BhG 15.5

analiza syntaktyczna

nirmāṇa-mohāḥ (wyzbyci dumy i omroczenia) jita-saṅga-doṣāḥ (którzy pokonali wadę lgnięcia) adhyātma-nityāḥ (którzy zawsze [są pogrążeni] w nadjaźni) vinivṛtta-kāmāḥ (ci, których pragnienia zostały zatrzymane) sukha-duḥkha-saṃjñaiḥ dvandvaiḥ (od przeciwieństw nazywanych szczęściem i cierpieniem) vimuktāḥ (wolni) amūḍhāḥ (nieomroczeni) tat avyayam padam (do tej niezmiennej siedziby) gacchanti (idą).

tłumaczenie polskie

Ci, którzy wyzbyli się dumy i omroczenia,
którzy przezwyciężyli wadę lgnięcia,
którzy zawsze trwają w nadjaźni, nie są omroczeni
i uwolnili się od przeciwieństw nazywanych szczęściem i cierpieniem,
ci udają się do tej niezmiennej siedziby.

analiza gramatyczna

nirmāṇa-mohāḥ	–	nir-māṇa-moha 1i.3 m. ; DV / BV : yebhyo mānaś ca mohaś ca nirgatau staḥ te – wyzbyci dumy i omroczenia (od: niḥ – wolny od, bez; √ man – myśleć, māna – szacunek, honor, duma; √ muh – mylić się, być skonfundowanym, omroczonym, ogłupiałym, moha – konsternacja, brak świadomości, oszołomienie, bycie w błędzie);
jita-saṅga-doṣāḥ	–	jita-saṅga-doṣa 1i.3 m. ; BV : yaiḥ saṅgasya doṣo jito ‘sti te – ci, którzy pokonali wadę lgnięcia (od: √ ji – zwyciężać, PP jita – zwyciężony, pokonany; sam- √ gam – schodzić się lub √ sañj – lgnąć, sklejać, kurczowo trzymać, przywiązywać się, wchodzić w kontakt, saṅga – lgnięcie, zejście się, związek, towarzystwo, nadzieje, pragnienia, przywiązania; √ duṣ – stawać się zły, psuć się, ginąć, doṣa – błąd, wada, przewina);
adhy-ātma-nityāḥ	–	adhi-ātma-nitya 1i.3 m. ; adhyātmani nityaṃ [pariniṣṭhitā] iti – ci, którzy zawsze [są pogrążeni] w nadjaźni (od: adhi – ponad; ātman – jaźń; adhy-ātma – własny, Najwyższy Duch, Nadjaźń; nitya – wieczny, stały);
vinivṛtta-kāmāḥ	–	vinivṛtta-kāma 1i.3 m. ; BV : yebhyaḥ kāmāḥ vinivṛttāḥ santi te – ci, których pragnienia zostały zatrzymane (od: vi-ni- √ vṛt – zatrzymywać, zawracać, vi-ni-vṛtta – zatrzymane, zawrócone, powściągnięte; √ kam –pragnąć, kochać, tęsknić, kāma – pragnienie, żądze);
dvaṃdvaiḥ	–	dvaṃdva 3i.3 m. – od przeciwieństw (od: dva – dwa, dvaṃdva – dwa-dwa, para przeciwieństw);
vimuktāḥ	–	vimukta (vi- √ muc – całkowicie wyzwalać, uwalniać) PP 1i.3 m. – wyzwoleni, wolni (wymaga użycia ablativusu lub instrumentalisu);
sukha-duḥkha-saṃjñaiḥ	–	sukha-duḥkha-saṃjña 1i.3 m. ; DV / BV : sukhaṃ ca duḥkhaṃ ceti yeṣāṃ saṃjñāsti taiḥ – od nazywanych szczęściem i cierpieniem (od: su – prefiks: dobry, wspaniały, piękny, szlachetny; kha – zagłębienie, otwór, piasta; su-kha – radość, szczęście; dur / dus – prefiks: trudny, zły, twardy; duḥ-kha – ból, cierpienie; dosłownie: dobre i złe zagłębienie [przez które przechodzi oś rydwanu], stąd poruszanie się gładko i z oporem; lub też od: su- √ sthā i duḥ- √ sthā; sam- √ jñā – być jednej opinii, rozumieć, saṃjñā – uczynione znanym, zakomunikowane, nazywane, definiowane);
gacchanti	–	√ gam (iść) Praes. P 1c.3 – idą;
amūḍhāḥ	–	a-mūḍha ( √ muh – mylić się, być skonsternowanym, omroczonym, ogłupiałym) PP 1i.3 m. – nieomroczeni, nieskonfundowani (co do czego? – wymaga locativusu);
padam	–	pada 2i.1 n. – krok, stopę, odcisk stopy, pozycję, siedzibę, część, dział, słowo (od: √ pad – padać, stawiać, iść);
avyayam	–	a-vyaya 2i.1 n. – niezmienny, niewyczerpalny (od: vi- √ i – odchodzić, znikać, vyaya – odejście, rozchód, zniszczenie);
tat	–	tat sn. 2i.1 n. – to;

warianty tekstu

nirmāṇa-mohā → nirmāna-mohā (wyzbyci dumy i omroczenia);
adhyātma-nityā → adhyātma-vidyā / adhyātma-yogā / adhyātma-niṣṭhā / adhyātma-cittā (ci, którzy mają wiedzę o nadjaźni / ci, których joga związana jest z nadjaźnią / ci, których stałość jest w nadjaźni / ci, których umysł jest w nadjaźni);
vinivṛtta-kāmāḥ → vinivarta-kāmāḥ (ci, których pragnienia zostały zatrzymane);

Śāṃkara

kathaṃ-bhūtās tat padaṃ gacchantīty ucyate—
nirmāna-mohā mānaś ca mohaś ca māna-mohau, tau nirgatau yebhyas te nirmāna-mohā māna-moha-varjitāḥ | jita-saṅga-doṣāḥ saṅga eva doṣaḥ saṅga-doṣaḥ, jitaḥ saṅga-doṣo yais te jita-saṅga-doṣāḥ | adhyātma-nityāḥ paramātma-svarūpālocana-nityās tat-parāḥ | vinivṛtta-kāmā viśeṣato nirlepena nivṛttāḥ kāmā yeṣāṃ te vinivṛtta-kāmāḥ | yatayaḥ saṃnyāsino dvandvaiḥ priyāpriyādibhir vimuktāḥ sukha-duḥkha-saṃjñaiḥ parityaktā gacchanty amūḍhā moha-varjitāḥ padam avyayaṃ tad yathoktam

Rāmānuja

evaṃ māṃ śaraṇam upagamya nirmānamohāḥ nirgatānātmātmābhimānarūpamohāḥ, jitasaṅgadoṣā jitaguṇamayabhogasaṅgākhyadoṣāḥ / adhyātmanityāḥ ātmani yaj jñānaṃ tad adhyātmam, ātmajñānaniratāḥ / vinivṛttakāmāḥ vinivṛttataditarakāmāḥ sukhaduḥkhasajñair dvandvaiś ca vimuktāḥ, amūḍhāḥ ātmānātmasvabhavajñāḥ, tad avyayaṃ padaṃ gacchanti anavacchinnajñānākāram ātmānaṃ yathāvasthitaṃ prāpnuvanti; māṃ śaraṇam upagatānāṃ matprasādāder evaitāḥ sarvāḥ pravṛttayaḥ suśakāḥ siddhiparyantā bhavantītyarthaḥ

Śrīdhara

tat-prāptau sādhanāntarāṇi darśayann āha nirmāneti | nirgatau māna-mohau ahaṅkāra-mithyātisiveśau yebhyas te | jitaḥ putrādi-saṅga-rūpo doṣo yais te | adhyātma ātma-jñāne nityāḥ pariniṣṭhitāḥ | viśeṣeṇa nivṛttaḥ kāmo yebhyas te | sukha-duḥkha-hetutvāt sukha-duḥkha-saṃjñāni śītoṣṇādīni dvandvāni | tair vimuktāḥ | ata evāmūḍhā nivṛtāvidyāḥ santaḥ | tad avyayaṃ padaṃ gacchanti

Madhusūdana

parimārgaṇa-pūrvakaṃ vaiṣṇavaṃ padaṃ gacchatām aṅgāntarāṇy āha nirmāṇeti | māno ‚haṅkāro garvaḥ | mohas tv aviveko viparyayo vā | tābhyāṃ niṣkrāntā nirmāna-mohāḥ | tau nirgatau yebhyas te vā | tathāhaṅkārāvivekābhyāṃ rahitā iti yāvat | jita-saṅga-doṣāḥ priyāpriya-saṃvidhāv api rāga-dveṣa-varjitā iti yāvat | adhyātma-nityāḥ paramātma-svarūpa-lokcana-tat-parāḥ | vinivṛtta-kāmā viśeṣeto niravaśeṣeṇa nivṛttāḥ kāmā viṣaya-bhogā yeṣāṃ te | viveka-vairāgya-dvārā tyakta-sarva-karmāṇa ity arthaḥ | dvandvaiḥ śītoṣṇādi-kṣut-pipāsādibhiḥ sukha-duḥkha-saṃjñaiḥ sukha-duḥkha-hetutvāt sukha-duḥkha-nāmakaiḥ sukha-duḥkha-saṅgair iti pāṭhāntare sukha-duḥkhābhyāṃ saṅgaḥ sambandho yeṣāṃ taiḥ sukha-duḥkha-saṅgair dvandvair vimuktāḥ parityaktāḥ | amūḍhā vedānta-pramāṇa-saṃjāta-samyag-jñāna-nivāritātmaājñānās tad avyayaṃ yathoktaṃ padaṃ gacchanti

Viśvanātha

tad-bhaktau satyāṃ janāḥ kīdṛśā bhūtvā taṃ padaṃ prāpnuvantīty apekṣāyām āha nirmāneti | adhyātma-nityā adhyātma-vicāro nity nitya-kartavyo yeṣāṃ te paramātmālocana-tat-parāḥ

Baladeva

tat-prapattau satyāṃ kīdṛśāḥ santas tat padaṃ prāpnuvantīty āha nirmāneti | mānaḥ sat-kāra-janyo garvaḥ | moho mithyābhiniveśas tābhyāṃ nirgatāḥ | jitaḥ saṅga-doṣaḥ priya-bhāryādi-sneha-lakṣaṇo yais te | adhyātmaṃ sva-parātma-viṣayako vimarśaḥ sa nityo nitya-kartavyo yeṣāṃ te | sukhādi-hetutvāt tat-saṃjñair dvandvaiḥ śītoṣṇādibhir vimuktās tat-sahiṣṇavaḥ | amūḍhāḥ prapatti-vidhijñāḥ

Michalski

Ci, którzy wyzbyli się pychy i zaślepienia i zwyciężyli w sobie nędzę skłonności,– stali w oddaniu Najwyższemu Atrnanowi, oswobodzeni od żądz, – wolni od przeciwieństw, zwanych radością i cierpieniem, – ci dojdą niemylnie do tej nieprzemijającej siedziby.

Olszewski

Kiedy człowiek zwyciężył pychę, błąd i grzech chuci, utkwił myśl swoją w Duszy najwyższej, oddalił od siebie pożądania, położył koniec walce duchowej rozkoszy z bólem: wtedy idzie, nie zbaczając, ku siedzibie wiecznej.

Dynowska

Kto jest wolny od ułudy, kto grzech egoistycznych pokonał przywiązań i pragnień się wyzbył, a ponad wszystkie dwójnie – tak radości jak i cierpienia – się wzniósł i stale trwa w Duchu najwyższym skupiony, ten ową górną kroczy Ścieżyną – w TO.

Sachse

Wolni od pychy i od zaślepienia,
przezwyciężywszy grzech przywiązania,
stale [zatopieni] w atmanie,
nie odczuwający pragnień,
wyzwoleni z dwójni
zwanej szczęściem i nieszczęściem
idą do owej krainy niezmiennej,
nie dawszy się zwieść [złudnemu światu].

Kudelska

Kto wolny od dumy i wszelkiej ułudy, kto pokonał zło, jakim jest przywiązanie i powściągnął pragnienia, kto trwa w duchu najwyższym i wyzwolił się z wszystkiego, co dwoiste, co znane jest jako doznania miłe i bolesne,
Taki człowiek, niczym nie zmącony, na wieczną drogę wchodzi.

Rucińska

Wolni od pychy i od zaślepienia,
nieprzywiązani, wciąż wpatrzeni w Siebie,
Bez pragnień, ponad szczęściem i cierpieniem,
idą do owej wieczystej siedziby!

Szuwalska

Kto pokonał słabości dumy i obłędu,
W głębi siebie wiecznego pragnienia zwyciężył,
Wolnym będąc na zawsze od przeciwieństw zwanych
Radością i cierpieniem, ten z pewnością dotrze
Do nieprzemijających podstaw zrozumienia,