BhG 5.12

analiza syntaktyczna

yuktaḥ (zaprzężony) karma-phalam (owoc czynu) tyaktvā (porzuciwszy),
naiṣṭhikīm (ostateczny) śāntim (spokój) āpnoti (osiąga).
[kiṃtu] (ale) ayuktaḥ (niezaprzężony) kāma-kāreṇa (przez moc żądzy) phale (do owocu) saktaḥ (lgnący) nibadhyate (jest wiązany).

analiza gramatyczna

yuktaḥ	–	yukta ( √ yuj – zaprzęgać, łączyć) PP 1i.1 m. – połączony, zaprzęgnięty, zajęty, właściwy, odpowiedni;
karma-phalam	–	karma-phala 2i.1 m. ; TP : karmaṇāṃ phalam iti – owoc czynów (od: √ kṛ – robić, karman – czyn, działanie i jego skutki; √ phal – dojrzewać; phala – owoc, rezultat);
tyaktvā	–	√ tyaj (porzucać) absol. – porzuciwszy;
śāntim	–	śānti 2i.1 f. – spokój, wyciszenie, zadowolenie, zakończenie, śmierć (od: √ śam – wyciszać, kończyć, niszczyć);
āpnoti	–	√ āp (osiągać) Praes. P 1c.1 – osiąga, zdobywa;
naiṣṭhikīm	–	naiṣṭhikī 2i.1 f. – ostateczny, stały, najwyższy (od: niṣṭhā – stałość, wiara);
ayuktaḥ	–	a-yukta ( √ yuj – zaprzęgać, łączyć) PP 1i.1 m. – niepołączony, niezaprzęgnięty, niezajęty, nieodpowiedni;
kāma-kāreṇa	–	kāma-kāra 3i.1 m. ; TP : kāmasya kāreṇeti  – mocą żądzy (od: √ kam –pragnąć, kochać, tęsknić, kāma – pragnienie, miłość, przyjemność; √ kṛ – robić, kāra – na końcu złożeń: czynienie, twórca, moc);
phale	–	phala 7i.1 n. – w owocu, w rezultacie (od: √ phal – dojrzewać);
saktaḥ	–	sakta ( √ sañj – polegać na, być przymocowanym do, obejmować) PP 1i.1 m. – przywiązany, lgnący;
nibadhyate	–	ni- √ bandh (wiązać, pętać) Praes. pass. 1c.1 – jest pętany;

warianty tekstu

kāma-kāreṇa → kāma-cāreṇa / karma-kāreṇa (ruchem żądzy / mocą czynu);
nibadhyate → nibādhyate (jest wiązany);

Śāṃkara

yasmāc ca—

yukta īśvarāya karmaṇi karomi na mama phalāya ity evaṃ samāhitaḥ san karma-phalaṃ tyaktvā parityajya śāntiṃ mokṣākhyām āpnoti naiṣṭhikīṃ niṣṭhāyāṃ bhavāṃ sattva-śuddhi-jñāna-prāpti-sarva-karma-saṃnyāsa-jñāna-niṣṭhā-krameṇeti vākya-śeṣaḥ | yas tu punar ayukto’samāhitaḥ kāma-kāreṇa | karaṇaṃ kāraḥ kāmasya kāraḥ kāma-kāraḥ | tena kāma-kāreṇa kāma-preritatayety arthaḥ | mama phalāya idaṃ karomi karma ity evaṃ phale sakto nibadhyate | atas tvaṃ yukto bhava ity arthaḥ

Rāmānuja

yuktaḥ ātmavyatiriktaphaleṣv acapalaḥ ātmaikapravaṇaḥ, karmaphalaṃ tyaktvā kevalam ātmaśuddhaye karmānuṣṭhāya naiṣṭhikīṃ śāntim āpnoti sthirām ātmānubhavarūpāṃ nirvṛtim āpnoti / ayuktaḥ ātmavyatiriktaphaleṣu capalaḥ ātmāvalokanavimukhaḥ kāmakāreṇa phale saktaḥ karmāṇi kurvan nityaṃ karmabhir badhyate nityasaṃsārī bhavati / ataḥ phalasaṅgarahitaḥ indriyākāreṇa pariṇatāyāṃ prakṛtau karmāṇi saṃnyasya ātmano bandhamocanāyaiva karmāṇi kurvītetyuktaṃ bhavati

Śrīdhara

nanu kathaṃ tenaiva karmaṇā kaścin mucyate kaścid badhyate iti vyavasthā ? ata āha yukta iti | yuktaḥ parameśvaraika-niṣṭhaḥ san karmaṇaḥ phalaṃ tyaktvā karmaṇi kurvann ātyantikīṃ śāntiṃ mokṣaṃ prāpnoti | ayuktas tu bahirmukhaḥ kāma-kāreṇa kāmataḥ pravṛttyā phala āsakto nitarāṃ bandhaṃ prāpnoti

Madhusūdana

kartṛtvābhimāna-sāmye 'pi tenaiva karmaṇā kaścin mucyate kaścit tu badhyata iti vaiṣamye ko hetur iti tatrāha yukta iti | yukta īśvarāyaivaitāni karmāṇi na mama phalāyety evam abhiprāyavān karma-phalaṃ tyaktvā karmāṇi kurvan śāntim mokṣākhyām āpnoti naiṣṭhikīṃ sattva-śuddhi-nitya-vastu-viveka-saṃnyāsa-jñāna-niṣṭhā-krameṇa jātām iti yāvat | yas tu punar ayukta īśvarāyaivaitāni karmāṇi na mama phalāyety abhiprāya-śūnyaḥ sa kāma-kāreṇa kāmataḥ pravṛttyā mama phalāyaivedaṃ karma karomīti phale sakto nibadhyate karmabhir nitarāṃ saṃsāra-bandhaṃ prāpnoti | yasmād evaṃ tasmāt tvam api yuktaḥ san karmāṇi kurv iti vākya-śeṣaḥ

Viśvanātha

karma-karaṇe anāsakty-āsaktī eva mokṣa-bandha-hetū ity āha yukto yogī niṣkāma-karmītity arthaḥ | naiṣṭhikīm niṣṭhā-prāptāṃ śāntiṃ mokṣam ity arthaḥ | ayuktaḥ sa-kāma-karmīty arthaḥ | kāma-kāreṇa kāma-pravṛttyā

Baladeva

yukta ātmārpita-manāḥ karma-phalaṃ tyaktvā kurvann naiṣṭhikīm sthirāṃ śāntim ātmāvaloka-lakṣaṇām āpnoti | ayukta ātmānarpita-manāḥ karma-phale saktaḥ kāma-kāreṇa kāmataḥ karmaṇi pravṛttyā nibadhyate saṃsarati

Michalski

Człowiek oddany, nie zważający na owoce czynu, osiąga zupełny spokój, człowiek nieoddany, przywiązany do owoców działania, wiąże się swym pożądliwym czynem.

Olszewski

I przez to samozaparcie osięgają stan szczęśliwości najwyższej. Lecz człowiek, który nie ćwiczy się w świętej Jedności i goni za owocem czynów swoich, jest skuty potęgą pożądliwości.

Dynowska

Kto trwa w harmonii zjednoczenia i nie dba o czynów swych plony, ten nieprzemijający posiądzie Pokój; lecz ten, kto nie zna harmonii zjednoczenia, powodowany pragnieniem, żądny owoców swych prac, w więzach pozostania.

Sachse

Doskonałej ciszy zaznaje ten,
kto postępuje ścieżką jogi
i nie pragnie owocu swego czynu.
Ten zaś, kto nie postępuje ścieżką jogi
i kto garnie się ku owocom [czynu],
wikła się w pęta swych pragnień.

Kudelska

Ten, kto jogę czynów wypełnia wyrzekając się owoców swego działania,
ten doskonały spokój osiąga;
Lecz człowiek, który nie jest opanowany, z powodu swych namiętności owocem czynu się wiąże.

Rucińska

Skupiony, zrzekłszy się plonu, ciszę wieczystą osiąga,
Zaś nieskupiony, owocu złakniony, wiąże się czynem.

Szuwalska

Spokój tym sposobem
Osiągną całkowity. Kto pragnie się cieszyć
Owocami swej pracy, popada w niewolę.

Babkiewicz

Zaprzężony rzuca owoc
i osiąga spokój wieczny.
Niezaprzężon jest wiązany,
pożądliwie lgnie do plonu.