BhG 2.62

analiza syntaktyczna

viṣayān (o przedmiotach) dhyāyataḥ (rozmyślającego) puṃsaḥ (człowieka)
teṣu (do nich) [viṣayeṣu] (do przedmiotów) saṅgaḥ (lgnięcie) upajāyate (powstaje),
saṅgāt (z lgnięcia) kāmaḥ (żądza) saṃjāyate (wespół powstaje),
kāmāt (z żądzy) krodhaḥ (gniew) abhijāyate (wyłania się).

analiza gramatyczna

dhyāyataḥ	–	dhyāyant (√dhyai – myśleć) PPr 6i.1 m. – rozmyślającego, kontemplującego;
viṣayān	–	viṣaya 2i.3 m. – sfery, terytoria, zasięgi, obiekty zmysłów, przedmioty (od: √viṣ – być aktywnym, działać);
puṃsaḥ	–	puṃs (pumān) 6i.1 m. – człowieka;
saṅgaḥ	–	saṅga 1i.1 m. – lgnięcie, zejście się, związek, towarzystwo, nadzieje, pragnienia, przywiązania (od: sam-√gam – schodzić się lub √sañj – lgnąć, sklejać, kurczowo trzymać, przywiązywać się, wchodzić w kontakt);
teṣu	–	tat sn. 7i.3 m. – w nich;
upajāyate	–	upa-√jan (rodzić się, powstawać) Praes. Ā 1c.1 – powstaje;
saṅgāt	–	saṅga 5i.1 m. – z lgnięcia, z przywiązania (od: sam-√gam – schodzić się lub √sañj – lgnąć, sklejać, kurczowo trzymać, przywiązywać się, wchodzić w kontakt);
saṃjāyate	–	sam-√jan (rodzić się wespół) Praes. Ā 1c.1 – wespół powstaje;
kāmaḥ	–	kāma 1i.1 m. – pragnienie, żądza, miłość, przyjemność (od: √kām –pragnąć, kochać, tęsknić);
kāmāt	–	kāma 5i.1 m. – z pragnienia, z żądzy (od: √kām –pragnąć, kochać, tęsknić);
krodhaḥ	–	krodha 1i.1 m. – złość, gniew (od: √krudh – gniewać się);
abhijāyate	–	abhi-√jan (rodzić się, powstawać) Praes. Ā 1c.1 – powstaje;

warianty tekstu

saṅgas teṣūpajāyate → saṅgas teṣv abhijāyate / saṅgas teṣv apajāyate (lgnięcie do nich się rodzi);
krodho ‘bhijāyate → krodho ‘pi jāyate (co więcej gniew się rodzi);

Śāṃkara

Legenda:
fragmenty komentowanego wersetu
cytaty z różnych pism
wprowadzenie polemiki

Od tego [miejsca] dalej [w dwóch strofach] wyjaśnione jest źródło wszelkiego zła (anartha):		athedānīṃ parābhaviṣyataḥ sarvānartha-mūlam idam ucyate –
Człowiek, który kontempluje przedmioty, lgnie do nich, z lgnięcia rodzi się żądza, a z żądzy gniew powstaje.		dhyāyato viṣayān puṃsaḥ saṅgas teṣūpajāyate | saṅgāt saṃjāyate kāmaḥ kāmāt krodho’bhijāyate ||2.62||
Człowiek, który kontempluje, czyli rozmyśla, obserwuje, przedmioty – różne obiekty poczynając od dźwięku, lgnie do nich , czyli powstaje przywiązanie, namiętność do przedmiotów. Z lgnięcia, czyli namiętności, rodzi się, czyli powstaje, żądza, chciwość. Z żądzy, której coś stanie na przeszkodzie, gniew powstaje.		dhyāyataś cintayato viṣayān śabdādīn viṣaya-viśeṣān ālocayataḥ puṃsaḥ puruṣasya saṅgaḥ āsaktiḥ prītis teṣu viṣayeṣu upajāyate utpadyate | saṅgāt prīteḥ saṃjāyate samutpadyate kāmas tṛṣṇā | kāmāt kutaścit pratihatāt krodho ’bhijāyate ||2.62||

Rāmānuja

komentarz wspólny przy wersecie BhG 2.63

Śrīdhara

komentarz wspólny przy wersecie BhG 2.63

Madhusūdana

komentarz wspólny przy wersecie BhG 2.63

Viśvanātha

komentarz wspólny przy wersecie BhG 2.63

Baladeva

komentarz wspólny przy wersecie BhG 2.63

Michalski

W człowieku, który rozmyśla o rzeczach zmysłowych, rodzi się skłonność do nich, ze skłonności powstaje żądza, z żądzy gniew;

Olszewski

W człowieku, który rozważa przedmioty zmysłowe, rodzi się skłonność ku nim, z tej skłonności rodzi się pragnienie; z pragnienia żądza gwałtowna.

Dynowska

Człowiek, który dużo uwagi i myśli poświęca przedmiotom zmysłów, silny łącznik z nimi nawiązuje; ze związania tego rodzi się pożądanie, a z pożądania gniew;

Sachse

Kiedy człowiek myśli o świecie zmysłów,
rodzi się przywiązanie do niego.
Z przywiązania powstaje pragnienie,
z pragnienia — gniew.

Kudelska

U człowieka, który o przedmiotach zmysłów rozmyśla, powstaje do nich przywiązanie,
przywiązanie rodzi pożądanie, a pożądanie gniew.

Rucińska

Gdy człowiek myśli o rzeczach, to rodzi się przywiązanie,
Zaś z przywiązania – pragnienie, pragnienie w gniew się przeradza,

Szuwalska

Człowiek, który rozmyśla o rzeczach zmysłowych
Przywiązuje się do nich, po czym ich pożąda.
Z takiego pożądania wszelki gniew się rodzi,

Byrski

W człeku, co o rzeczach zmysłów duma, lgnięcie krzepnie ku nim.
Z lgnięcia rośnie miłowanie. Z miłowania gniew wynika.

Babkiewicz

Gdy człek myśli o przedmiotach,
lgnięcie ku nim się rozbudza,
z lgnięcia żądza wnet powstaje,
z żądzy gniew się zaraz rodzi,