BhG 14.11

analiza syntaktyczna

yadā (kiedy) asmin dehe (w tym ciele) sarva-dvāreṣu (we wszystkich bramach) prakāśaḥ (wyrazistość) jñānam (wiedza) upajāyate (powstaje),
tadā (wtedy) sattva (sattwa) vivṛddham iti uta (zaiste wzrosła) vidyāt (oby wiedział).

tłumaczenie polskie

Kiedy w tym ciele we wszystkich bramach jasność i wiedza powstaje,
wiedz wówczas, że sattwa zaiste jest rozwinięta.

analiza gramatyczna

sarva-dvāreṣu	–	sarva-dvāra 2i.3 n. ; sarveṣu [indriyāṇāṃ] dvāreṣv iti – we wszystkich bramach [zmysłów] (od: sarva – wszystko; √ dvṛ – przeszkadzać, okrywać, dvāra – brama, wejście, droga);
dehe	–	deha 7i.1 m. – w ciele (od: √ dih – namaszczać, kleić, deha – forma, kształt, ciało);
asmin	–	idam sn. 7i.1 m. – w tym;
prakāśaḥ	–	prakāśa 1i.1 m. – jasność, wyrazistość (od: pra- √ kaś – być widocznym, jaśnieć, n. prakāśa – uwidocznione, jasne);
upajāyate	–	upa- √ jan (rodzić się, powstawać) Praes. Ā 1c.1 – powstaje;
jñānam	–	jñāna 1i.1 n. – wiedza, mądrość, inteligencja (od: √ jñā – wiedzieć, rozumieć);
yadā	–	av. – kiedy (korelatyw do: tadā – wtedy, wówczas);
tadā	–	av. – wtedy, wówczas;
vidyāt	–	√ vid (wiedzieć) Pot. P 1c.1 – niechaj zna;
vivṛddham	–	vi-vṛddha ( √ vṛdh – wzrastać) PP 1i.1 m. – wzrosły, w pełni rozwinięty, potężny, wielki;
sattvam	–	sattva ( √ as – być, PPr sant – będący, istnienie) abst. 1i.1 n. – jestestwo, esencja, mądrość, duch, jedna z trzech gun;
iti	–	av. – tak (zaznacza koniec wypowiedzi);
uta	–	av. – i, także, nawet, lub (znaczenie emfatyczne, szczególnie na końcu zdania);

warianty tekstu

prakāśa → prakāśam / prakāśe (wyrazista [wiedza] / w wyrazistości);
vidyād → vidyā / viṃdyād (wiedza / oby znalazł);
sattvam ity uta → sattvam ātmanaḥ / satyam ity uta (własna sattwa / nawet prawda);

Śāṃkara

yadā yo guṇa udbhūto bhavati, tadā tasya kiṃ liṅgaṃ ? ity ucyate—
sarva-dvāreṣu, ātmana upalabdhi-dvārāṇi śrotrādīni sarvāṇi karaṇāni, teṣu sarva-dvāreṣu antaḥ-karaṇasya buddher vṛttiḥ prakāśo dehe’smin upajāyate | tad eva jñānam | yadaivaṃ prakāśo jñānākhya upajāyate, tadā jñāna-prakāśena liṅgena vidyād vivṛddham udbhūtaṃ sattvam ity utāpi

Rāmānuja

tac ca kāryopalabhyaivāvagacched ity āha
sarveṣu cakṣurādiṣu jñānadvāreṣu yadā vastuyāthātmyaprakāśe jñānam upajāyate, tadā tasmin dehe sattvaṃ pravṛddham iti vidyāt

Śrīdhara

idānīṃ sattvādīnāṃ vivṛddhānāṃ liṅgāny āha sarva-dvāreṣv iti tribhiḥ | asminn ātmano bhogāyatane dehe sarveṣv api dvāreṣu śrotrādiṣu yadā śabdādi-jñānātmakaḥ prakāśa upajāyate utpadyate tadānena prakāśaliṅgena sattvaṃ vivṛddhaṃ vidyāj jānīyāt | uta śabdāt sukhādi-liṅgenāpi jānīyād ity uktam

Madhusūdana

idānīm udbhūtānāṃ teṣāṃ liṅgāny āha tribhiḥ sarva-dvāreṣv iti | asminn ātmano bhogāyatane dehe sarveṣv api dvāreṣūpalabdhi-sādhaneṣu śrotrādi-karaṇeṣu yadā prakāśo buddhi-pariṇāma-viśeṣo viṣayākāraḥ sva-viṣayāvaraṇa-virodhī dīpavat, tad eva jñānaṃ śabdādi-viṣaya upajāyate tadānena śabdādi-viṣaya-jñānākhya-prakāśena liṅgena prakāśātmakaṃ sattvaṃ vivṛddham udbhūtam iti vidyāj jānīyāt | utāpi sukhādi-liṅgenāpi jānīyād ity arthaḥ

Viśvanātha

vardhamāno guṇa eva svāpekṣayā kṣīṇāv itarau guṇāv abhivaatīty uktam | atas teṣāṃ vṛddhi-liṅgāny āha sarveti tribhiḥ | sarva-dvāreṣu śrotrādiṣu yadā prakāśaḥ syāt | kīdṛśaḥ | jñānaṃ vaidika-śabdādi-yathārtha-jñānātmakaṃ tadā tādṛśa-jñāna-liṅgenaiva sattvaṃ vivṛddham iti jānīyāt | ut-śabdād ātmottha-sukhāṭtmakaḥ prakāśaś ca yadeti

Baladeva

utkṛṣṭānāṃ sattvādīnāṃ liṅgāny āha sarveti tribhiḥ | yadā sarveṣu jñāna-dvāreṣu śrotrādiṣu śabdādi-yāthātmya-prakāśa-rūpṃ jñānam upajāyate | tadā tādṛśa-jñāna-liṅgenāsmin dehe sattvaṃ vivṛddhaṃ vidyāt | utety apy arthe | sukha-liṅgenāpi tad vidyād ity arthaḥ

Michalski

Kiedy we wszystkich drzwiach tego ciała zjawią się światło, zjawia się wiedza, wtedy sattwam zostało umocnione, – należy to wiedzieć.

Olszewski

Kiedy światło nauki przenika do tego ciała wszystkiemi drzwiami, wtedy prawda jest w swej dojrzałości.

Dynowska

Gdy światło mądrości promieniuje od wewnątrz przez wszystkie zmysłów wyloty, można być pewnym iż Harmonia wzrasta w człowieku.

Sachse

Jeśli blaskiem wiedzy promienieją wszystkie bramy
dające dostęp do ciała,
wówczas wiadomo, że przeważa w nim sattwa.

Kudelska

Gdy mądrość promieniuje w człowieku przez wszystkie bramy ciała,
To powiadają, że dzięki mądrości szlachetność wzrasta.

Rucińska

Gdy w ciele tym w bramach wszystkich rodzi się światło poznania,
Zaprawdę, jest to oznaką, ze sattwa wzrosła w potęgę.

Szuwalska

Kiedy wiedza rozświetli wszystkie bramy ciała,
Wtedy wzrastają wpływy żywiołu harmonii.