BhG 18.44

analiza syntaktyczna

kṛṣi-go-rakṣya-vāṇijyam (orka, opieka nad krowami i kupiectwo) svabhāva-jam (zrodzony z własnej natury) vaiśya-karma (czyn wajśji) [asti] (jest).
śūdrasya api (a służącego) paricaryātmakam (którego istotą jest asystowanie) karma (czyn) svabhāva-jam (zrodzony z własnej natury) [asti] (jest).

analiza gramatyczna

kṛṣi-go-rakṣya-vāṇijyam	–	kṛṣi-go-rakṣya-vāṇijya 1i.1 n. ; DV :  kṛṣiś ca gau-rakṣyaṃ ca vāṇijyaṃ ceti – orka, opieka nad krowami i kupiectwo (od: √ kṛṣ – ciągnąć, orać, kṛṣi – orka, uprawa roli; go – krowa, ziemia, zmysł; √ rakṣ – chronić, PF rakṣya – do chronienia; vaṇij – kupiec, handlarz, vāṇijya – kupiectwo, handel );
vaiśya-karma	–	vaiśya-karma 1i.1 n. ; TP : vaiśyasya karmeti – czyn wajśji (od: √ viś – wchodzić, vaiśya – wytwórca, rolnik, kupiec; √ kṛ – robić, karman – czyn, działanie i jego skutki);
sva-bhāva-jam	–	sva-bhāva-ja 1i.1 n. – zrodzone z własnej natury (od: sva – własny, swój; bhāva – byty, stany, natury, sva-bhāva – własna natura, natura rzeczy; √ jan – rodzić się, ja – na końcu złożeń: zrodzony);
paricaryātmakam	–	paricarya-ātmaka 1i.1 n. – którego istotą jest służenie (od: pari- √ car – chodzić wokół, asystować, służyć, paricaryā – asystowanie, służba; ātmaka – w złożeniach: mający naturę);
karma	–	karman 1i.1 n. – czyn, działanie i jego skutki (od: √ kṛ – robić);
śūdrasya	–	śūdra 6i.1 m. – służącego;
api	–	av. – chociaż, jak również, także, co więcej, nawet;
sva-bhāva-jam	–	sva-bhāva-ja 1i.1 n. – zrodzone z własnej natury (od: sva – własny, swój; bhāva – byty, stany, natury, sva-bhāva – własna natura, natura rzeczy; √ jan – rodzić się, ja – na końcu złożeń: zrodzony);

warianty tekstu

kṛṣi-go-rakṣya-vāṇijyaṃ → kṛṣi-go-rakṣa-vāṇijyaṃ / kṛṣi-vāṇijya-go-rakṣaṃ / kṛṣi-gau-rakṣya-vāṇijyaṃ (orka, opieka nad krowami i kupiectwo);
vaiśya-karma → vaiśyaṃ karma (czyn wajśjowy);
paricaryātmakaṃ karma → paryutthānātmakaṃ karma / parīcaryātmakaṃ karma (czyn, którego istotą jest powstawanie / czyn, którego istotą jest służba);

Śāṃkara

kṛṣi-gaurakṣya-vāṇijyaṃ kṛṣiś ca gaurakṣyaṃ ca vāṇijyaṃ ca kṛṣi-gaurakṣya-vāṇijyam, kṛṣir bhūmer vilekhanam | gaurakṣyaṃ gāḥ rakṣatīti gorakṣas tasya bhāvo gaurakṣyam, pāśupālyam ity arthaḥ | vāṇijyaṃ vaṇik-karma kraya-vikrayādi-lakṣaṇaṃ vaiśya-karma vaiśya-jātaiḥ karma vaiśya-karma svabhāva-jam | paricaryātmakaṃ śuśrūṣā-svabhāvaṃ karma śūdrasyāpi svabhāva-jam

Rāmānuja

kṛṣiḥ satyotpādanaṃ karṣaṇam / gorakṣyam paśupālanam ityarthaḥ / vāṇijyam dhanasañcayahetubhūtaṃ krayavikrayātmakaṃ karma / etad vaiśyasya svabhāvajaṃ karma /

pūrvavarṇatrayaparicaryārūpaṃ śūdrasya svabhāvajaṃ karma / tad etac caturṇā varṇānāṃ vṛttibhis saha kartavyānāṃ śāstravihitānāṃ yajñādikarmaṇāṃ pradarśanārtham uktam / yajñādayo hi trayāṇāṃ varṇānāṃ sādhāraṇāḥ / śamādayo 'pi trayāṇāṃ varṇānāṃ mumukṣūṇāṃ sādhāraṇāḥ / brāhmaṇasya tu sattvodrekasya svābhāvikatvena śamadamādayaḥ sukhopādānā iti kṛtvā tasya śamādaya svabhāvajaṃ karmety uktam / kṣatriyavaiśyayos tu svato rajastamaḥpradhānatvena śamadamādayo duḥkhopādānā iti kṛtvā na tat karmety uktam / brāhmaṇasya vṛttir yājanādhyāpanapratigrahāḥ; kṣatriyasya janapadaparipālanam; vaiśyasya ca kṛṣyādayo yathoktāḥ; śūdrasya tu kartavyaṃ vṛttiś ca pūrvavarṇatrayaparicaryaiva

Śrīdhara

vaiśya-śūdrayoḥ karmāṇy āha kṛṣīti | kṛṣiḥ karṣaṇam | gā rakṣatīti gau-rakṣaḥ | tasya bhāvo gaurakṣyam | pāśupālyam ity arthaḥ | vāṇijyaṃ kraya-vikrayādi | etad vaiśyasya svabhāvajaṃ karma | travarṇika-paricaryātmakaṃ śūdrasyāpi svabhāvajam

Viśvanātha

tama-upasarjana-rajaḥ-pradhānānāṃ karmāha kṛṣīti | gā raksatīti go-rakṣas tasya bhāvo gaurakṣyam | raja-upasarjana-tamaḥ-pradhānānāṃ śūdrāṇāṃ karmāha paricaryātmakaṃ brāhmaṇa-kṣatriya-viśāṃ paricaryā-rūpam

Baladeva

vaiśyasyāha kṛṣīti | annādy-utpattaye halādinā bhūmer vilekhanaṃ kṛṣiḥ | pāśupālyaṃ gorakṣyam | vaṇik-karma vāṇijyaṃ kraya-vikraya-laksaṇam | vṛddhau dhana-prayogaḥ kuśīdam apy atrāntargatam etat svabhāva-siddhaṃ vaiśya-karma | atha śūdrasyāha parīti | brāhmaṇādīnāṃ dvijanmanāṃ paricaryā śūdrasya svābhāvikaṃ karma | etāni cāturāśramya-karmaṇām upalakṣaṇāni

Michalski

Rolnictwo, pasterstwo, handel są przyrodzonemi obowiązkami waiśjów. Służba zaś jest przyrodzonym obowiązkiem śudry.

Olszewski

Uprawa ziemi, staranie o stadach, handel, są obowiązkami naturalnymi Vaisyi. Wreszcie służby jest obowiązkiem, który należy bo Śudry.

Dynowska

Uprawa roli, hodowla bydła, handel, przemysł i rzemiosło, oto Wajszji zadania, z jego własnej wynikające natury; zaś praca fizyczna i służba, to naturalne Szudry zadanie, z jego wrodzonych wynikające skłonności.

Sachse

Uprawa roli, hodowla krów, kupiectwo
to zgodna z naturą powinność wajśjów,
a służba to zgodna z naturą powinność siudrów.

Kudelska

Uprawa roli, hodowla trzody, handel i rzemiosło, to są powinności wajśji, wynikające z jego natury,
Zaś czynności służebne są powinnością śudry, one są mu przyrodzone.

Rucińska

Uprawa roli, hodowla, kupiectwo – to przyrodzony
Czyn wajśjów, zasię służenie z natury siudrów jest czynem.

Szuwalska

Rolnictwo, krów hodowla, handel – to zajęcia
Wajśjów. Służyć innym siudrowie powinni.

Babkiewicz

Orka, handel, krów ochrona –
to z natury czyn wytwórców.
Czynność zaś asystowania –
to służących czyn z natury.