i szczęśliwi) kṣatriyāḥ (kszatrijowie) yadṛcchayā (samoistnie) upapannam (osiągniętą), apāvṛtam (otwartą) svarga-dvāram (bramę niebios), īdṛśam (taką) yuddham (walkę) labhante (uzyskują).

analiza gramatyczna

yad-ṛcchayā	–	av. – samoistnie, przypadkowo (od: yad-ṛcchā– przypadek, szansa 3i.1 f.);
ca	–	av. – i;
upapannam	–	upa-panna (upa-√pad – zbliżać się, osiągać) PP 2i.1 n. – osiągnięty;
svarga-dvāram	–	svarga-dvāra 2i.1 n.; TP: svargasya dvāram iti – bramę niebios (od: √sūr – ranić, być stabilny, sūra – słońce, mędrzec, svar – niebo, svar-ga – wiodący do nieba, niebiosa; √dvṛ – przeszkadzać, okrywać, dvāra – brama, wejście, droga);
apāvṛtam	–	apā-vṛta (apa-ā–√vṛ – odkrywać) PP 2i.1 n. – otwartą, odkrytą, niekontrolowaną;
sukhinaḥ	–	sukhin 1i.3 m. – szczęśliwi, mający szczęście (od: su – prefiks: dobry, wspaniały, piękny, szlachetny; kha – zagłębienie, otwór, piasta; su-kha – radość, szczęście, dosłownie: dobre zagłębienie [przez które przechodzi oś rydwanu], stąd poruszanie się gładko; lub od: su-√sthā; przeciwieństwo do: duḥkha – cierpienie, niedola);
kṣatriyāḥ	–	kṣatriya 1i.3 m. – kszatrijowie (od: √kṣi – posiadać, władać lub √kṣi – niszczyć);
pārtha	–	pārtha 8i.1 m. – o synu Prythy (od: √pṛth – rozszerzać, pṛthā – Kunti, matka Pandowiców);
labhante	–	√labh (osiągać) Praes. Ā 1c.3 – osiągają;
yuddham	–	yuddha 2i.1 n. – walkę (od: √yudh – walczyć);
īdṛśam	–	īdṛśa 2i.1 n. – taką, takiego rodzaju;

warianty tekstu

copapannaṃ → copanataṃ (i przyprowadzoną blisko);
sukhinaḥ → sukṛtāt (z powodu zasług);

Śāṃkara

Legenda:
fragmenty komentowanego wersetu
cytaty z różnych pism
wprowadzenie polemiki

Z jakiego jeszcze powodu należy walczyć? Wyjaśnia:		kutaś ca tat yuddhaṃ kartavyam iti, ucyate –
Szczęśliwi są wojownicy, którym samoistnie, Prythowicu, trafiła się taka walka – otwarta niebios brama.		yadṛcchayā copapannaṃ svarga-dvāram apāvṛtam | sukhinaḥ kṣatriyāḥ pārtha labhante yuddham īdṛśam ||2.32||
Samoistnie, czyli bez usilnych pragnień, trafia się, czyli przychodzi, otwarta brama niebios, czyli wynikła walka, która trafiła się wojownikom. O Prythowicu, czyż oni nie są szczęśliwi?		yadṛcchayā ca aprārthitatayā upapannam āgataṃ svarga-dvāram apāvṛtam udghāṭitaṃ ya etad īdṛśaṃ yuddhaṃ labhante kṣatriyāḥ he pārtha, kiṃ na sukhinas te ||2.32||

Rāmānuja

ayatnopanatam idaṃ niratiśaya-sukhopāya-bhūtaṃ nirvighnam īdṛśaṃ yuddhaṃ sukhinaḥ puṇyavantaḥ kṣatriyā labhante

Śrīdhara

kiṃ ca mahati śreyasi svayam evopāgate sati kuto vikampasa iti | ata āha yadṛcchayeti | yadṛcchayā aprārthitam eva upapannaṃ prāptam īdṛśaṃ yuddham labhante | yato nirāvaraṇaṃ svarga-dvāram evaitat | yad vā ya evaṃvidhaṃ yuddhaṃ labhante ta eva sukhina ity arthaḥ | etena svajanaṃ hi kathaṃ hatvā sukhinaḥ syāma mādhava iti yad uktaṃ tan nirastaṃ bhavati

Madhusūdana

nanu yuddhasya kartavyatve 'pi na bhīṣma-droṇādibhir gurubhiḥ saha tat kartum ucitam atigarhitatvād ity āśaṅkyāha yadṛcchayeti | yadṛcchayā sva-prayatna-vyatirekeṇa | co 'vadhāraṇe | aprārthanayaivopasthitam īdṛśaṃ bhīṣma-droṇādi-vīra-puruṣa-pratiyogikaṃ kīrti-rājya-lābha-dṛṣṭa-phala-sādhanaṃ yuddhaṃ ye kṣatriyāḥ pratiyogitvena labhante te sukhinaḥ sukha-bhāja eva | jaye satyenāyāsenaiva yaśaso rājyasya ca lābhāt | parājaye cātiśīghram eva svargasya lābhād ity āha svarga-dvāram apāvṛtam iti | apratibaddhaṃ svarga-sādhanaṃ yuddham avyavadhānenaiva svarga-janakaṃ jyotiṣṭhomādikaṃ tu ciratareṇa deha-pātasya pratibandhābhāvasya cāpekṣaṇād ity arthaḥ | svarga-dvāram ity anena śyenādivat pratyavāya-śaṅkā parihṛtā | śyenādayo hi vihitā api phala-doṣeṇa duṣṭāḥ | tat-phalasya śatru-vadhasya na hiṃsyāt sarvā bhūtāni, brāhmaṇaṃ na hanyāt ity ādi-śāstra-niṣiddhasya pratyavāya-janakatvāt phale vidhy-abhāvāc ca na vidhi-spṛṣṭe niṣedhānavakāśaḥ iti nyāyāvatāraḥ | yuddhasya hi phalaṃ svargaḥ sa ca na niṣiddhaḥ | tathā ca manuḥ —
āhaveṣu mitho 'nyonyaṃ jighāṃsanto mahīkṣitaḥ |
yudhyamānāḥ paraṃ śaktyā svargaṃ yānty aparāṅmukhāḥ || [Manu 7.90] iti |
yuddhaṃ tu agnīṣomīyādy-ālambha-vadha-vihitatvān na niṣedhena spraṣṭuṃ śakyate ṣoḍaśi-grahaṇādivat | grahaṇāgrahayos tulya-balatayā vikalpavat sāmānya-śāstrasya viśeṣa-śāstreṇa saṅkoca-sambhavāt | tathā ca vidhi-spṛṣṭe niṣedhānavakāśaḥ iti nyāyād yuddhaṃ na pratyavāya-janakaṃ nāpi bhīṣma-droṇādi-guru-brāhmaṇādi-vadha-nimitto doṣaḥ | teṣām ātatāyitvāt | tad uktaṃ manunā –
guruṃ vā bāla-vṛddhau vā brāhmaṇaṃ vā bahu-śrutam |
ātatāyinam āyāntaṃ hanyād evāvicārayan ||
ātatāyinam āyāntam api vedānta-pāragam |
jighāṃsantaṃ jighāṃsīyān na tena brahmahā bhavet ||
nātatāyi-vadho doṣo hantur bhavati kaścana || [Manu 8.350-351] ity ādi |
nanu –
smṛtyor virodhe nyāyas tu balavān vyavahārataḥ |
artha-śāstrāt tu balavad dharma-śāstram iti sthitiḥ || [Yājñavalkya 2.21]
iti yājñavalkya-vacanād ātatāyi-brāhmaṇa-vadhe 'pi pratyavāyo 'sty eva | brāhmaṇaṃ na hanyāt iti hi dṛṣṭa-prayojanānapekṣatvād dharma-śāstraṃ, jighāṃsantaṃ jighāṃsīyān na tena brahmahā bhavet iti ca sva-jīvanārthatvād artha-śāstram |
atrocyate brahmaṇe brāhmaṇam ālabheta itivad yuddha-vidhāyakam api dharma-śāstram eva sukha-duḥkhe same kṛtvā ity atra dṛṣṭa-prayojanānapekṣatvasya vakṣyamāṇatvāt | yājñavalkya-vacanaṃ tu dṛṣṭa-prayojanoddeśyaka-kūṭa-yuddhādi-kṛta-vadha-viṣayam ity adoṣaḥ | mitākṣarākāras tu dharmārtha-sannipāte 'rtha-grāhiṇa etad eveti dvādaśa-vārṣika-prāyaścittasyaitac-chabda-parāmṛṣṭasyāpastambena vidhānān mitra-labdhyādy-artha-śāstrānusāreṇa catuṣpād vyavahāre śatror api jaye dharma-śāstrātikramo na kartavya ity etat paraṃ vacanam etad ity āha | bhavatv evaṃ na no hāniḥ | tad evaṃ yuddha-karaṇe sukhokteḥ svajanaṃ hi kathaṃ hatvā sukhinaḥ syāma mādhava ity arjunoktam apākṛtam

Viśvanātha

kiṃ ca, jetṛbhyaḥ sakāśād api nyāya-yuddhe mṛtānām adhikaṃ sukham ato bhīṣmādīn hatvā tān pratyuta svato 'pi adhika-sukhinaḥ kuru ity āha yadṛcchayeti | svarga-sādhanaṃ karma-yogam akṛtvāpīty arthaḥ | apāvṛtam apagatāvaraṇam

Baladeva

kiṃ cāyatnād āgate 'smin mahati śreyasi na yuktas te kampa ity āha yadṛcchayeti | co 'vadhāraṇe | yatnaṃ vinaiva copapannam īdṛśaṃ bhīṣmādibhir mahā-vīraiḥ saha yuddhaṃ sukhinaḥ sabhāgyāḥ kṣatriyā labhante | vijaye satya-śrameṇa kīrti-rājyayor mṛtyau sati śīghram eva svargasya ca prāpter ity arthaḥ | etad vyañjayan viśinaṣṭi – svarga-dvāram upāvṛtam iti | apratiruddha-svarga-sādhanam ity arthaḥ | jyotiṣṭomādikaṃ ciratareṇa svargopalambhakam iti tato 'syātiśayaḥ

Michalski

Z radością, niby na oścież otwarte podwoje niebieskie, witają, o Partho, rycerze taką walkę, gdy im się tylko nadarzy!

Olszewski

Przez taką walkę, która sama przez się pow¬staje, wrota niebieskie, synu Prithy, otwierają się szczęśliwym kszatryom.

Dynowska

Szczęśliwy zaiste ten rycerz, któremu taka wyprawa, na kształt nieba otwartych podwoi – nie szukana – przypadnie w udziale.

Sachse

Rycerze, o synu Prithy,
przyjmują taką walkę z radością,
jako wrota do raju
przypadkiem otwarte na oścież.

Kudelska

Szczęśliwi ci wojownicy, synu Prithy, którym sama się
Nadarza taka walka, prosto do wrót niebios wiodąca.

Rucińska

To brama do raju, Partho, sama na oścież otwarta!
Szczęśliwi rycerze, którym nadarza się taka walka!

Szuwalska

Każdy dzielny wojownik z radością wstępuje
Na arenę bitewną jak w niebiańskie bramy.

Byrski

Szczęśni rycerze, Ardźuno, w bitwie takiej udział biorą,
Co im dana bez starania jak otwarte wrota niebios.

Babkiewicz

Są szczęśliwi, synu Prythy,
woje, którym samorzutnie
walka taka się nadarza –
brama raju wskroś otwarta.