BhG 11.26-27

analiza syntaktyczna

amī ca sarve (i oni wszyscy) dhṛtarāṣṭrasya putrāḥ (synowie Dhrytarasztry) tathā (podobnie) bhīṣmaḥ (Bhiszma) droṇaḥ (Drona) asau sūta-putraḥ (ów syn woźnicy) avani-pāla-saṅghaiḥ eva saha (zaiste wraz z gromadami obrońców ziemi) asmadīyaiḥ yodha-mukhyaiḥ saha api (a nawet z naszymi głównymi wojownikami) tvām tvaramāṇāḥ (do ciebie spieszący się) daṃṣṭrā-karālāni (w przerażające zębami) bhayānakāni vaktrāṇi (straszliwe usta) viśanti (wchodzą).
[teṣu] (pośród nich) kecit (niektórzy) cūrṇitaiḥ (ze zmiażdżonymi) uttamāṅgaiḥ [saha] (z górnymi częściami ciała) daśanāntareṣu (pomiędzy zębami) vilagnāḥ (przylegli) saṃdṛśyante (są widziani).

tłumaczenie polskie

Wszyscy synowie Dhrytarasztry, jak również Bhiszma, Drona i syn woźnicy
wraz z zastępami strażników ziemi oraz z naszymi głównymi wojami
ku tobie spieszą i wchodzą w twe przerażające usta, straszące zębami.
Niektórych ze zmiażdżonymi głowami widać jak sterczą wśród zębów.

analiza gramatyczna

amī	–	adas sn. 1i.3 m. – tamci (zaimek wskazujący na odległego, niedostępnego dla wzroku);
ca	–	av. – i;
tvām	–	yuṣmat sn. 2i.1 – ciebie;
dhṛtarāṣṭrasya	–	dhṛta-rāṣṭra 6i.1 m. – utrzymującego królestwo (od: √ dhṛ – dzierżyć PP dhṛta – trzymany;  rāṣṭra – królestwo);
putrāḥ	–	putra 1i.3 m. – synowie (od: √ puṣ – rozkwitać, putra – dziecko, potomek, tradycyjnie: pu-tra – ratujący od piekła);
sarve	–	sarva sn. 1i.3 m. – wszyscy;
saha	–	av. – z (postpozycja, wymaga instrumentalisu);
eva	–	av. – z pewnością, właśnie, dokładnie, jedynie;
avani-pāla-saṃghaiḥ	–	avani-pāla-saṃgha 3i.3 m. ; TP :  avanyāḥ pālaiḥ saṃghair iti – z gromadami obrońców ziemi (od: avani – rzeka, gleba, ziemia; √ pāl – chronić, zarządzać, pāla – obrońca, król; sam- √ han – zbijać razem, łączyć, saṃ-gha – zbiór, sterta, mnogość, tłum);
bhīṣmaḥ	–	bhīṣma 1i.1 m. – przerażający; Bhiszma (od: √ bhī – straszyć);
droṇaḥ	–	droṇa 1i.1 m. – chmura pełna wody, drzewo; Drona;
sūta-putraḥ	–	sūta-putra 1i.3 m. ; TP : sūtasya putra iti – syn woźnicy; Karna (od: √ sū – wprawiać w ruch, nakłaniać, rodzić, PP sūta – nakłoniony, zrodzony; woźnica rydwanu; √ puṣ – rozkwitać, putra – dziecko, potomek; tradycyjnie: pu-tra – ratujący od piekła);
tathā	–	av. – tak, w ten sposób, podobnie;
asau	–	adas sn. 1i.1 m. – tamten (zaimek wskazujący na odległego, niedostępnego dla wzroku);
saha	–	av. – z (postpozycja, wymaga instrumentalisu);
asmadīyaiḥ	–	asmadīya 3i.3 m. – z naszymi;
api	–	av. – chociaż, jak również, także, co więcej, nawet;
yodha-mukhyaiḥ	–	yodha-mukhya 3i.3 m. ; TP :  yodhānāṃ mukhyair iti – z głównymi pośród wojów (od: √ yudh – walczyć, caus. yodha – wojownik, bitwa; mukha – twarz, usta, przód, powierzchnia, mukhya – będący na czele, główny, przodujący);

*****

vaktrāṇi	–	vaktra 2i.3 n. – usta, twarz (od: √ vac – mówić);
te	–	yuṣmat sn. 6i.1 – twoje (skrócona forma od: tava);
tvaramāṇāḥ	–	tvaramāna ( √ tvar – spieszyć się) PPr 1i.3 m. – spieszący się;
viśanti	–	√ viś (wchodzić) Praes. P 1c.3 – wchodzą;
daṃṣṭrā-karālāni	–	daṃṣṭrā-karāla 2i.3 n. ; TP : daṃṣṭrābhiḥ karālānīti – straszliwe z powodu zębów (od: √ daṃś – gryźć, daṃṣṭrā – ząb, kieł; karāla – szeroko rozwarty, potężny, przerażający);
bhayānakāni	–	bhayānaka 2i.3 n. – straszliwe, przerażające (od: √ bhī – straszyć, bhaya – strach);
ke-cit	–	kim-cit sn. 1i.3 m. – niektórzy (od: kim – co?; -cit – partykuła nieokreśloności);
vilagnāḥ	–	vilagna (vi- √ lag – zawieszać, przywierać) PP 1i.3 m. – przylgnięci, związani, odeszli, umarli;
daśanāntareṣu	–	daśana-antara 7i.3 n. ; TP : daśanānām antareṣv iti – pomiędzy zębami (od: √ daṃś – gryźć, daśana – ząb, kieł; antara – wnętrze, zewnętrze, różny od, inny);
saṃdṛśyante	–	sam- √ dṛś (widzieć) Praes. pass. 1c.3 – są widziani;
cūrṇitaiḥ	–	cūrṇita ( √ cūrṇ – miażdżyć, kruszyć, mleć) PP 3i.3 n. – ze zmiażdżonymi;
uttamāṅgaiḥ	–	uttamāṅga 3i.3 n. ; KD : uttamair aṅgair iti – z najwyższymi częściami ciała, z głowami (od: ut-tama – najbardziej wyniesiony, najwyższy, stopień najwyższy od: ud – ponad, wyżej; aṅga – kończyna, członek, człon, podczęść);

warianty tekstu

ca tvāṃ → sarve / ca tvā / hi tvā (wszyscy / i twoją / zaiste twoją);
sarve → sarvaiḥ (z wszystkimi);
vilagnā → vilagno / vimagnā (przyległy / zatopieni);
daśanāntareṣu → daśanāntarāle (pomiędzy zębami);

… → po drugiej padzie wersetu BhG 11.27 następują dwie pady wersetu spoza wydania krytycznego:
sahasra-sūryāta saṃnibhāni   tathā jagad-grāsa-kṛta-kṣaṇāni
[wchodzą w twe usta]…przypominające tysiące słońc, a także czekające na połknięcie świata…

… → po wersecie BhG 11.27 następują pady spoza wydania krytycznego:
nānārūpaiḥ puruṣair vadhyamānā   viśanti te vaktram acintyarūpam
yaudhiṣṭhirā dhārtarāṣṭrāś ca yodhāḥ   śastraiḥ kṛttā vividhaiḥ sarva eva
tvattejasā nihatā nūnam ete   tathā hīme tvaccharīraṃ praviṣṭāḥ
Wychwalani przez ludzi o przeróżnych kształtach
wojowie tak Judhiszthiry, jak i Dhrytarasztry
wchodzą w twe usta o kształcie nie do pomyślenia,
a wszyscy pocięci orężem rozmaitym, paleni twoim blaskiem
w twoje ciało wkraczają.

Śāṃkara

yebhyo mama parājayāśaṅkā yāsīt sā cāpagatā | yataḥ—
amī ca tvāṃ dhṛtarāṣṭrasya putrāḥ duryodhana-prabhṛtayaḥ—tvaramāṇāḥ viśantīti vyavahitena saṃbandhaḥ—sarve sahaiva sahitāḥ avani-pāla-saṃghair avaniṃ pṛthvīṃ pālayantīty avani-pālās teṣāṃ saṃghaiḥ, kiṃ ca bhīṣmo droṇaḥ sūta-putraḥ karṇas tathāsau sahāsmadīyair api dhṛṣṭadyumna-prabhṛtibhir yodha-mukhyair yodhānāṃ mukhyaiḥ pradhānaiḥ saha
kiṃ ca—
vaktrāṇi mukhāni te tava tvaramāṇās tvarā-yuktāḥ santo viśanti | kiṃ-viśiṣṭani mukhāni ? daṃṣṭrā-karālāni bhayānakāni bhayaṅkarāṇi | kiṃ ca, kecit mukhāni praviṣṭānāṃ madhye vilagnā daśanāntareṣu māṃsam iva bhakṣitaṃ saṃdṛśyanta upalabhyante cūrṇitaiś cūrṇīkṛtair uttamāṅgaiḥ śirobhiḥ

Rāmānuja

evaṃ sarvasya jagataḥ svāyattasthitipravṛttitvaṃ darśayan pārthasārathī rājaveṣacchadmanāvasthitānāṃ dhārtarāṣṭrāṇāṃ yaudhiṣṭhireṣv anupraviṣṭānāṃ ca asurāṃśānāṃ saṃhāreṇa bhūbhārāvataraṇaṃ svamanīṣitaṃ svenaiva kariṣyamāṇaṃ pārthāya darśayām āsa / sa ca pārtho bhagavataḥ sraṣṭrtvādikaṃ sarvāiśvaryaṃ sākṣātkṛtya tasminn eva bhagavati sarvātmani dhārtarāṣṭrādīnām upasaṃhāram anāgatam api tatprasādalabdhena divyena cakṣuṣā paśyann idaṃ covāca
amī dhṛtarāṣṭrasya putrāḥ duryodhanādayas sarve bhīṣmo droṇaḥ sūtaputraḥ karṇaś ca tatpakṣīyair avanipālasamūhaiḥ sarvaiḥ, asmadīyair api kaiścid yodhamukhyais saha tvaramāṇā daṃṣṭrākarālāni bhayānakāni tava vaktrāṇi vināśāya viśanti; tatra kecic cūrṇitair uttamāṅgair daśānāntareṣu vilagnās saṃdṛśyante

Śrīdhara

yac cānyad draṣṭum icchasīty anenāsmin saṅgrāme bhāvi-jaya-parājayādikaṃ ca mama dehe paśyeti yad bhagavatoktaṃ tad idānīṃ paśyann āha amī ceti pañcabhiḥ | amī dhṛtarāṣṭrasya putrā duryodhanādayaḥ sarve | avani-pālānāṃ jayadrathādīnāṃ rājñāṃ saṅghaiḥ samūhaiḥ sahaiva | tava vaktrāṇi viśantīty uttareṇānvayaḥ | tathā bhīṣmaś ca droṇaś cāsau sūta-putraḥ karṇaś ca | na kevalaṃ ta eva viśanti | api tu pratiyoddhāro ‚smadīyā ye yodha-mukhyāḥ śikhaṇḍi-dhṛṣṭadyumnādayas taiḥ saha
vakrāṇīti ye ete sarve tvaramāṇā dhāvantas tava daṃṣṭrābhiḥ karālāni vikṛtāni bhayṅkarāṇi vaktrāṇi viśanti teṣāṃ madhye kecic cūrṇīkṛtair uttamāṅgaiḥ śirobhir upalakṣitā danta-sandhiṣu saṃśliṣṭāḥ saṃdṛśyante

Madhusūdana

asmākaṃ jayaṃ pareṣāṃ parājayaṃ ca sarvadā draṣṭum iṣṭaṃ paśya mama dehe guḍākeśa yac cānyad draṣṭum icchasīti bhagavad-ādiṣṭam adhunā paśyāmīty āha amīti pañcabhiḥ | amī ca dhṛtarāṣṭrasya putrā duryodhana-prabhṛtayaḥ śataṃ sodarā yuyutsuṃ vinā sarve tvāṃ tvaramāṇā viśantīty agretanenānvayaḥ | atibhaya-sūcakatvena kriyā-pada-nyūnatvam atra guṇa eva | sahaivāvanipālānāṃ khalv ādīnāṃ rājñāṃ saṃghais tvāṃ viśanti | na kevalaṃ duryodhanādaya eva viśanti kintu ajayatvena sarvaiḥ sambhāvito ‚pi bhīṣmo droṇaḥ sūta-putraḥ karṇas tathāsau sarvadā mama vidveṣṭā sahāsmadīyair api parakīyair iva dhṛṣṭadyumna-prabhṛtibhir yodha-mukhyais tvāṃ viśantīti sambandhaḥ
amī dhṛtarāṣṭra-putra-prabhṛtayaḥ sarve ‚pi te tava daṃṣṭrā-karālāni bhayānakāni vaktrāṇi te tvaramāṇā viśanti | tatra ca kecic cūrṇitair uttamāṅgaiḥ śirobhir viśiṣṭā daśanāntareṣu vilagnā viśeṣeṇa saṃlagnā dṛśyante mayā samyag asandehena

Viśvanātha

brak komentarza do BhG 11.35

Baladeva

yac cānyad draṣṭum icchasi ity anenāsmin yuddhe bhaviṣyaj-jaya-parājayādikaṃ ca mad-dehe paśyeti yad bhagavatoktaṃ tad adhunā paśyann āha amī ceti pañcabhiḥ | amī dhṛtarāṣṭrasya putrā duryodhanādayaḥ sarve ‚vanipāla-saṃghaiḥ śalya-jayadrathādi-bhūpa-vṛndaiḥ saha tvaramāṇāḥ santas te vaktrāṇi viśantīty uttareṇānvayaḥ | ajeyatvena khyātā ye bhīṣmādayas te ‚pi | asāv iti sarvadaiva mad-vidveṣīty arthaḥ | sūta-putraḥ karṇaḥ | na kevalaṃ ta eva kintv asmadīyā ye yodha-mukhyā dhṛṣṭadyumnādayaḥ taiḥ saheti te ‚pi praviśantīti sahoktir alaṅkāraḥ | kecid iti teṣāṃ madhye kecic cūrṇitair uttamāṅgair mastakaiḥ sahitā daśanāntareṣu danta-sandhiṣu vilagnāḥ saṃdṛśyante mayā

Michalski

Oto tamci wszyscy synowie Dhritarasztry wraz z orszakami książąt po za niemi, – Bhiszma, Drona tudzież ten syn woźnicy, – nareszcie najlepsi z naszych wojowników, –
wszyscy dążą z pośpiechem w twe usta,– najeżone straszliwemi zębami, budzące postrach. – Widać niektórych, jak już wiszą pomiędzy kłami, – z rozmiażdżonemi straszliwie głowami.

Olszewski

Wszystkie te syny Dhrtarasztry z zastępami panów ziemi; Bhiszma, Drona, i syn woźnicy z wodzami naszych wojowników,
biegną, aby się rzucić w twoje usta straszliwe. Niektórzy z rozbitą głową zostają zawieszeni między twoimi zębami.

Dynowska

Oto widzę jak Dritarasztry synowie, a za nimi w ślad liczni tej ziemi książęta: Bhiszma i Drona i Suty królewski syn i z obu walczących stron rycerstwa kwiat
śpieszy bezwolnie, by jak w otchłań wpaść, w rozwartą czeluść Twoich ust, gdzie kły straszliwe lśnią i jako żarna olbrzymie mielą i miażdżą w proch uwięzłe wśród nich wojowników głowy.

Sachse

Wszyscy ci oto synowie Dhritarasztry,
i wielu ich wodzów naczelnych,
Bhiszrna, Drona i ów syn woźnicy,
a także nasi dowódcy
spiesznie wchodzą w głąb ciebie,
do twych ust przerażających,
pełnych kłów straszliwych.
Widać niektórych, jak tkwią w kleszczach zębów,
a ich czaszki już starte na proch!

Kudelska

Króla Dhritarasztry wszyscy synowie wraz z całą rzeszą władców ziemi,
Jak i Bhiszma, Drona, Karna i wspaniali wojownicy z naszej strony,
Wszyscy oni pospiesznie w usta twe, o zębach groźnych i strach budzących wchodzą,
I widzę, jak głowy ich między zębami na proch drobny są ścierane.

Rucińska

l oto wszyscy ci Dhrytarasztrowi
synowie razem z drużynami książąt,
Bliiszma i Drona, i ten syn woźnicy,
a także nasi najprzedniejsi woje –
W głąb Ciebie wchodzą spiesznie, w usta Twoje
przerażające, najeżone kłami…
Widać niektórych uwięzłych wśród zębów
z rozgniecionymi na miazgę głowami!

Szuwalska

Synowie Dhrytarasztry i królów gromady,
Bhiszma, Drona i Karna – najwięksi rycerze
Brną i giną w otchłani, nic ich nie ustrzeże.
Zęby miażdżą ich głowy.

Jurewicz

Oto ci wszyscy Dhrytarasztry synowie
wespół z hufcami władców ziemi,
a także Bhiszma, Drona i syn woźnicy,
a nawet nasi wojownicy znamienici
spiesznie w Twe usta wchodzą,
między kły straszliwe, grozę budzące.
Widać, jak ten i ów, z głową zmiażdżoną,
utkwił pomiędzy zębami!