BhG 2.71

analiza syntaktyczna

yaḥ (który) pumān (człowiek) sarvān (wszystkie) kāmān (żądze) vihāya (porzuciwszy),
niḥspṛhaḥ (bez tęsknot) nirmamaḥ (niesamolubny) nirahaṃkāraḥ (bez egotyzmu) [san] (będący) carati (porusza się),
saḥ (on) śāntim (spokój) adhigacchati (osiąga).

tłumaczenie polskie

Który człowiek porzucił wszelkie żądze [i] bez tęsknot, bez ‘moje’,
bez egotyzmu się porusza, ten osiąga spokój.

analiza gramatyczna

vihāya	–	vi-√hā (porzucać) absol. – porzuciwszy, zostawiwszy;
kāmān	–	kāma 2i.3 m. – pragnienia, żądze, miłości, przyjemności (od: √kām –pragnąć, kochać, tęsknić);
yaḥ	–	yat sn. 1i.1 m. – który;
sarvān	–	sarva sn. 2i.3 m. – wszystkie;
pumān	–	puṃs (pumān) 1i.1 m. – człowiek;
carati	–	√car (poruszać się) Praes. P 1c.1 – porusza się, idzie;
niḥspṛhaḥ	–	nir-spṛha 1i.1 m. – bez tęsknot (od: niḥ – wolny od, bez; √spṛh – tęsknić, pragnąć, spṛhā – pragnienia, tęsknoty, zazdrość);
nirmamaḥ	–	nir-mama 1i.1 m. – bez [poczucia] „moje”, niezainteresowany, niesamolubny (od: niḥ – wolny od, bez; mama – moje);
nirahaṃkāraḥ	–	nir-ahaṃ-kāra 1i.1 m. – bez egotyzmu, niesamolubny, bez dumy (od: aham – ja; √kṛ – robić, kāra – twórca; ahaṃ-kāra – ego, egotyzm, duma);
saḥ	–	tat sn. 1i.1 m. – ten;
śāntim	–	śānti 2i.1 f. – spokój, wyciszenie, zadowolenie, zakończenie, śmierć (od: √śam – wyciszać, kończyć, niszczyć);
adhigacchati	–	adhi-√gam (zbliżyć się, spotkać) Praes. P 1c.1 – osiąga;

warianty tekstu

niḥspṛhaḥ → nispṛhaḥ (bez tęsknot);
sa śāntim → sa śāntam (on spokojnego);
adhigacchati → abhigacchati (osiąga);

Śāṃkara

Legenda:
fragmenty komentowanego wersetu
cytaty z różnych pism
wprowadzenie polemiki

Jeśli tak, to:		yasmād evaṃ tasmāt –
Człowiek, który porzucił wszelkie żądze [i] bez tęsknot, bez ‘moje’, bez utożsamienia się porusza, ten osiąga spokój.		vihāya kāmān yaḥ sarvān pumāṃś carati niḥspṛhaḥ | nirmamo nirahaṃkāraḥ sa śāntim adhigacchati ||2.71||
Człowiek, czyli wyrzeczeniec, który porzucił, czyli wyzbył się, wszelkie – ostatecznie i w pełni, żądze i się porusza – podróżuje wykonując aktywność jedynie, by [utrzymać] życie. Oto znaczenie.		vihāya parityajya kāmān yaḥ saṃnyāsī pumān sarvān aśeṣataḥ kārtsnyena carati, jīvana-mātra-ceṣṭāśeṣaḥ paryaṭatīty arthaḥ |
Bez lgnięcia – ten, którego pragnienie zanikło [i działa] jedynie, by przeżyć. Bez ‘moje’ – wyzbyty utożsamienie „to jest moje” nawet w stosunku do własności zdobytej dla utrzymania życia i ciała. Bez utożsamienia – wyzbyty poczucia sprawczości (nimitta) jak bycie uczonym.		niḥspṛhaḥ śarīra-jīvana-mātre ’pi nirgatā spṛhā yasya saḥ niḥspṛhaḥ san | nirmamaḥ śarīra-jīvana-mātrākṣipta-parigrahe ’pi mamedam ity abhiniveśa-varjitaḥ | nirahaṃkāraḥ vidyāvattvādi-nimittātma-saṃbhāvanā-rahitaḥ ity etat |
Ten stały w wiedzy, znawca brahmana, spokój nazywany wyzwoleniem (nirvāṇa), a charakteryzujący się wyciszeniem wszelkich cierpień [związanych z] kołowrotem wcieleń, osiąga, zdobywa – staje się stanem brahmana. Oto znaczenie.		sa evaṃ bhūtaḥ sthita-prajñaḥ brahmavit śāntiṃ sarva-saṃsāra-duḥkhoparama-lakṣaṇāṃ nirvāṇākhyām adhigacchati prāpnoti brahma-bhūto bhavati ity arthaḥ ||2.71||

Rāmānuja

kāmyanta iti kāmāḥ śabdadayo viṣayāḥ | yaḥ pumān śabdadīn sarvān viṣayān vihāya tatra niḥspṛhaḥ mamatā-rahitaś cānātmani dehe ātmābhimāna-rahitaś carati, sa ātmānaṃ dṛṣṭvā śāntim adhigacchati

Śrīdhara

yasmād evaṃ tasmāt vihāyeti | prāptān kāmān vihāya tyaktvopekṣya aprāpteṣu ca niḥspṛhaḥ yato nirahaṅkāro 'taeva tad-bhoga-sādhaneṣu nirmamaḥ sann antar-dṛṣṭir bhūtvā yaś carati prārabdha-vaśena bhogān bhuṅkte | yatra kutrāpi gacchati vā | sa śāntim prāpnoti

Madhusūdana

yasmād evaṃ tasmāt vihāyeti | prāptān api sarvān bāhyān gṛha-kṣetrādīnāntarān manorājya-rūpān vāsanā-mātra-rūpāṃś ca pathi gacchaṃs tṛṇa-sparśa-rūpān kāmāṃs trividhān vihāyopekṣya śarīra-jīvana-mātre 'pi nispṛhaḥ san | yato nirahaṅkāra śarīrendriyādāv ayam aham ity abhimāna-śūnyaḥ | vidyāvattvādi-nimittātma-sambhāvanā-rahita iti vā | ato nirmamaḥ śarīra-yātrā-mātrārthe 'pi prārabdha-karmākṣipte kaupīnācchādanādau mamedam ity abhimāna-varjitaḥ san yaḥ pumāṃś carati prārabdha-karma-vaśena bhogān bhuṅkte yādṛcchikatayā yatra kvāpi gacchatīti vā | sa evaṃbhūtaḥ sthita-prajñaḥ śāntiṃ sarva-saṃsāra-duḥkhoparama-lakṣaṇām avidyā-tat-kārya-nivṛttim adhigacchati jñāna-balena prāpnoti | tad etad īdṛśaṃ vrajanaṃ sthita-prajñasyeti caturtha-praśnasyottaraṃ parisamāptam

Viśvanātha

kaścit tu kāmeṣu aviśvasan naiva tān bhuṅkte ity āha | vihāyeti nirahaṅkāro nirmama iti deha-daihikeṣu ahaṃtā-mamatā-śūnyaḥ

Baladeva

vihāyeti | prāptān kāmān viṣayān sarvān vihāya śarīropajīvana-mātre 'pi nirmamo mamtā-śūnyaḥ nirahaṅkāro 'nātmani śarīre ātmābhimāna-śūnyaś carati tad-upajīvana-mātraṃ bhakṣayati yatra kvāpi gacchati vā sa śāntiṃ labhate iti vrajeta kim ity asyottaram

Michalski

Ten, kto odstąpił umiłowań i kroczy bez pragnień swą drogą, trosk nieznający, jaźni wyzbyty, — ten do spokoju podchodzi.

Olszewski

Niechaj człowiek, wypędziwszy wszystkie żądze, idzie bez pragnień, bez chciwości, bez pychy; albowiem idzie ku pokojowi.

Dynowska

Kto wszelkie odrzuci pragnienia, kto żyje i działa bezosobiście, wolny od tęsknot i zachceń, od „ja” i „moje”, ten zaprawdę w Pokój Wielki wchodzi.

Sachse

W ciszę zagłębia się ten tylko,
kto, porzuciwszy wszelkie pragnienia,
idzie przez życie
wolny od pożądania, egoizmu i pychy.

Kudelska

Człowiek, który wszelkie pragnienia porzucił, od namiętności uwolniony,
Powinności swe spełnia na swe „ja” nie bacząc i nie myśląc o sobie, spokój osiąga.

Rucińska

Kto, zbywszy się wszystkich pragnień, nic nie chcąc idzie przez życie,
Wolny od „ja” i od „moje”, ten człowiek osiąga ciszę.

Szuwalska

Tylko ci, co odrzucą wszystkie swe pragnienia,
Uwolnią się od żądzy, chęci posiadania,
Nieprawdziwego ego, osiągają spokój –
Umysłu stan najwyższy.

Byrski

Człowiek wszelkie miłowania porzuciwszy, gdy wędruje
W niczym nigdy nie gustując i za swoje nic nie mając,
Pozbawiony egoizmu, spokój wtedy odnajduje.