BhG 14.16

analiza syntaktyczna

sukṛtasya (dobrze uczynionego) karmaṇaḥ (czynu) sāttvikam (związany z sattwą) nirmalam phalam (owoc pozbawiony zanieczyszczeń) [asti] (jest),
rajasaḥ tu (ale radźasowego) [karmaṇaḥ] (czynu) duḥkham phalam (owoc cierpieniem) [asti] (jest),
tamasaḥ (tamasowego) [karmaṇaḥ] (czynu) ajñānam phalam (owoc niewiedzą) [asti] (jest),
[te] (oni) āhuḥ (powiedzieli).

tłumaczenie polskie

Mówią, że owoc dobrze uczynionych czynów jest sattwiczny i czysty,
owocem radźasu jest cierpienie, a owocem tamasu niewiedza.

analiza gramatyczna

karmaṇaḥ	–	karman 6i.1 n. – czynu, działania (od: √ kṛ – robić);
sukṛtasya	–	sukṛta  6i.1 n. – dobrze uczynionego, korzystnego, pomyślnego (od: √ kṛ – robić, PP kṛta – uczyniony; su – prefiks: dobry, wspaniały, piękny, szlachetny);
āhuḥ	–	√ ah (mówić – odmiana jedynie w Perf. reszta form od: √ brū) Perf. P 1c.3 – powiedzieli, nazwali;
sāttvikam	–	sāttvika 1i.1 n. – związany z sattwą (od: √ as – być, PPr sant – będący, istnienie, abst. sattva – jestestwo, esencja, mądrość, duch, jedna z trzech gun);
nirmalam	–	nir-mala 1i.1 n. – brak nieczystości (od: niḥ – wolny od, bez; mala – nieczystość, kurz, brud);
phalam	–	phala  1i.1 n. – owoc, rezultat (od: √ phal – dojrzewać);
rajasaḥ	–	rajas 6i.1 n. – radźasu (od: √ rañj – być pokolorowanym, podnieconym, zachwyconym; rajas – pokolorowany, kurz, namiętność, jedna z trzech gun);
tu	–	av. – ale, wtedy, z drugiej strony, i;
phalam	–	phala  1i.1 n. – owoc, rezultat (od: √ phal – dojrzewać);
duḥkham	–	duḥkha 1i.1 n. – cierpienie (od: dur / dus – na początku wyrazu: trudny, zły, twardy; kha – zagłębienie, otwór, piasta; duḥ-kha – ból, cierpienie; dosłownie: złe zagłębienie [przez które przechodzi oś rydwanu], poruszanie się z oporem; lub od: duḥ- √ sthā; przeciwieństwo do: sukha – radość, szczęście);
ajñānam	–	a-jñāna  1i.1 n. – niewiedza, głupota (od: √ jñā – wiedzieć, rozumieć);
tamasaḥ	–	tamas 6i.1 n. – tamasu (od: √ tam – dławić się, mdleć, znikać, zatrzymywać; tamas – ciemność, mrok, tępota, bierność, jedna z trzech gun);
phalam	–	phala  1i.1 n. – owoc, rezultat (od: √ phal – dojrzewać);

warianty tekstu

karmaṇaḥ → karmaṇā (dzięki czynowi);
sāttvikaṃ i nirmalaṃ wymieniają się miejscami;
phalaṃ duḥkham → paraṃ duḥkham (najwyższe cierpienie);

Śāṃkara

atīta-ślokārthasyaiva saṃkṣepa ucyate—
karmaṇaḥ sukṛtasya sāttvikasya ity arthaḥ, āhuḥ śiṣṭaḥ sāttvikam eva nirmalaṃ phalam iti | rajasas tu phalaṃ duḥkhaṃ rājasasya karmaṇa ity arthaḥ, karmādhikārāt phalam api duḥkham eva, kāraṇānurūpyāt, rājasam eva | tathā ajñānaṃ tamasas tāmasasya karmaṇo’dharmasya pūrvavat

Rāmānuja

evaṃ sattvapravṛddhau maraṇam upagamyātmavidāṃ kule jātenānuṣṭhitasya sukṛtasya phalābhisandhirahitasya madārādhanarūpasya karmaṇaḥ phalaṃ punar api tato 'dhikasattvajanitaṃ nirmalaṃ duḥkhagandharahitaṃ bhavatīty āhuḥ sattvaguṇapariṇāmavidaḥ / antyakālapravṛddhasya rajasas tu phalaṃ phalasādhanakarmasaṅgikulajanmaphalābhisandhipūrvakakarmārambhatatphalānubhavapunarjanmarajovṛddhiphalābhisandhipūrvaka karmārambhaparamparārūpaṃ sāṃsārikaduḥkhaprāyam evety āhuḥ tadguṇayāthātmyavidaḥ / ajñānaṃ tamasaḥ phalam evam antyakālapravṛddhasya tamasaḥ phalam ajñānaparamparārūpam

Śrīdhara

idānīṃ sattvādīnāṃ svānurūpa karma-dvāreṇa vicitra-phala-hetutvam āha karmaṇa iti | sukṛtasya sāttvikasya karmaṇaḥ sāttvikaṃ sattva-pradhānaṃ nirmalaṃ prakāśa-bahulaṃ sukhaṃ phalam āhuḥ kapilādayaḥ | rajasa iti rājasasya karmaṇa ity arthaḥ | karma-phala-kathanasya prakṛtatvāt | tasya duḥkhaṃ phalam āhuḥ | tamasa iti tāmasasya karmaṇa ity arthaḥ | tasyājñānaṃ mūḍhatvaṃ phalam āhuḥ | sāttvikādi-karma-lakṣaṇaṃ ca niyataṃ saṅga-rahitam ity ādinā aṣṭādaśe 'dhyāye vakṣyati

Madhusūdana

idānīṃ svānurūpa-karma-dvārā sattvādīnāṃ vicitra-phalatāṃ saṃkṣipyāha karmaṇa iti | sukṛtasya sāttvikasya karmaṇo dharmasya sāttvikaṃ sattvena nirvṛttaṃ nirmalaṃ rajas-tamo-malāmiśritaṃ sukhaṃ phalam āhuḥ paramarṣayau | rajaso rājasasya tu karmaṇaḥ pāpa-miśrasya puṇyasya phalaṃ rājasaṃ duḥkhaṃ duḥkha-bahulam alpaṃ sukhaṃ kāraṇānurūpyāt kāryasya | ajñānam aviveka-prāyaṃ duḥkhaṃ tāmasaṃ tamasas tāmasasya karmaṇo 'dharmasya phalam | āhur ity anuṣajyate | sāttvikādi-karma-lakṣaṇaṃ ca niyataṃ saṅga-rahitam ity ādināṣṭādaśe vakṣyati | atra rajas-tamaḥ-śabdau tat-kārye prayuktau kārya-kāraṇayor abhedopacārāt gobhiḥ śrīṇīta matsaram ity atra yathā go-śabdas tat-prabhave payasi, yathā vā dhānyam asi dhinuhi devān ity atra dhānya-śabdas tat-prabhave taṇḍule | tatra payas taṇḍulayor ivātrāpi karmaṇaḥ prakṛtatvāt

Viśvanātha

sukṛtasya sāttvikasya karmaṇaḥ sāttvikam eva nirmalaṃ nirupadravam | ajñānam acetanatā

Baladeva

atha guṇānāṃ svānurūpakarmadvārā vicitra-phala-hjetutvam āha karmaṇa iti | sukṛtasya sāttvikasya karmaṇo nirmalaṃ phalam āhur guṇa-svabhāva-vido munayo mala-duḥkha-moha-rūpa-rajas-tamaḥ-phala-lakṣaṇān nirgataṃ sukham ity arthaḥ | tac ca sāttvikaṃ sattvena nirvṛttam | rajaso rājasasya karmaṇaḥ phalaṃ duḥkhaṃ kāryasya kāraṇānurūpyād duḥkha-pracuraṃ kiñcit sukham ity arthaḥ | tamas tāmasasya karmaṇo hiṃsādeḥ phalam ajñāna-caitanya-prāyaṃ duḥkham evety arthaḥ | tatra rajas-tamah-śabdābhyāṃ rājasa-tāmasa-karmaṇī lakṣye gobhiḥ prīṇita-matsaram ity atra yathā go-śabdena go-payo lakṣyate | sāttvikādi-karmaṇāṃ lakṣaṇāny aṣṭādaśe vakṣyante niyataṃ saṅga-rahitam ity ādibhiḥ

Michalski

Owoc szlachetnego czynu nazywają niepokalanym, podobnym do sattwam, owocem radżasu jest cierpienie, owocem tamasu – niewiedza.

Olszewski

Owoc dobrego uczynku zwie się czystym i prawdziwym; owoc namiętności jest nieszczęściem; owoc zaś ciemności jest nieświadomością.

Dynowska

Powiadają iż skutek czynów prawych jest czysty i pełen Harmonii; cierpienie jest zaprawdę namiętnego działania plonem, a zaślepienie – gnuśnego.

Sachse

Mówią, że owoc czynu godziwego
nieskazitelny jest i pełen sattwy,
Owocem radżasu jest nieszczęście,
a tamasu — niewiedza.

Kudelska

Owocem dobrych czynów jest natura szlachetności i czystości,
Owocem czynów namiętnych jest ból, zaś owocem czynów mrocznych niewiedza.

Rucińska

Mówią, że dobry czyn daje owoc sattwiczny bez skazy,
Ból jest owocem radżasu, tamas przynosi niewiedzę.

Szuwalska

Owoce prawych czynów w harmonii są czyste.
Skutkiem dynamiczności cechy jest cierpienie,
A bierność jest przyczyną ciemności niewiedzy.