BhG 15.6

analiza syntaktyczna

yat [padam] (do której siedziby) gatvā (poszedłszy)
[te] (oni) na nivartante (nie powracają),
sūryaḥ (słońce) tat [padam] (tej siedziby) na bhāsayate (nie oświetla),
śaśāṅkaḥ (księżyc) [tat padam] (tej siedziby) na [bhāsayate] (nie oświetla),
pāvakaḥ (ogień) [tat padam] (tej siedziby) na [bhāsayate] (nie oświetla),
tat (to) mama (moja) paramam dhāma (najwyższa siedziba) [asti] (jest).

tłumaczenie polskie

Ani słońce, ani księżyc, ani ogień jej nie oświetlają,
ci, którzy do niej dotrą, nie powracają – oto moja najwyższa siedziba.

analiza gramatyczna

na	–	av. – nie;
tat	–	tat sn. 2i.1 n. – to;
bhāsayate	–	√ bhās (jaśnieć, świecić) Praes. caus. Ā 1c.1 – sprawia jaśnienie, oświetla;
sūryaḥ	–	sūrya 1i.1 m. – słońce;
na	–	av. – nie;
śaśāṅkaḥ	–	śaśa-aṅka 1i.1 m. ; BV : yasyāṅkaḥ śaśo ‘sti saḥ – ten, który posiada znak zająca; księżyc (od: śaśa – królik, zając; aṅka – znak, linia, ślad);
na	–	av. – nie;
pāvakaḥ	–	pāvaka 1i.1 m. – czysty, ogień (od: √ pū – oczyszczać);
yat	–	yat sn. 2i.1 n. – który;
gatvā	–	√ gam (iść) absol. – poszedłszy;
na	–	av. – nie;
nivartante	–	ni- √ vṛt (zatrzymać, zawrócić) Praes. Ā 1c.3 – zatrzymują się, zawracają;
tat	–	tat sn. 1i.1 n. – to;
dhāma	–	dhāman 1i.1 n. – siedziba, dom, miejsce zamieszkania, stan, majestat, postać, świetność (od: √ dhā – umieszczać);
paramam	–	parama 1i.1 n. – najdoskonalsze, najlepsze (stopień najwyższy od: para – daleki, odległy, poza, wcześniejszy, późniejszy, starożytny, ostateczny);
mama	–	asmat sn. 6i.1 – moje;

warianty tekstu

na tad → na yad (którego nie);
na śaśāṅko na pāvakaḥ → na śaśī na ca pāvakaḥ (nie Księżyc i nie ogień);
nivartante → nivarteta (nie powróciłby);

Trzecia i czwarta pada BhG 15.6 są podobne do trzeciej i czwartej pady BhG 8.21;

Śāṃkara

tad eva padaṃ punar viśeṣyate—
tat dhāmeti vyavahitena dhāmnā saṃbadhyate | tad dhāma tejo-rūpaṃ padaṃ na bhāsayate sūrya ādityaḥ sarvāvabhāsana-śaktimattve’pi sati | tathā na śaśāṅkaś candraḥ, na pāvako nāgnir api | yad dhāma vaiṣṇavaṃ padaṃ gatvā prāpya na nivartante, yac ca sūryādir na bhāsayate, tad dhāma padaṃ paramaṃ viṣṇor mama padam

Rāmānuja

tad atmajyotir na sūryo bhāsayate, na śaśāṅkaḥ, na pāvakaś ca / jñānam eva hi sarvasya prakāśakam; bāhyāni tu jyotīṃṣi viṣayendriyasaṃbandhavirodhitamonirasanadvāreṇopakārakāṇi / asya ca prakāśako yogaḥ / tadvirodhi cānādikarma / tannivartanaṃ coktaṃ bhagavatprapattimūlam asaṅgādi / yad gatvā punar na nivartante, tat paramaṃ dhāma paraṃ jyotiḥ mama madīyam; madvibhūtibhūtaḥ mamāṃśa ityarthaḥ / ādityādīnām api prakāśakatvena tasya paramatvam / ādityādīni hi jyotīṃṣi na jñānajyotiṣaḥ prakāśakāni; jñānam eva sarvasya prakāśakam

Śrīdhara

tad eva gantavyaṃ padaṃ viśinaṣṭi na tad iti | tat padaṃ sūryādayo na prakāśayanti | yat prāpya na nivartante yoginaḥ | tad dhāma svarūpaṃ paramaṃ mama | anena sūryādi-prakāśa-viṣayatvena jaḍatva-śītoṣṇādi-doṣa-prasaṅgo nirastaḥ

Madhusūdana

tad eva gantavyaṃ padaṃ viśinaṣṭi na tad iti | yad vaiṣṇavaṃ padaṃ gatvā yogino na nivartante tat padaṃ sarvāvabhāsana-śaktimān api sūryo na bhāsayate | sūryāsta-maye ‚pi candro bhāsako dṛṣṭa ity āśaṅkyāha na śaśāṅkaḥ | sūryācandramasor ubhayor apy asta-maye ‚gniḥ prakāśako dṛṣṭa ity āśaṅkyāha na pāvakaḥ | bhāsayata ity ubhayatrāpy anuṣajyate | kutaḥ sūryādīnāṃ tatra prakāśanāsāmarthyam ity ata āha tad dhāma jyotiḥ svayaṃ-prakāśam ādiyādi-sakala-jaḍa-jyotir-avabhāsakaṃ paramaṃ prakṛṣṭaṃ mama viṣṇoḥ svarūpātmakaṃ padam | na hi yo yad-bhāsyaḥ sa svabhāsakaṃ taṃ bhāsayitum īṣṭe | tathā ca śrutiḥ –
na tatra sūryo bhāti na candra-tārakaṃ
nemā vidyuto bhānti kuto ‚yam agniḥ |
tam eva bhāntam anubhāti sarvaṃ
tasya bhāsā sarvam idaṃ vibhāti || [KaṭhU 2.2.15] iti |
etena tat padaṃ vedyaṃ na vā, ādye vedya-bhinna-veditṛ-sāpekṣatvena dvaitāpattir dvitīye sva-puruṣārthatvāpattir ity apāstam | avedyatve saty api svayam aparokṣatvāt tatrāvedyatvaṃ sūryādy-abhāsyatvenātroktaṃ, sarva-bhāsakatvena tu svayam aparokṣatvaṃ yad āditya-gataṃ teja ity atra vakṣyati | evam ubhābhyāṃ ślokābhyāṃ śruter dalad-vacaṃ vyākhyātam iti draṣṭavyam

Viśvanātha

tat padam eva kīdṛśam ity apekṣāyām āha na tad iti | auṣṇya-śaityādi-duḥkha-rahitaṃ tat sva-prakāśam iti bhāvaḥ | tan mama paramaṃ dhāma sarvotkṛṣṭam ajaḍam atīndriyaṃ tejaḥ sarva-prakāśakam | yad uktaṃ hari-vaṃśe —
tat paraṃ paramaṃ brahma sarvaṃ vibhajate jagat |
mamaiva tad ghanaṃ tejo jñātum arhasi bhārata || [HV 2.114.12] iti |
na tatra sūryo bhāti na candra-tārakaṃ
nemā vidyuto bhānti kuto ‚yam agniḥ |
tam eva bhāntam anubhāti sarvaṃ
tasya bhāsā sarvam idaṃ vibhāti || iti [KaṭhU 2.2.15] śrutibhyaś ca

Baladeva

gantavyaṃ padaṃ viśiṣyan paricāyayati na tad iti | prapannā yad gatvā yato na nivartante | tan mamaiva dhāma svarūpaṃ paramaṃ śrīmat | sarvāvabhāsakā api sūryādayas tan na bhāsayanti prakāśayanti | na tatra sūryo bhāti ity ādi-śruteś ca | sūryādibhir aprakāśyas teṣāṃ prakāśakaḥ sva-prakāśaka-cid-vigraho lakṣmīpatir aham eva pada-śabda-bodhyaḥ prapannair labhya ity arthaḥ

Michalski

Siedziby tej nie oświeca ani słońce, ani księżyc, ani ogień. Ci, co tam doszli, nie wracają. Jest to moje najwyższe siedlisko.

Olszewski

To miejsce, skąd się nie wraca, nie bierze swego światła ani od Słońca, ani od Księżyca, ani od Ognia: tam jest moje mieszkanie najwyższe.

Dynowska

Ni słońce Tam nie świeci, ni księżyc, ni ogień; kto tam zaszedł nie powraca tu więcej; bowiem ten ci jest Mój najwznioślejszy Przybytek.

Sachse

Ani słońce, ani księżyc, ani ogień
nie oświetla [miejsca],
z którego się nie wraca,
gdy się doń raz przybędzie,
a które jest mym najwyższym domostwem.

Kudelska

To jest moja najwyższa kraina, ani słońce jej nie oświeca, ani księżyc, ani ogień,
Gdy do niej dotrzesz, nigdy tu więcej nie powrócisz.

Rucińska

Nie sięga tam światło słońca ani księżyca, ni ognia,
Kto dotarł tam, już nie wraca. To mój najwyższy przybytek!

Szuwalska

Tam, gdzie Słońce nie świeci, Księżyc ani ogień.
Na wiek wieków trwać będzie i nigdy nie wróci
Z tej krainy najwyższej.