BhG 10.11

analiza syntaktyczna

teṣām eva (ich właśnie) anukampārtham (z powodu współczucia) aham ātma-bhāva-sthaḥ (ja przebywający w uczuciach jaźni) bhāsvatā jñāna-dīpena (jaśniejącą lampą wiedzy) ajñāna-jam tamaḥ (ciemność zrodzoną z niewiedzy) nāśayāmi (niszczę).

analiza gramatyczna

teṣām	–	tat sn. 6i.3 m. – tych;
eva	–	av. – z pewnością, właśnie, dokładnie, jedynie;
anu-kampā-artham	–	av. – z powodu współczucia (od: anu- √ kamp – sympatyzować, współczuć; √ arth – pragnąć, prosić, artha – korzyść, zdobycz, cel, zamiar, sprawa, kwestia, rzecz, użycie, na końcu złożeń: w celu, z powodu);
aham	–	asmat sn. 1i.1 – ja;
ajñāna-jam	–	ajñāna-ja 2i.1 n. – zrodzone z niewiedzy (od: jñā – wiedzieć, rozumieć, a-jñāna – niewiedza, głupota; √ jan – rodzić się, ja – na końcu złożeń: zrodzony);
tamaḥ	–	tamas 2i.1 n. – ciemność, mrok, tępotę, bierność (od: √ tam – dławić się, mdleć, znikać, zatrzymywać);
nāśayāmi	–	√ naś (niszczeć, zanikać, być straconym) Praes. caus. P 3c.1 – niszczę, powoduję zniszczenie;
ātma-bhāva-sthaḥ	–	ātma-bhāva-stha 1i.1 m. ; ya ātmano bhave tiṣṭhati saḥ – ten, który znajduje się w uczuciach jaźni (od: ātman – jaźń; √ bhū – być, bhāva – bycie, istnienie, stan, charakter, uczucie, miłość; √ sthā – stać, stha – na końcu złożeń: znajdujący się w);
jñāna-dīpena	–	jñāna-dīpa 3i.1 m. ; TP : jñānasya dīpeneti – lampą wiedzy (od: √ jñā – wiedzieć, rozumieć, jñāna – wiedza, mądrość, inteligencja; √ dīp – jaśnieć, palić się, dīpa – lampa);
bhāsvatā	–	bhāsvant 3i.1 m. – mającą światło, świecącą, jaśniejącą (od: √ bhās – jaśnieć, świecić; -mant / -vant – sufiks oznaczający posiadacza);

Śāṃkara

kim-arthaṃ kasya vā tvat-prāpti-pratibandha-hetor nāśakaṃ buddhi-yogaṃ teṣāṃ tvad-bhaktānāṃ dadāsi ? ity apekṣāyām āha—

teṣām eva kathaṃ nu nāma śreyaḥ syāt ity anukampārthaṃ dayā-hetor aham ajñāna-jam avivekato jātaṃ mithyā-pratyaya-lakṣaṇaṃ mohāndhakāraṃ tamo nāśayāmi, ātma-bhāva-stha ātmano bhāvo’ntaḥ-karaṇāśayas tasminn eva sthitaḥ san jñāna-dīpena viveka-pratyaya-rūpeṇa bhakti-prasāda-snehābhiṣiktena mad-bhāvanābhiniveśa-vāteritena brahmacaryādi-sādhana-saṃskāra-vat-prajñāvartinā viraktāntaḥ-karaṇādhāreṇa viṣaya-vyāvṛtta-citta-rāga-dveṣākaluṣita-nivātāpavaraka-sthena nitya-pravṛttaikāgrya-dhyāna-janita-samyag-darśana-bhāsvatā jñāna-dīpenety arthaḥ

Rāmānuja

kiñ ca,

teṣām evānugrahārtham aham, ātmabhāvasthaḥ teṣāṃ manovṛttau viṣayatayāvasthitaḥ madīyān kalyāṇaguṇagaṇāṃś cāviṣkurvan madviṣayajñānākhyena bhāsvatā dīpena jñānavirodhiprācīnakarmarūpājñānajaṃ madvyatiriktapūrvābhyastaviṣayaprāvaṇyarūpaṃ tamo nāśayāmi

Śrīdhara

buddhi-yogaṃ dattvā ca tasyānubhava-paryantaṃ tam āviṣkṛtyāvidyā-kṛtaṃ saṃsāraṃ nāśayāmīty āha teṣām iti | teṣām anukampārtham anugrahārtham evājñānāj jātaṃ tamaḥ saṃsārākhyaṃ nāśayāmi | kutra sthitaḥ san kena vā sādhanena tamo nāśayasi ? ata āha ātma-bhāva-stho buddhi-vṛttau sthitaḥ san | bhāsvatā visphuratā jñāna-lakṣaṇena dīpena nāśayāmi

Madhusūdana

dīyamānasya buddhi-yogasyātma-prāptau phalaṃ madhya-vartinaṃ vyāpāram āha teṣām iti | teṣām eva kathaṃ śreyaḥ syād ity anugrahārtham ātma-bhāvasya ātmākārāntaḥ-karaṇa-vṛttau viṣayatvena sthito 'haṃ sva-prakāśa-caitanyānandādvaya-lakṣaṇa ātmā tenaiva mad-viṣayāntaḥkaraṇa-pariṇāma-rūpeṇa jñāna-dīpena dīpa-sadṛśena jñānena bhāsvatā cid-ābhāsa-yuktenāpratibaddhena ajñāna-jam ajñānopādānakaṃ tamo mithyā-pratyaya-lakṣaṇaṃ sva-viṣayāvaraṇam andhakāraṃ tad-upādānājñāna-nāśena nāśayāmi sarva-bhramopādānasyājñānasya jñāna-nivartyatvād upādāna-nāśa-nivartyatvāc copādeyasya |

yathā dīpenāndhakāre nivartanīye dīpotpattim antareṇa na karmaṇo 'bhyāsasya vāpekṣā vidyamānasyaivaa ca vastuno 'bhivyaktis tato nānutpannasya kasyacid utpattis tathā jñānenājñāne nivartanīye na jñānotpattim antareṇānyasya karmaṇo 'bhyāsasya vāpekṣā vidyamānasyaiva ca brahma-bhāvasya mokṣasyābhivyaktis tato nānutpannasyotpattir yena kṣayitvaṃ karmādi-sāpekṣatvaṃ vā bhaved iti rūpakālaṅkāreṇa sūcito 'rthaḥ | bhāsvatety anena tīvra-pavanāder ivāsaṃbhāvanādeḥ pratibandhakasyābhāvaḥ sūcitaḥ | jñānasya ca dīpa-sādharmyaṃ sva-viṣayāvaraṇa-nivartakatvaṃ sva-vyavahāre sajātīya-parānapekṣatvaṃ svotpatty-atirikta-sahakāry-anapekṣatvam ity ādi rūpaka-bījaṃ draṣṭavyam

Viśvanātha

nanu ca vidyādi-vṛttiṃ vinā kathaṃ tvad-adhigamaḥ ? tasmāt tair api tad-arthaṃ yatanīyam eva ? tatra nahi nahīty āha teṣām eva na tv anyeṣāṃ yoginām anukapārthaṃ mad-anukampā yena prakāreṇa syāt tad-artham ity arthaḥ | tair mad-anukampā-prāptau kāpi cintā na kāryā yatas teṣāṃ mad-anukampā-prāpty-artham aham eva yatamāno varta eveti bhāvaḥ | ātma-bhāvasthas teṣāṃ buddhi-vṛttaau sthitaḥ | jñānaṃ mad-eka-prakāśyatvān na sāttvikaṃ nirguṇatve 'pi bhakty-uttha-jñānato 'pi vilakṣaṇaṃ yat tad eva dīpas tena | aham eva nāśayāmīti taiḥ kathaṃ tad-arthaṃ prayatanīyam ? teṣāṃ nityābhiyuktānāṃ yoga-kṣemaṃ vahāmy ahaṃ [Gītā 9.22] iti mad-uktes teṣāṃ vyavahārikaḥ pāramārthikaś ca sarvo 'pi bhāro mayā voḍham aṅgīkṛta eveti bhāvaḥ |

śrīmad-gītā sarva-sāra-bhūtā bhūtāpatāpa-hṛt |
catuḥ-ślokīyam ākhyātā khyātā sarva-niśarma-kṛt

Baladeva

nanu cirantanasyāvidyā-timirasya sattvāt teṣāṃ hṛdi kathaṃ tat-prakāśaḥ syād iti cet tatrāha teṣām eveti | teṣām eva māṃ vinā prāṇān dhartum asamarthānāṃ mad-ekāntinām eva, na tu sa-niṣṭhānām anukampārthaṃ mat-kṛpā-pātratvārtham | aham evātma-bhāvastho 'ravinda-koṣe bhṛṅga iva tad-bhāve sthito divya-svarūpa-guṇāṃs tatra prakāśayaṃs tad-viṣayaka-jñāna-rūpeṇa bhāsvatā dīpena jñāna-virodhy-anādi-karma-rūpājñāna-jaṃ mad-anya-viṣaya-spṛhā-rūpaṃ tamo nāśayāmi | teṣām ekānta-bhāvena prasādito 'haṃ yoga-kṣemavad buddhi-vṛtter udbhāvanaṃ tad-varti-tamo-vināśaṃ ca karomīti tat-sarva-nirvāha-bhāro mamaiveti na taiḥ kutrāpy arthe prayatitavyam ity uktam |

navamādi-dvaye gītā-garbhe 'smin yat prakīrtitam |
tad eva gītā-śāstrārtha-sāraṃ bodhyaṃ vicakṣaṇaiḥ

Michalski

I chyląc się ku nim, zawsze ten sam w swej istocie, ja zniszczę promienistym światłem poznania ciemność, która się narodziła z niewiedzy.

Olszewski

Ja, w swem miłosierdziu, nie wychodząc z mojej jedności, rozpraszam w nich mrok nieświadomości świetlaną pochodnią nauki.

Dynowska

Z czystego dla nich współczucia, przebywając w ich sercach, światłem mądrości jarzącym mrok niewiedzy niweczę.

Sachse

Współczucie skłania mnie,
bym — obecny w ich sercu —
lśniącym blaskiem mądrości
rozproszył mrok ich niewiedzy.

Kudelska

Aby okazać im mą życzliwość, Ja, który przebywam w ich duszach,
Jaśniejącą mądrości lampą niweczę w nich ciemność zrodzoną z niewiedzy.

Rucińska

By im swą łaskę okazać, ja, w sercach ich mieszkający,
Rozpraszam ciemność niewiedzy jaskrawą lampą poznania!

Szuwalska

Aby pomóc im, w głębi serc ich zamieszkuję,
Mrok niewiedzy rozpraszam poznania płomieniem.

Babkiewicz

Jam świadomy jest ich uczuć
i współczując im, rozpraszam
zrodzoną z niewiedzy ciemność
jasną lampą rozpoznania.