BhG 12.3-4

ye tv akṣaram anirdeśyam avyaktaṃ paryupāsate
sarvatra-gam acintyaṃ ca kūṭa-stham acalaṃ dhruvam
saṃniyamyendriya-grāmaṃ sarvatra sama-buddhayaḥ
te prāpnuvanti mām eva sarva-bhūta-hite ratāḥ

Update Required
To play the media you will need to either update your browser to a recent version or update your Flash plugin.

analiza

analiza syntaktyczna

ye tu (ale którzy) indriya-grāmam saṃniyamya (powściągnąwszy gromadę zmysłów)
sarvatra sama-buddhayaḥ (ci, których roztropność jest wszędzie jednaka)
sarva-bhūta-hite ratāḥ (radujący się dobrem wszystkich bytów)
acintyam (nie do pomyślenia) anirdeśyam (nie do opisania) sarvatra-gam (wszędzie idącego) kūṭa-stham (znajdującego się na szczycie) acalam (nieporuszonego) dhruvam (stałego) avyaktam (niewidzianego) akṣaram ca (i niezniszczalnego) paryupāsate (czczą),
te (ci) mām eva (mnie właśnie) prāpnuvanti (osiągają).

tłumaczenie polskie

Ale ci, których roztropność jest zawsze jednaka
i którzy powściągnąwszy gromadę zmysłów
oddają cześć niezniszczalnemu, niepojętemu, nieopisywalnemu, nieporuszonemu, stałemu, wszędzie docierającemu, znajdującemu się na szczycie i niewidzialnemu,
Ci, radujący się dobrem wszystkich bytów, mnie właśnie osiągają.

analiza gramatyczna

ye	–	yat sn. 1i.3 m. – którzy;
tu	–	av. – ale, wtedy, z drugiej strony, i;
akṣaram	–	a-kṣara 2i.1 n. – niezniszczalne, głoskę (od: √ kṣar – zmniejszać się, znikać, kṣara – zniszczalny, ginący);
anirdeśyam	–	a-nirdeśya (nir- √ diś – wskazywać, nazywać) PF 2i.1 n. – nie do wskazania, nie do nazwania;
avyaktam	–	a-vyakta (vi- √ añj – dekorować, przejawiać) PP 2i.1 m. – niewidoczne, nieprzejawione;
paryupāsate	–	pari-upa- √ ās (oddawać cześć, wielbić) Praes. Ā 1c.3 – oddają cześć, uczestniczą;
sarvatra-gam	–	sarvatra-gam 1i.1 m. ; yat sarvatra gacchati tat – to, które chodzi wszędzie (od: sarva – wszędzie; av. – wszędzie, we wszystkim; locativus nieodmienny zakończony na –tra; √ gam – iść, -ga – na końcu złożeń: idący, poruszający się);
acintyam	–	a-cintya ( √ cint – myśleć, rozważać) PF 2i.1 n. – nie do rozważania, niepojętego;
ca	–	av. – i;
kūṭa-stham	–	kūṭa-stha 2i.1 n. ; yat kūṭe tiṣṭhati tat – to, co znajduje się na szczycie (od: kūṭa – szczyt, najwyższy punkt, sterta, stałość; √ sthā – stać, stha – na końcu złożeń: znajdujący się w);
acalam	–	a-cala 2i.1 n. – nieporuszone (od: √ cal – ruszać, trząść, cala – brak stabilności, poruszanie);
dhruvam	–	dhruva 2i.1 n. – pewne, stabilne (od: √ dhṛ – dzierżyć lub √ dhru – być stabilnym);

*****

saṃniyamya	–	sam-ni- √ yam (powściągać) absol. – powściągnąwszy;
indriya-grāmam	–	indriya-grāma 2i.1 m. ; TP : indriyāṇāṃ grāmam iti – gromadę zmysłów (od: √ ind – posiadać moc, indriya – zmysły; grāma – zbiór, mnogość, wieś);
sarvatra	–	av. – wszędzie, we wszystkim (od: sarva – wszędzie; locativus nieodmienny zakończony na –tra);
sama-buddhayaḥ	–	sama-buddhi 1i.3 m. ; BV : yeṣāṃ buddhiḥ samāsti te – ci, których roztropność jest jednaka (od: sama – równość, płaskość, jednakowość; √ budh – budzić, rozumieć, percepować, buddhi – roztropność, rozum, myśl, rozsądek, intelekt, percepcja, poznanie, idea, pogląd);
te	–	tat sn. 1i.3 m. – oni;
prāpnuvanti	–	pra- √ āp (osiągać) Praes. P 1c.3 – osiągają, zdobywają;
mām	–	asmat sn. 2i.1 – mnie;
eva	–	av. – z pewnością, właśnie, dokładnie, jedynie;
sarva-bhūta-hite	–	sarva-bhūta-hita 7i.1 m. ; TP : sarveṣāṃ bhūtānāṃ hita iti – w dobru wszelkich istot (od: sarva – wszystko; √ bhū – być, PP bhūta – będący, prawdziwy, istota, byt; √ dhā – umieszczać, PP hita – umieszczony, odpowiedni, dobry, pożyteczny, przyjacielski);
ratāḥ	–	rata ( √ ram – radować się, bawić) PP 1i.3 m. – radujący się, znajdujący przyjemność w (wymaga locativusu);

warianty tekstu

paryupāsate → mām upāsate (mnie wielbią);

Czwarta pada BhG 12.4 taka sama jak czwarta pada BhG 5.25;

komentarze

Śāṃkara

kim itare yuktatamā na bhavanti ? na | kiṃtu tān prati yad vaktavyam, tac chṛṇu—
ye tv akṣaram anirdeśyam, avyaktatvād aśabda-gocareti na nirdeṣṭuṃ śakyate, ato’nirdeśyam | avyaktaṃ na kenāpi pramāṇena vyajyata ity avyaktaṃ paryupāsate pari samantād upāsate | upāsanaṃ nāma yathā-śāstram upāsyasyārthasya viṣayī-karaṇena sāmīpyam upagamya taila-dhārāvat samāna-pratyaya-pravāheṇa dīrgha-kālaṃ yad āsanam, tad upāsanam ācakṣate | akṣarasya viśeṣaṇam āha—sarvatra-gaṃ vyomavad vyāpy acintyaṃ cāvyaktatvād acintyam | yad dhi karaṇa-gocaram, tan manasāpi cintyam, tad-viparītatvād acintyam akṣaram, kūṭa-sthaṃ dṛśyamāna-guṇam antar-doṣaṃ vastu kūṭam | kūṭa-rūpaṃ kūṭa-sākṣyam ity ādau kūṭa-śabdaḥ prasiddho loke | tathā cāvidyādy-aneka-saṃsāra-bījam antar-doṣavan māyā-vyākṛtādi-śabda-vācyatayā māyāṃ tu prakṛtiṃ vidyān māyinaṃ tu maheśvaraṃ [śāstrvetuttaṃ 4.10], mama māyā duratyayā [gītā 7.14] ity ādau prasiddhaṃ yat tat kūṭam, tasmin kūṭe sthitaṃ kūṭa-sthaṃ tad-adhyakṣatayā | athavā, rāśir iva sthitaṃ kūṭa-stham ata evācalam | yasmād acalam, tasmād dhruvam, nityam ity arthaḥ ||12.3||
saṃniyamya samyak niyamya upasaṃhṛtya indriya-grāmam indriya-samudāyaṃ sarvatra sarvasmin kāle sama-buddhayaḥ samā tulyā buddhir yeṣām iṣṭāniṣṭa-prāptau te sama-buddhayaḥ | te ye evaṃ-vidhās te prāpnuvanti mām eva sarva-bhūta-hite ratāḥ | na tu teṣāṃ vaktavyaṃ kiṃcit māṃ te prāpnuvantīti | jñānī tv ātmaiva me matam iti hy uktam | na hi bhagavat-svarūpāṇāṃ satāṃ yuktatamatvam ayuktatamatvaṃ vā vācyam

Rāmānuja

komentarz wspólnyy przy BhG 12.5

Śrīdhara

Madhusūdana

nirguṇa-brahma-vid-apekṣayā saguṇa-brahma-vidāṃ ko ‚tiśayo yena ta eva yuktatmās tavābhimatā ity apekṣāyāṃ tam atiśayaṃ vaktuṃ tan nirūpakān nirguṇa-brahma-vidaḥ prastauti ye tv iti dvābhyām | ye ‚kṣaram mām upāsate te ‚pi mām eva prāpnuvantīti dvitīya-gatenānvayaḥ | pūrvebhyo vailakṣaṇya-dyotanāya tu-śabdaḥ | akṣaraṃ nirviśeṣaṃ brahma vācaknavī-brāhmaṇe prasiddhaṃ tasya samarpaṇāya sapta viśeṣaṇāni | anirdeśyaṃ śabdena vyapadeṣṭum aśakyaṃ yato ‚vyaktaṃ śabda-pravṛtter nirviśeṣe pravṛtty-ayogāt | kuto jātyādi-rāhityam ata āha sarvatra-gaṃ sarva-vyāpi sarva-kāraṇam | ato jātyādi-śūnyaṃ paricchinnasya kāryasyaiva jātyādi-yoga-darśanāt | ākāśādīnām api kāryatvābhyupagamāc ca | ataevācintyaṃ śabda-vṛtter iva mano-vṛtter api na viṣayaḥ | tasyā api paricchinna-viṣayatvāt | yato vāco nivartante | aprāpya manasā saha iti śruteḥ |
tarhi kathaṃ taṃ tv aupaniṣadaṃ puruṣaṃ pṛcchāmi iti | dṛśyate tv agryayā buddhyā iti ca śrutiḥ | śāstra-yonitvāt iti sūtraṃ ca | ucyate, avidyā-kalpita-sambandhena śabda-janyāyāṃ buddhi-vṛttau caramāyāṃ paramānanda-bodha-rūpe śuddhe vastuni pratibimbite ‚vidyā-tat-kāryayoḥ kalpitayor nivṛtty-upapatter upacāreṇa viṣayatvābhidhānāt | atas tatra kalpitam aivdyā-sambandhaṃ pratipādayitum āha kūṭasthaṃ, yan mithyā-bhūtaṃ satyatayā pratīyate tat-kūṭam iti lokair ucyate | yathā kūṭa-kārṣā-paṇaḥ kūṭa-sākṣitvam ity ādau | ajñānam api māyākhyaṃ saha kārya-prapañcena mithyā-bhūtam api laukikaiḥ satyatayā pratīyamānaṃ kūṭaṃ tasminn ādhyāsikena sambandhenādhiṣṭhānatayā tiṣṭhatīti kūṭastham ajñāna-tat-kāryādhiṣṭhānam ity arthaḥ | etena sarvānupapatti-parihāraḥ kṛtaḥ | ataeva sarva-vikārāṇām avidyā-kalpitatvāt tad-adhiṣṭhānam sākṣi-caitanyaṃ nirvikāram ity āha acalaṃ calanaṃ vikāraḥ | acalatvād eva dhruvam apariṇāmi nityam | etādṛśaṃ śuddhaṃ brahma māṃ paryupāsate śravaṇena pramāṇa-gatām asambhāvanām apohya mananena ca prameya-gatām anantaraṃ viparīta-bhāvanā-nivṛttaye dhyāyanti vijātīya-pratyaya-tiraskāreṇa taila-dhārāvad avicchinna-samāna-pratyaya-tiraskāreṇa taila-dhārāvad avicchinna-samāna-pratyaya-pravāheṇa nididhyāsana-saṃjñakena dhyānena viṣayīkurvantity arthaḥ |
kathaṃ punar viṣayendriya-saṃyoge sati vijātīya-pratyaya-tiraskāro ‚ta āha saṃniyamya sva-viṣayebhya upasaṃhṛtyendriya-grāmaṃ karaṇa-samudāyam | etena śama-damādi-sampattir uktā |
viṣaya-bhoga-vāsanāyāṃ satyāṃ kuta indriyāṇāṃ tato nivṛttis tatrāha sarvatra viṣaye samā tulyā harṣa-viṣādābhyāṃ rāga-dveṣābhyāṃ ca rahitā matir yeṣāṃ samyag-jñānena tat-kāraṇasyājñānasyāpanītatvād viṣayeṣu doṣa-darśanābhyāsena spṛhāyā nirasanāc ca te sarvatra sama-buddhayaḥ | etena vaśīkāra-saṃjñā vairāgyam uktam | ataeva sarvatrātma-dṛṣṭyā hiṃsā-kāraṇa-dveṣa-rahitatvāt sarva-bhūta-hite ratāḥ abhayaṃ sarva-bhūtebhyo mattaḥ svahā iti mantreṇa datta-sarva-bhūtābhaya-dakṣiṇāḥ kṛta-saṃnyāsā iti yāvat abhayaṃ sarva-bhūtebhyo dattvā saṃnyāsam ācaret iti smṛteḥ | evaṃvidhāḥ sarva-sādhana-sampannāḥ santaḥ svayaṃ brahma-bhūtā nirvicikitsena sākṣātkāreṇa sarva-sādhana-phala-bhūtena mām akṣaraṃ brahmaiva te prāpnuvanti | pūrvam api mad-rūpā eva santo ‚vidyā-nivṛttyā mad-rūpā eva tiṣṭhantīty arthaḥ | brahmaiva san brahmāpy eti, brahma veda brahmaiva bhavati ity-ādi-śrutibhyaḥ | ihāpi ca jñānī tv ātmaiva me matam [Gītā 7.14] ity uktam

Viśvanātha

Baladeva

ye tu sva-sākṣāt-kṛti-pūrvikāṃ mad-upāsanāṃ na kurvanti, teṣām api mat-prāptiḥ syād eva kintv atikleśenāticireṇaivāntas tebhyo ‚pakṛṣṭās ta ity āha ye tv iti tribhiḥ | ye tv akṣara-svātma-caitanyam eva pūrvam upāsate | teṣām adhikataraḥ kleśa iti sambandhaḥ | akṣaraṃ viśinaṣṭi anirdeśyaṃ dehād bhinnatvena dehābhidhāyibhir deva-mānavādi-śabdair nirdeṣṭum aśakyam | avyaktaṃ cakṣur-ādy-agocaraṃ pratyak sarvatra-gaṃ dehendriya-prāṇa-vyāpi | acintyaṃ tarkāgamyaṃ śruti-mātra-vedyam jñāna-svarūpam eva jñātṛ-svarūpam acalaṃ jñānatvād api calana-rahitam | dhruvaṃ paramātmaika-śeṣatāyāṃ sarvadā sthiram | akṣaropāsane vidhim āha saṃniyamyeti | karaṇa-grāmaṃ śrotrādīndriya-vṛndaṃ saṃniyamya śabdādi-saṃcārebhyas tad-vyāpārebhyaḥ pratyāhṛtya sarvatra suhṛn-mitrāry-udāsīnādiṣu sama-buddhayas tulya-dṛṣṭayaḥ | yad vā, sarveṣu cetanācetaneṣu vastuṣu sthite same brahmaṇi buddhir yeṣāṃ bhūtānāṃ hite upakāre ratāḥ sarveṣāṃ śaṃ bhūyād iti yathāyathaṃ yatamānāḥ evaṃ svātma-sākṣātkṛti-pūrvikāyāṃ mad-bhaktau mad-arpita-karma-lakṣaṇāyāṃ ye pravartante, te ‚pi mām eva pāramaiśvarya-pradhānaṃ prāpunuvantīti nāsti saṃśayaḥ

tłumaczenia

Michalski

Ale i ci, którzy służą nieprzemijającemu, nie wysłowionemu, niewyjawionemu, przenikającemu wszystko, niedającemu się pojąć, wzniosłemu, niewzruszonemu, stałemu,
i dzierżąc na wodzy hufiec swych zmysłów, zawsze są myśli jednakiej i cieszą się szczęściem wszystkich istnień, – ci również połączą się ze mną.

Olszewski

Lecz ci, którzy szukając Niepodzielnego, którego nie można oglądać ani czuć, wszędzie obecnego, niepojętego, wzniosłego, niewzruszonego, niezmiennego.
I ci, którzy ujarzmiwszy wszystkie swoje zmysły, trzymają myśli swoje w równowadze i radują się szczęściem wszystkich żyjących, takoż mię osiągną.

Dynowska

Lecz ci, co Nieprzejawione wielbią, Niewyrażalne, Niezmienne, Niewzruszone, Wszechobecne a Niepojęte, Nieruchome, Stałe, Wieczyste;
którzy władnąc zmysłami, z równym rozumieniem przyjmują rzecz każdą, a w szczęściu wszystkiego radość swą znajdują, ci również do Mnie przychodzą.

Sachse

Ale także i ci,
którzy otaczają czcią [byt] nieprzemijalny,
nie dający się wyrazić,
nieprzejawiony, wszechobecny,
niewyobrażalny, niezmienny, niezachwiany i stały,
ci, którzy opanowawszy wszystkie swoje zmysły
w każdej sytuacji zachowują równowagę umysłu
i cieszą się szczęściem wszystkich stworzeń,
również i oni dochodzą do mnie.

Kudelska

Jak i ci, którzy wielbią to, co niezmienne, nieprzejawione, wszędzie obecne,
Co porównaniom wszelkim i myśli się wymyka, to, co jest nieruchome, niewzruszone i stałe.
Oraz ci ludzie, którzy powściągnąwszy wszystkie swoje zmysły, spokojni w każdej sytuacji
I radują się dobrem wszystkich istot, oni także do mnie przychodzą.

Rucińska

Lecz ci, co niewysłowioną Akszarę czczą niezjawioną,
Wszechistną i niepojętą, niezmienną, bez ruchu, stałą,
Wstrzymawszy zmysłów gromadę, jednako wszędzie patrzący –
Też do mnie tylko dochodzą, dobru wszech istot oddani.

Szuwalska

Ci, co niedostrzegalne czczą, nieokreślone,
Niewyrażalne, wieczne, niezjednane, stałe.
Nad zmysłami panują, by osiągnąć jedność,
Istotom wszystkim służą – również wrócą do Mnie.

Both comments and pings are currently closed.