BhG 9.19

analiza syntaktyczna

he arjuna (Ardźuno!),
aham (ja) tapāmi (rozgrzewam),
aham (ja) varṣam (deszcz) utsṛjāmi (spuszczam) nigṛhṇāmi ca (i powstrzymuję),
[aham] ca eva (i ja zaiste) amṛtam (nieśmiertelnością) mṛtyuḥ ca (i śmiercią) [asmi] (jestem),
[aham] (ja) sat (bytem) asat ca (i niebytem) [asmi] (jestem).

tłumaczenie polskie

Ardźuno, to ja grzeję, ja spuszczam i wycofuję deszcz.
Ja zaiste jestem nieśmiertelnością i śmiercią, bytem i niebytem.

analiza gramatyczna

tapāmi	–	√ tap (topić, palić) Praes. P 3c.1 – palę;
aham	–	asmat sn. 1i.1 – ja;
aham	–	asmat sn. 1i.1 – ja;
varṣam	–	varṣa 2i.1 m. – deszcz, pora deszczowa, rok (od: √ vṛṣ – padać);
nigṛhṇāmi	–	ni- √ grah (powstrzymywać) Praes. P 3c.1 – zatrzymuję;
utsṛjāmi	–	ut- √ sṛj (uwalniać, emitować) Praes. P 3c.1 – uwalniam, wypuszczam, stwarzam, emanuję;
ca	–	av. – i;
amṛtam	–	a-mṛta 1i.1 n. – nie umarły, wieczny; nektar, nieśmiertelność (od: √ mṛ – umierać; PP mṛta – umarły);
ca	–	av. – i;
eva	–	av. – z pewnością, właśnie, dokładnie, jedynie;
mṛtyuḥ	–	mṛtyu 1i.1 m. – śmierć (od: √ mṛ – umierać);
ca	–	av. – i;
sat	–	sant ( √ as – być) PPr 1i.1 n. – prawdziwy, będący, istniejący, esencja;
asat	–	a-sant ( √ as – być) PPr 1i.1 n. – nieprawdziwy, nieistniejący (od: sant – będący, istniejący, prawdziwy, esencja);
ca	–	av. – i;
aham	–	asmat sn. 1i.1 – ja;
arjuna	–	arjuna 8i.1 m. – biały, jasny;

warianty tekstu

utsṛjāmi → utsṛjāni;

Śāṃkara

kiṃ ca—

tapāmy aham ādityo bhūtvā kaiścit raśmibhir ulbaṇaiḥ | ahaṃ varṣaṃ kaiścid raśmibhir utsṛjāmi | utsṛjya punar nigṛhṇāmi kaiścid raśmibhir aṣṭabhir māsaiḥ punar utsṛjāmi prāvṛṣi | amṛtaṃ caiva devānām, mṛtyuś ca martyānām | sad yasya yat saṃbandhitayā vidyamānaṃ tat, tad-viparītam asac caivāham arjuna | na punar atyantam evāsad bhagavān, svayaṃ kārya-kāraṇe vā sad-asatī

Rāmānuja

agnyādityādirūpeṇāham eva tapāmi; grīṣmādāv aham eva varṣaṃ nigṛhṇāmi / tathā varṣāsu cāham evotsṛjāmi / amṛtaṃ caiva mṛtyuś ca / yena jīvati loko yena ca mriyate, tadubhayam aham eva / kim atra bahunoktena; sadasac cāham eva / sad yad vartate, asad yad atītam anāgataṃ ca sarvāvasthāvasthitacidacidvastuśarīratayā tat tat prakāro 'ham evāvasthita ityarthaḥ / evaṃ bahudhā pṛthaktvena vibhaktanāmarūpāvasthitakṛtsnajagaccharīratayā tatprakāro 'ham evāvasthita ity ekatvajñānenānanusaṃdadhānāś ca mām upāsate

Śrīdhara

kiṃ ca tapāmy aham iti | ādityātmanā sthitvā nidāgha-kāle tapāmi jagatas tāpaṃ karomi | vṛṣṭi-samaye ca varṣam utsṛjāmi vimuñcāmi | kadācit tu varṣaṃ nigṛhṇāmy ākarṣāmi | amṛtaṃ jīvanaṃ mṛtyuś ca nāśaḥ | sat sthūlaṃ dṛśyam | asac ca sūkṣma-dṛśyam | etaṃ sarvam aham eveti | evaṃ matvā mām eva bahudhopāsata iti pūrvenaivānvayaḥ

Madhusūdana

kiṃ ca tapāmy aham iti | tapāmy aham ādityaḥ san | tataś ca tāpa-vaśād ahaṃ varṣaṃ pūrva-vṛṣṭi-rūpaṃ rasaṃ pṛthivyā nigṛhṇāmy ākarṣāmi kaiścid raśmibhir aṣṭasu māseṣu | punas tam eva nigṛhītaṃ rasaṃ caturṣu māseṣu kaiścid raśmibhir utsṛjāmi ca vṛṣṭi-rūpeṇa prakṣipāmi ca bhūmau | amṛtaṃ ca devānāṃ sarva-prāṇināṃ jīvanaṃ vā | eva-kārasyāham ity anena sambandhaḥ | mṛtyuś ca martyānāṃ sarva-prāṇināṃ vināśo vā | sat yat sambandhitayā yad vidyate tat tatra sat | asac ca yat-sambandhitayā yac ca vidyate tat tatrāsat | etaṃ sarvam aham eva he 'rjuna | tasmāt sarvātmānaṃ māṃ viditvā sva-svādhikārānusāreṇa bahubhiḥ prakārair mām evopāsata ity upapannam

Viśvanātha

ādityo bhūtvā nidāghe tapāmi prāvṛṣi varṣam utsṛjāmi | kadācic caiva graha-rūpeṇa varṣaṃ nigṛhṇāmi ca | amṛtaṃ mokṣaṃ mṛtyuḥ saṃsāraḥ | sad asat sthūla-sūkṣmaḥ | etat sarvam aham eveti matvā viśvatomukhaṃ mām upāsata iti pūrvenānvayaḥ

Baladeva

aham eva jaga-rūpatayāvasthita ity etat pradarśayati aham iti caturbhiḥ | kratur jyotiṣṭomādiḥ śrauto, yajño vaiśvadevādiḥ smārtaḥ | svadhā pitr-arthe śrāddhādiḥ | auṣadham bheṣajam auṣadhi-prabhavam annaṃ vā | mantro yājyāpuro nu vākyādir yenoddiśya havir devebhyo dīyate | ājyaṃ ghṛta-homādi-sādhanam | agnir homādi-kāraṇam āhavanīyādiḥ | hutaṃ homo haviḥ-prakṣepaḥ | etat sarvātmanāham evāsthitaḥ | pitāham iti | asya sthira-carasya jagatas tatra tatra pitṛtvena mātṛtvena pitāmahatvena cāham eva sthitaḥ | dhātā dhārakatvena poṣakatvena ca tatra tatra sthito rājādiś cāham eva cid-acic-chaktimatas tad-antaryāmiṇo mat teṣām anatirekāt vedyaṃ jñeyaṃ vastu pavitraṃ śuddhikaraṃ gaṅgādi-vāri | jñeye brahmaṇi jñāna-hetur oṅkāraḥ sarva-veda-bīja-bhūtaḥ | ṛg-ādis trividho vedaś ca-śabdād atharva ca grāhyam | teṣu niyatākṣaraḥ pādā ṛk, saiva gīti-viśiṣṭā sāma, sāma-padaṃ tu gītimātrasyaiva vācakam ity anyat | gīti-śūnyam amitākṣaraṃ yajuḥ | etat trividhaṃ karmopayogi-mantra-jātam aham evety arthaḥ |

gatiḥ sādhya-sādhana-bhūtā gamyata iyam anayā ca iti nirukteḥ | bhartā patiḥ | prabhur niyantā | sākṣī śubhāśubha-draṣṭā | nivāso bhoga-sthānaṃ nivasaty atra iti nirukteḥ | śaraṇaṃ prapannārti-hṛta śīrṣyate duḥkham asmin iti nirukteḥ | suhṛn nimitta-hita-kṛt | prabhavādyāḥ svarga-pralaya-sthitayaḥ kriyāḥ | nidhānaṃ nidhir mahā-padmādir nava-vidhaḥ | bījaṃ kāraṇam avyayam avināśi | na tu brīhy-ādivad vināśi |

tapāmīti | sūrya-rūpeṇāham eva nidāghe jagat tapāmi | prāvṛṣi varṣam jalaṃ visṛjāmi megha-rūpeṇa varṣaṃ nigṛhṇāmi ākarṣāmi | amṛtaṃ mokṣaṃ | mṛtyuḥ saṃsāraḥ | sat sthūlaṃ | asat sūkṣmam | etat sarvam aham eva tathā caivaṃ bahuvidha-nāma-rūpāvastha-nikhila-jagad-rūpatayā sthita eka eva śaktimān vāsudeva ity ekatvānusandhinā jñāna-yajñena caike yajanto mām upāsate

Michalski

Spuszczam gorąco, zatrzymuję i zsyłam deszcz, jestem nieśmiertelnością i śmiercią, bytem i niebytem, Ardżuno!

Olszewski

Jestem tym, który grzeje, który zatrzymuje i spuszcza deszcz. Jestem nieśmiertelnością i śmiercią, bytem i niebytem, Ardżuno.

Dynowska

Jam ciepła i deszczu Rozdawcą; Jam Nieśmiertelnością i Śmiercią zarazem, Jam Bytem i Niebytem, Ardżuno.

Sachse

To ja daję ciepło,
zsyłam deszcze i przyjmuję je na powrót;
jestem nieśmiertelnością i śmiercią,
bytem i niebytem, Ardżuno.

Kudelska

Ja daję ciepło, Ja susze i deszcz rozdzielam, Ja jestem
Śmiercią i nieśmiertelnością, to Ja jestem, Ardżuno, bytem i niebytem.

Rucińska

Ja grzeję, deszcz ściągam z ziemi, po czym go zsyłam na ziemię,
Jam życiem jest, jam jest śmiercią, jam byt i niebyt, Ardżuno!

Szuwalska

Dostarczam ciepła. Zsyłam deszcz i powstrzymuję.
Nieśmiertelnością jestem, jak i samą śmiercią
Oraz tym, co jest wieczne i tym, co przemija.