BhG 14.14

analiza syntaktyczna

yadā tu (ale jeśli) sattve pravṛddhe (gdy sattwa jest rozwinięta) deha-bhṛt (noszący ciało) pralayam (ku śmierci) yāti (idzie),
tadā (wówczas) [saḥ] (on) uttama-vidām (znawców najwyższego) amalān lokān (pozbawione nieczystości światy) pratipadyate (osiąga).

analiza gramatyczna

yadā	–	av. – kiedy (korelatyw do: tadā – wtedy, wówczas);
sattve	–	sattva ( √ as – być, PPr sant – będący, istnienie) abst. 7i.1 n. loc.abs. – gdy jestestwo, gdy esencja, gdy mądrość, gdy sattwa;
pravṛddhe	–	pra-vṛddha ( √ vṛdh – wzrastać) PP 7i.1 n. loc.abs. – gdy jest wzrosły, gdy jest w pełni rozwinięty, gdy jest potężny;
tu	–	av. – ale, wtedy, z drugiej strony, i;
pralayam	–	pralaya 2i.1 m. – do zniknięcia, do rozpuszczenia, w koniec, ku śmierci (od: pra- √ lī – rozpuszczać, zakańczać);
yāti	–	√ yā (iść) Praes. P 1c.1 – idzie, udaje się, umiera;
deha-bhṛt	–	deha-bhṛt 1i.1 m. ; yo dehaṃ bibharti saḥ – ten, który nosi ciało (od: √ dih – namaszczać, kleić, deha – forma, kształt, ciało; √ bhṛ – nieść, trzymać, dzierżyć, bhṛt – na końcu złożeń: noszący, utrzymujący);
tadā	–	av. – wtedy, wówczas;
uttama-vidām	–	uttama-vit 6i.3 m. ; ye uttamaṃ viduḥ te – ci, którzy znają najwyższe (od: ut-tama – najbardziej wyniesiony, najwyższy, stopień najwyższy od: ud – ponad, wyżej; √ vid – wiedzieć, rozumieć, -vit – na końcu wyrazów: znający, znawca);
lokān	–	loka 2i.3 m. – światy;
amalān	–	a-mala 2i.3 m. – pozbawione brudu, czyste (od: mala – nieczystość, kurz, brud);
pratipadyate	–	prati- √ pad (wchodzić, docierać) Praes. 1c.1 – dociera, osiąga;

warianty tekstu

pravṛddhe → vivṛddhe / pravṛtte (gdy jest rozwinięty / gdy działa);
yāti → yāṃti (udają się);
tadottama-vidāṃ lokān → tadottama-vidāṃl lokān / tatrottama-vidāṃ lokān / tatottama-vidāṃ lokān (wówczas światy znawców najwyższego / tam światy znawców najwyższego / o miły, światy znawców najwyższego);
amalān → namalān / nirmalān / acalān (nie brudne / pozbawione nieczystości / nieporuszone);

Śāṃkara

maraṇa-dvāreṇāpi yat phalaṃ prāpyate, tad api saṅga-rāga-hetukaṃ sarvaṃ gauṇam eveti darśayan āha—
yadā sattve pravṛddha udbhūte tu pralayaṃ maraṇaṃ yāti pratipadyate deha-bhṛd ātmā, tadottama-vidāṃ mahad-ādi-tattva-vidām ity etat | lokān amalān mala-rahitān pratipadyate prāpnotīty etat

Rāmānuja

yadā sattvaṃ pravṛddhaṃ tadā, sattve pravṛddhe dehabhṛt pralayaṃ maraṇaṃ yāti cet, uttamavidām uttamatattvavidām ātmayāthātmyavidām lokān samūhān amalān malarahitān ajñānarahitān, pratipadyate prāpnoti / sattve pravṛddhe tu mṛtaḥ ātmavidāṃ kuleṣu janitvā ātmayāthātmyajñānasādhaneṣu puṇyakarmasv adhikarotīty uktaṃ bhavati

Śrīdhara

maraṇa-samaya eva vivṛddhānāṃ sattvādīnāṃ phala-viśeṣam āha yadeti dvābhyām | sattva pravṛddhe sati yadā jīvo mṛtyuṃ prāpnoti tadā uttamān hiraṇyagarbhādīn vidanti upāsata ity uttama-vidaḥ teṣāṃ ye amalāḥ prakāśamayā lokāḥ sukhopabhoga-sthāna-viśeṣās tān pratipadyate prāpnoti

Madhusūdana

idānīṃ maraṇa-samaye vivṛddhānāṃ sattvādīnāṃ phala-viśeṣam āha yadeti dvābhyām | sattve pravṛddhe sati yadā pralayaṃ mṛtyuṃ yāti prāpnoti deha-bhṛd dehābhimānī jīvaḥ, tadottamā ye hiraṇyagarbhādayas tad-vidāṃ tad-upāsakānāṃ lokān deva-sukhopabhoga-sthāna-viśeṣān amalān rajas-tamo-mala-rahitān pratipadyate prāpnoti

Viśvanātha

pralayaṃ yāti mṛtyuṃ prāpnoti | tadā uttamaṃ vindanti labhanta ity uttama-vido hiraṇya-garbhādy-upāsakās teṣāṃ lokān amalān sukha-pradān

Baladeva

mṛti-kāle vivṛddhānāṃ guṇānāṃ phala-viśeṣān āha yad eti dvābhyām | sattve pravṛddhe sati yadā deha-bhṛj jīvaḥ pralayaṃ yāti mriyate, tadottama-vidāṃ hiraṇya-garbhādy-upāsakānāṃ lokān divya-bhogopetān pratipadyate labhate | amalān rajas-tamo-mala-hīnān

Michalski

Jeżeli ktokolwiek umrze, podczas gdy w nim panuje sattwam, wówczas osiąga on niepokalane światy tych, którzy poznali Najwyższe.

Olszewski

Kiedy w dojrzałym wieku prawdy śmiertelnik dochodzi do chwili rozkładu swego ciała, wtedy udaje się do nieskalanej siedziby jasnowidzących.

Dynowska

Jeśli w chwili śmierci Harmonia w duszy przeważa, natenczas wznosi się ona w świetliste i nieskalane sfery mędrców, którzy prawa wszechświatów poznali.

Sachse

Kiedy ucieleśniony dochodzi do kresu [ziemskiego żywota],
a panuje w nim sattwa,
wówczas udaje się do krain przeczystych,
[zamieszkanych przez] znawców najwyższego.

Kudelska

Kiedy w duchu wcielonym, w chwili śmierci, szlachetność przeważy,
Wówczas osiąga on czyste światy tych istot, które znają najwyższego.

Rucińska

Gdy zaś przy sattwy rozkwicie umiera noszący ciało,
Do światów idzie przeczystych, niebiańskich mędrców siedziby.

Szuwalska

Kto umiera w żywiole harmonii, osiąga
Planety wielkich mędrców – sfery nieskalane.

Babkiewicz

Gdy nosiciel ciała zemrze,
kiedy istność rozwinięta,
wówczas nieskalane światy
przednich znawców on osiąga.