Struktura

Pieśń Pana (Bhagavat-gītā)

Działanie (karman)

1. Joga smutku Ardźuny (arjuna-viṣāda-yoga)


1—27 Przygotowania do wojny, Durjodhana przedstawia Dronie wojowników po obu stronach. Kryszna z Ardźuną wyjeżdżają między obie armie.
28—46 Dylemat Ardźuny – powody, dla których nie pragnie walki – współczucie, szacunek dla starszych i tradycji, miłość do krewnych, strach przed grzechem.

2. Joga analitycznego oglądu (sāṃkhya-yoga)


1—10 Ardźuna prosi Krysznę o pouczenie. Kryszna zaczyna przemawiać.
11—30 Walcz: nie ma śmierci dla jaźni.
31—38 Walka wiedzie do nieba, zaniechania walki do dyshonoru.
39—53 Walcz ale bez lgnięcia – działanie bez uwikłania w czyn.
54—72 Ardźuna pyta o osobę doskonałą. Cechy i zachowania oświeconego – beznamiętność względem świata to stan brahmana.

3. Joga czynu (karma-yoga)


1—9 Ardźuna wyraża zakłopotanie – czy lepsza jest droga czynu czy wiedzy? Kryszna mówi o niemożności uniknięcia działania i działaniu jako ofierze.
10—16 Ofiary wedyjskie (zależność ludzi i bogów) jako źródło powinności.
17—35 Należy działać by dać przykład – wykonywanie swych obowiązków.
36-42 Ardźuna pyta co sprawia, że człowiek działa grzesznie? Dwóch największych wrogów: żądza i gniew.

4. Joga wiedzy (jñāna-yoga)


1—10 Kryszna pamięta swe poprzednie żywoty i rodzi się zgodnie ze swą wolą. To on pouczył boga Słońca, a pojawia się gdy w świecie podupada prawość.
11—15 Każda droga jest drogą Kryszny – czczenie bogów, podział na stany społeczne, podążanie śladami wielkich dusz.
16—19 Czyn, bezczyn i czyn występny.
19—24 Bezczyn to działanie bez lgnięcia do owocu, jako ofiara – każdy aspekt takiego działanie jest brahmanem.
25—33 Rozmaite typy ofiary: wielbienie bogów, ofiary ogniowe, powściągnięcie zmysłów, działanie bez pragnienia owocu, kultywowanie wiedzy, kontrola oddechu, darowizna, post.
34—42 Wiedzę należy zdobyć od mistrzów – symptomy osoby, która ją posiadła; kwalifikacje niezbędne do osiągnięcia.

5. Joga wyrzeczenia się czynu (karma-sannyāsa-yoga)


1—6 Ardźuna znów pyta co lepsze: wyrzeczenie czy czyn? Kryszna mówi, że są one tym samym, ale wychwala działanie bez namiętności jako łatwiejsze.
7—12 Jak działać bez lgnięcia? – praktyka, symptomy, rezultat.
13—17 Trzech sprawców/nieczyńców – wcielony, Bóg, Natura – ich rola w świecie. Wiedza o nich wyzwala.
18—26 Symptomy wiedzy – jednaka wizja, wewnętrzna radość, obojętność względem szczęścia zmysłowego, tolerancja względem losu, radość ze szczęścia innych.
27—29 Wstęp do jogi kontemplacyjnej – Kryszna/Bóg przedmiotem skupienia.

6. Joga kontemplacji (dhyāna-yoga)


1—4 Związek jogi z czynem: na początkowym etapie czyn jest środkiem, na końcowym środkiem jest wyciszenie.
5—9 Okiełznanie siebie (umysł jako wróg i przyjaciel) oraz symptomy osoby doskonałej (apatia względem wszystkiego).
10—15 Praktyka jogi: stosunek do świata, ustronne miejsce, siedzisko, postawa, celibat, obiekt medytacji (Kryszna). Rezultatem jest wyciszenie w Krysznie.
15—17 Joga jako droga środka: umiarkowanie w jedzeniu, spaniu, wypoczynku. Działanie bez lgnięcia.
18—23 Doznania podczas praktyki: powściągnięcie myśli (umysł jak płomień w bezwietrznym miejscu), oglądanie siebie, radość w sobie, doświadczenie prawdy, stan bez cierpień.
24—27 Praktyka kontroli umysłu: odciągnięcie myśli od zmysłów, zatrzymanie procesu myślowego, stłumienie cechy radźasu.
28—32 Symptomy właściwej praktyki: szczęście, stałość, dostrzeganie wszystkiego w sobie, a Kryszny we wszystkim (stała relacja), jednaka wizja.
33—36 Ardźuna uważa, że ze względu na chwiejność umysłu praktyka jogi nie jest możliwa. Kryszna zaleca dwie metody: bezpragnieniowość i ćwiczenie.
37—45 Ardźuna chce poznać przeznaczenie upadłego jogina. Czy nie rozwiewa się jak chmura między niebem a ziemią? Nie ma dla niego straty, udaje się do światów niebiańskich, a potem rodzi się w dobrym domu lub domu joginów by wznowić praktykę.
46—47 Ustopniowanie joginów według praktyk: asceza, uczoność, wypełnianie obowiązków, oddanie się Krysznie.

 

Oddanie (bhakti)

7. Joga wiedzy i mądrości (jñāna-vijñāna-yoga)


1—3 Rzadkość wiedzy o Krysznie.
4—12 Kryszna/Bóg jest władcą dualistycznej rzeczywistości – ośmioczęściowej Natury i żywiny. Wszystko spoczywa na nim (jak perły na nici). Jest esencją każdej rzeczy np. smakiem wody, blaskiem słońca, nasieniem (panteizm).
13—14 Przyroda/Ułuda składająca się z trzech cech zakrywa wiedzę o Krysznie – trudno ją pokonać.
15—19 Cztery klasy osób, które nie wielbią Kryszny (bezbożni) i cztery, które wielbią (pobożni) – pośród nich najlepszy mędrzec.
20—23 Dwie inne formy pobożności – inspirowane ale nie pochwalane przez Krysznę: czciciele bogów / rytualiści (pragnący korzyści); nie uznający Boga wcielonego / ateiści (błędnie rozumujący).
26—30 Wiedza o Krysznie wyzwala od przeciwieństw (chęci i niechęci), a polega na poznaniu: brahmana, nadjaźni, czynu, nadbytu, nadbóstwa i nadofiary.

8. Joga niezniszczalnego brahmana (akṣara-brahma-yoga)


1—4 Ardźuna pyta co to: brahman, nadjaźń, czyn, nadbyt, nadbóstwo, nadofiara i jak można pamiętać o Krysznie w chwili śmierci – definicje.
5—16 Pamiętanie o Krysznie w chwili śmierci i techniki umierania by osiągnąć najwyższe przeznaczenie – doskonałą siedzibę / Krysznę.
17—22 Dzień i noc Brahmy (cykl stwarzania i zaniku świata) skontrastowany z wiecznym nieprzejawionym bytem (doskonałą siedzibą).
23—28 Dwie drogi odchodzenia po śmierci – jasna i ciemna.

9. Joga królewskiej wiedzy i królewskiej tajemnicy (rāja-vidyā-rāja-guhya-yoga)


1—3 Zapowiedź i pochwała sekretnej wiedzy, która będzie wysłowiona.
4—10 Niepojęty związek Kryszny/stwórcy ze stworzeniem – jest światem ale jest odrębny od niego. Pod koniec eonu wszystko do niego wraca. Natura stwarza pod jego nadzorem.
11—15 Ateiści (wyśmiewający stąpienie Boga), czciciele Kryszny i teiści (spirytualiści, politeiści, panteiści).
16—19 Kryszna jako wszystkie aspekty społeczno-religijnego świata: składniki ofiary, teksty wedyjskie, relacje międzyludzkie.
20—26 Przeznaczenie spełniających ofiary (świat niebiański), politeistów (siedziba danego bóstwa) i wielbicieli Kryszny (opieka za  życia i najwyższa siedziba).
26—27 Zasady wielbienia Kryszny: prostota ofiary (liść, kwiat, owoc, woda), zadedykowanie wszystkich czynów, miłość, skupione rozmyślanie.
28—34 Pochwała czciciela Kryszny – nawet grzesznik ma być uważany za świętego.

10. Joga majestatu (vibhūti-yoga)


1—7 Kryszna jako źródło wszechrzeczy – stanów psychicznych, zalet, wieszczów, ojców.
8—11 Znający prawdę o Krysznie wielbią go – myślami, czynami, rozmowami. Kryszna odwzajemnia się oświecając ich.
12—18 Ardźuna wychwala Krysznę i prosi o opisanie mocy, dzięki którym przenika świat.
19—42 Kryszna (jaźń w sercu wszystkich istot / początek, środek i koniec wszystkiego) jest tym co najlepsze, największe, najsławniejsze w każdej grupie bytów realnych i konceptualnych: wśród świateł jest Słońcem, Wisznu wśród Aditiów, wśród oręża piorunem czy głoską „a” między głoskami. W sumie wymienione są 82 przykłady.

11. Joga oglądu postaci wszechświata (viśva-rūpa-darśana-yoga)


1—8 Ardźuna prosi o ukazanie kosmicznej postaci. Kryszna opisuje postać wszechświata i daje Ardźunie boski wzrok.
9—14 Sańdźaja opisuje postać wszystkiego: liczne usta, oczy, ornamenty, bronie, jaśniejąca jak tysiące słońc – wszechświat w jednym miejscu.
15—31 Ardźuna opisuje swą wizję: bogowie i boskie istoty, bez początku i kresu. Wraz z opisem zmienia się nastrój od zachwytu po strach – pożeracz wszechświata. Ardźuna pyta się o tożsamość.
32—35 Bóg odpowiada, że jest czasem, który niszczy wszystko – Ardźuna ma stać się narzędziem.
36—46 Modlitwy Ardźuny – chwalba i przeprosiny za spoufalanie się. Ardźuna prosi o ukazanie czterorękiej, zwykłej postaci.
47—54 Kryszna mówi o rzadkości wizji, wychwala swą boską postać i powraca do „słodkiej” postaci, co uspokaja Ardźunę.

12. Joga uwielbienia (bhakti-yoga)


1—7 Ardźuna pyta kto stoi wyżej, czy czciciele Kryszny czy nieprzejawionego? Kryszna wychwala swych czcicieli – trudno skupić myśl na nieprzejawionym.
6—12 Stopnie oddana: pełna koncentracja na Krysznie, praktyka osiągania Kryszny (joga), praca dla Kryszny, wyrzeczenie się owocu czynu.
13—19 Cechy drogie Kryszne – zachowania i stany psychiczne.

 

Wiedza (jñāna)

13. Joga pola i znawcy pola (kṣetra-kṣetrajña-yoga)


1—6  Kryszna definiuje: pole (ciało, składniki świata), znawca pola (jaźń poznająca).
7—11 Wiedza (właściwe cechy i postawy).
12—18  Przedmiot poznania (brahman / kosmiczna postać ).
19—23 Natura (przyczyna aktywności), człowiek (przyczyna doznań), Najwyższy Człowiek (obserwator i przyzwalający).
24—25 Sposoby osiągania Najwyższego Człowieka: kontemplacja, joga, rozważania, słuchanie.
26—34 Relacja Natury (spełnia wszystkie czyny) i człowieka (nieskalana jaźń).

14. Joga trójcechowego podziału (guṇa-traya-vibhāga-yoga)


1—2 Pochwała wiedzy, która będzie wysłowiona: upodabnia do Boga i wyzwala.
3—4 Kryszna zapładnia świat (łono/brahmana) żywymi istotami.
5—9 Trzy cechy Natury wiążą wszystkie żywe istoty. Opis każdej z trzech cech – czym obdarzają i jak wiążą.
10—13 Jak poznać która z cech dominuje?
14—18 Rezultat śmierci w trzech cechach – boskie światy, świat ludzi, ciała zwierząt.
19—20 Przekraczanie cech Natury – osiąganie stanu Kryszny.
21—27 Symptomy osoby, która przekroczyła trzy cechy.

15. Joga Najwyższego Człowieka (puruṣottama-yoga)


1—6 Drzewo aśwatha rosnące korzeniami do góry – metafora świata. Należy je ściąć i szukać wiecznej siedziby. Opis wiecznej siedziby.
6—11 Opis transmigracji: jaźń wraz z umysłem przychodzi do ciała i za pośrednictwem zmysłów wchodzi w kontakt z przedmiotami.
12—15 Kryszna jest zasadą podtrzymującą świat: blaskiem świateł, mocą ziemi, jaźnią istot, twórcą Wedanty.
16—20 Trzy kategorie Człowieka (purusza): 1) jaźń świata (panteizm); 2) jaźń indywidualna; 3) Jaźń najwyższa (Bóg / Kryszna).

16. Joga podziału na majętność boską i demoniczną (devāsura-sampad-vibhāga-yoga)


1—3 Opis boskiej natury (36 cech).
4—20 Opis demonicznej natury – działania (dążenie do przyjemności i zniszczenia świata), mentalność (ateizm, duma, arogancja, żądza), rezultat (piekło, wieczne potępienie, narodziny w demonicznych łonach).
21—24 Potrójne wrota piekła: żądzy, gniewu, chciwości. Wolność od nich i działanie podług nakazów pism wiedzie do doskonałości.

17. Joga podziału trojakiej wiary (śraddhā-traya-vibhāga-yoga)


1—7 Cechy natury determinują wiarę: praktyki religijne, wielbione bóstwo, pożywienie, ofiary, ascezę i darowiznę.
8—10 Pożywienie.
11—13 Ofiary.
14—19 Asceza podzielona na trzy aspekty: cielesna, słowna, myśli.
20—22 Dobroczynność.
23—28 OM–TAT–SAT – czynności należy wypełniać z wiarą i z tymi trzema słowami.

18. Joga wyzwolenia (mokṣa-yoga)


1—12 Różnica między wyrzeczeniem i zaniechaniem. Spełnianie ofiar, darowizny i ascezy bez lgnięcia to prawdziwe wyrzeczenie.
13—17 Pięć przyczyn w sankhji i wedancie: podstawa, sprawca, instrumenty, działania, przeznaczenie. Mądry nie myśli, że jest jedynym sprawcą.
18—28 Wiedza, czyn, sprawca – w ujęciu trzech cech Natury.
29—35 Rozum, wytrwałość – w ujęciu trzech cech Natury.
36—40 Szczęście – w ujęciu trzech cech Natury.
41—44 Powinności czterech stanów – w ujęciu trzech cech Natury.
45—49 Wypełnianie własnych powinności  z radością, dla Stwórcy i bez lgnięcia.
50—54 Jak sięgnąć brahmana – lista zalet, praktyk i zachowań.
55—58 Praktyka miłosnego oddaniu (opis) prowadzi do poznania Kryszny i osiągnięcia jego wiecznej siedziby.
61—62 Natura zmusi do działania, którego nie chce się podjąć z powodu egotyzmu. Pan serca przymusza wszystkich do działania, więc lepiej mu się poddać.
63—66 Wiedza najpoufniejsza  – należy oddać się Krysznie.
67—72 Kwalifikacje i dyskwalifikacje do słuchania słów Kryszny – kto je głosi jest Krysznie najdroższy.
73—78  Ardźuna oznajmia, że zrozumiał przekaz i chce wypełnić wolę Kryszny. Sańdźaja zachwyca się rozmową i ją podsumowuje.