BhG 2.70

analiza syntaktyczna

yadvat (jak) āpaḥ (wody) āpūryamāṇam (do wypełnionego) acala-pratiṣṭham (do tego, którego podstawa jest nieporuszona) samudram (do oceanu) praviśanti (wchodzą),
tadvat (tak) sarve (wszelkie) kāmāḥ (pragnienia) yaṃ (do kogo) praviśanti (wchodzą),
saḥ (on) śāntim (spokój) āpnoti (osiąga),
kāma-kāmī (żądny przyjemności) [śāntim] (spokoju) na [āpnoti] (nie osiąga).

analiza gramatyczna

āpūryamāṇam	–	āpūryamāṇa (ā-√pṝ – wypełniać) PPr 2i.1 m. – do wypełnionego;
acala-pratiṣṭham	–	acala-pratiṣṭha 2i.1 m.; BV: yasya pratiṣṭhācalāsti tam – do tego, którego podstawa jest nieporuszona (od: √cal – ruszać, trząść, cala – brak stabilności, poruszanie, a-cala – nieporuszony; prati-√sthā – stać stabilnie, pratiṣṭhā – podstawa, fundamenty, rezydencja);
samudram	–	sam-udra 2i.1 m. – do zebrania wód, do oceanu (od: udra – woda);
āpaḥ	–	ap 1i.3 f. – wody;
praviśanti	–	pra-√viś (wchodzić) Praes. P 1c.3 – wchodzą;
yadvat	–	av. – w jaki sposób, jak (korelatyw do tadvat);
tadvat	–	av. – w taki sposób, tak;
kāmāḥ	–	kāma 1i.3 m. – pragnienia, żądze miłości, przyjemności (od: √kām –pragnąć, kochać, tęsknić);
yam	–	yat sn. 2i.1 m. – do kogo, do którego;
praviśanti	–	pra-√viś (wchodzić) Praes. P 1c.3 – wchodzą;
sarve	–	sarva sn. 1i.3 m. – wszystkie;
saḥ	–	tat sn. 1i.1 m. – ten;
śāntim	–	śānti 2i.1 f. – spokój, wyciszenie, zadowolenie, zakończenie, śmierć (od: √śam – wyciszać, kończyć, niszczyć);
āpnoti	–	√āp (osiągać) Praes. P 1c.1 – osiąga, zdobywa;
na	–	av. – nie;
kāma-kāmī	–	kāma-kāmin 1i.1 m.; TP: kāmānāṃ kāmī – miłujący żądze (od: √kām –pragnąć, kochać, tęsknić, kāma – pragnienie, miłość, przyjemność, kāmin – pragnący, tęskniący, miłujący);

warianty tekstu

āpūryamāṇam → āpūrvamāṇam (do pierwotnego);
acala-pratiṣṭhaṃ → acalaṃ pratiṣṭhaṃ / acala-pratiṣṭhitaṃ (do nieporuszonego, do podstawy / do stojącego i nieporuszonego);

Śāṃkara

Legenda:
fragmenty komentowanego wersetu
cytaty z różnych pism
wprowadzenie polemiki

Jedynie mądry asceta, który wyzbył się namiętności i jest stały w wiedzy, może osiągnąć wyzwolenie, a nie żądny przyjemności niewyrzeczeniec. Aby ustanowić to, mówi używając przykładu:		viduṣas tyaktaiṣaṇasya sthita-prajñasya yater eva mokṣa-prāptiḥ, na tu asaṃnyāsinaḥ kāma-kāminaḥ ity etam arthaṃ dṛṣṭāntena pratipādayiṣyan āha –
W kogo wszelkie żądze wchodzą niczym wody wpływające do oceanu pełnego i nieporuszonego, ten zyskuje spokój, a nie żądny przyjemności.		āpūryamāṇam acala-pratiṣṭhaṃ samudram āpaḥ praviśanti yadvat | tadvat kāmā yaṃ praviśanti sarve sa śāntim āpnoti na kāma-kāmī ||2.70||
Tak jak do oceanu stałego w sobie i niezmiennego, pełnego wody, do nieporuszonego – stabilnego, stałego dzięki niewzruszoności, wody ze wszystkich stron zdążające wchodzą.		āpūryamāṇam adbhir acala-pratiṣṭham acalatayā pratiṣṭhā avasthitiḥ yasya tam acala-pratiṣṭhaṃ samudram āpaḥ sarvato gatāḥ praviśanti svātmastham avikriyam eva santaṃ yadvat,
Podobnie żądze, różnorodne pragnienie, ze wszystkich stron [zdążające] ku przedmiotom, w niego, czyli w człowieka podobnego oceanowi, wchodzą niczym mnogie nieukształtowane wody i w jaźni topnieją, nie wywołując ciągot.		tadvat kāmāḥ viṣaya-saṃnidhāv api sarvataḥ icchā-viśeṣāḥ yaṃ puruṣaṃ samudram iva āpaḥ avikurvantaḥ praviśanti sarve ātmany eva pralīyante na svātma-vaśaṃ kurvanti |
Ten zyskuje spokój, czyli wyzwolenie, a nie ten który jest jego przeciwieństwem i jest żądny przyjemności – jest skłonny, by pragnąć przyjemności, czyli przedmiotów zmysłowych. On nie osiąga [wyzwolenia]. Oto znaczenie.		sa śāntir mokṣam āpnoti, netaraḥ kāma-kāmī, kāmyanta iti kāmāḥ viṣayāḥ tān kāmayituṃ śīlaṃ yasya saḥ kāma-kāmī, naiva prāpnotīty arthaḥ ||2.70||

Rāmānuja

yathā ātmanā eva āpūryamāṇam eka-rūpaṃ samudraṃ nādeyā āpaḥ praviśanti, āsām apāṃ praveśe api apraveśe vā samudro na kañcana viśeṣam āpadyate | evaṃ sarve kāmāḥ śabdādayo viṣayā yaṃ saṃyaminaṃ praviśanti | indriya-gocaratāṃ yānti sa śāntim āpnoti | śabdadiṣu indriya-gocaratām āpanneṣv anāpanneṣu ca svātmāvalokana-tṛptyā eva yo na vikāram āpnoti sa eva śāntim āpnoti ity arthaḥ | na kāma-kāmī, yaḥ śabdādibhir vikriyate sa kadācid api na śāntim āpnoti

Śrīdhara

nanu viṣayeṣu dṛṣṭy-abhāve katham asau tān bhuṅkte ity apekṣāyām āha āpūryamāṇam iti | nānā-nada-nadīnbhir āpūryamāṇam api acala-pratiṣṭham anatikrānta-maryādam eva samudraṃ punar api anyā āpo yathā praviśanti tathā kāmā viṣayā yaṃ munim antar-dṛṣṭiṃ bhogair avikriyamāṇam eva prārabdha-karmabhir ākṣiptāḥ santaḥ praviśanti sa śāntim kaivalyaṃ prāpnoti | na tu kāma-kāmī bhoga-kāmanā-śīlaḥ

Madhusūdana

etādṛśasya sthita-prajñasya sarva-vikṣepa-śāntir apy artha-siddheti sa-dṛṣṭāntam āha āpūryamāṇam iti | sarvābhir nadībhir āpūryamāṇaṃ santaṃ vṛṣṭy-ādi-prabhavā api sarvā āpaḥ samudraṃ praviśanti | kīdṛśam acala-pratiṣṭham anatikrānta-maryādam | acalānāṃ mainākādīnāṃ pratiṣṭhā yasminn iti vā gāmbhīryātiśaya uktaḥ | yadvad yena prakāreṇa nirvikāratvena tadvat tenaiva nirvikāratva-prakāreṇa yaṃ sthita-prajñaṃ nirvikāram eva santaṃ kāmā ajñair lokaiḥ kāmyamānāḥ śabdādyāḥ sarve viṣayā avarjanīyatayā prārabdha-karma-vaśāt praviśanti na tu vikartuṃ śaknuvanti sa mahā-samudra-sthānīyaḥ sthita-prajñaḥ śāntiṃ sarva-laukikālaukika-karma-vikṣepa-nivṛttiṃ bādhitānuvṛttāvidyā-kārya-nivṛttiṃ cāpnoti jñāna-balena | na kāma-kāmī kāmān viṣayān kāmayituṃ śīlaṃ yasya sa kāma-kāmy ajñaḥ śāntiṃ samākhyātāṃ nāpnoti | api tu sarvadā laukikālaukika-karma-vikṣepeṇa mahati kleśārṇave magno bhavatīti vākyārthaḥ | etena jñānina eva phala-bhūto vidvat-saṃnyāsas tasyaiva ca sarva-vikṣepa-nivṛtti-rūpā jīvan-muktir daivāddhnīna-viṣaya-bhoge 'pi nirvikāratety-ādikam uktaṃ veditavyam

Viśvanātha

viṣaya-grahaṇe kṣobha-rāhityam eva nirlepety āha āpūryamāṇam iti | yathā varṣāsu itas tataḥ nādeyā āpaḥ samudraṃ praviśanti kīdṛśam | ā īṣad api āpūryamāṇam tāvatībhir apy adbhiḥ pūrayituṃ na śakyam | acala-pratiṣṭham anatikrānta-maryādaṃ tadvad eva kāmā viṣayā yaṃ praviśanti bhogyatvenāyānti | yathā apāṃ praveśe apraveśe vā samudro na kam api viśeṣam āpadyate | evam eva yaḥ kāmānāṃ bhoge abhoge ca kṣobha-rahita eva syāt sa sthita-prajñaḥ | śāntiṃ jñānam

Baladeva

uktaṃ bhāvaṃ sphuṭayann āha āpūryeti | svarūpeṇaivāpūryamāṇaṃ tathāpy acala-pratiṣṭham anullaṅghita-velaṃ samudraṃ yathāpo 'nyā varṣodbhavā nadyaḥ praviśanti, na tu tatra kiñcid viśeṣaṃ śaknuvanti kartuṃ, tadvat sarve kāmāḥ prārabdhākṛṣṭā viṣayā yaṃ praviśanti na tu vikartuṃ prabhavanti sa śāntim āpnoti | śabdādiṣu tad indriya-gocareṣv api sat svātmānandānubhava-tṛptair vikāra-leśam apy avindan sthita-prajña ity arthaḥ | yaḥ kāma-kāmī viṣaya-lipsuḥ sa tūkta-lakṣaṇāṃ śāntiṃ nāpnoti

Michalski

W morzu, co ciągle się napełnia, lecz pozostaje niewzruszonym, — giną bez śladu wody rzek. — Spokój ten zyszcze, w kim tak zginą żądze, — ten go nie zyszcze, kto się w żądzy kocha.

Olszewski

W niezmiennym Oceanie, który się wciąż napełnia, zatracają się wody; tak samo człowiek, w którym zatracają się wszystkie pożądliwości, otrzymuje pokój; ale nie ten, który jest pożądliwościom oddany.

Dynowska

Ten w spokój wchodzi prawdziwy, kto jak ocean, co wody rzek wielkich przyjmując, niezmienny zostaje, tak on wszelkie pragnienia w swą świadomość przyjmuje szeroką, a niewzruszony w równowadze trwa. Lecz ten co pożądanych wciąż pragnie przedmiotów, spokoju nie zazna.

Sachse

Ciszy zaznaje nie ten,
kto poddaje się swoim pragnieniom,
lecz ten, do kogo wszelkie pragnienia
wpływają tak samo, jak rzeki
do pełnego, niewzruszonego w swych brzegach oceanu.

Kudelska

Ten spokój osiąga wieczny, kto wszelkie pragnienia, jak ocean wody szerokie, w siebie przyjmując,
Niezachwiany i niewzruszony pozostaje; taki człowiek spokój osiąga, a nie ten, co przedmiotów pożądanych wciąż pragnie.

Rucińska

W kogo wpadają wszystkie rzeczy świata,
jak wody w pełne, lecz nieporuszone
W swych brzegach morze, ten osiąga ciszę –
nie ten, kto pragnie przedmiotów zmysłowych.

Szuwalska

Kogo pragnień potoki nie są w stanie wzburzyć,
Jak rzeki, co wpływają do wód oceanu,
Ciszy jego nie mącąc, ten zachowa spokój.
Lecz kto je zaspokaja, spokoju nie zazna.

Byrski

Tak jako wody w ocean spływają,
Nie przepełniony, co nie drży w posadach,
Tak w kogo wszelkie miłowania wchodzą
Ten spokój zyska nie pragnąc miłowań.

Babkiewicz

Jak rzeki wchodzą
do morza pełnego,
co dno ma trwałe,
jest nieporuszone,
tak wsze pragnienie
w nim się roztapiają.
Ten jest spokojny,
nie kto łaknie doznań.