BhG 10.21

analiza syntaktyczna

ādityānām (pośród potomków Aditi) aham (ja) viṣṇuḥ (Wisznu) [asmi] (jestem),
jyotiṣāṃ (pomiędzy światłami) [aham] (ja) aṃśumān raviḥ (posiadającym promienie słońcem) [asmi] (jestem),
marutām (pośród wiatrów) [aham] (ja) marīciḥ (Maricim) asmi (jestem),
nakṣatrāṇām (pomiędzy gwiazdami) ahaṃ (ja) śaśī [asmi] (jestem Księżycem).

tłumaczenie polskie

Pomiędzy potomkami Aditi jestem Wisznu,
pomiędzy światłami promiennym Słońcem,
pomiędzy wiatrami jestem Maricim, a pośród gwiazd Księżycem.

analiza gramatyczna

ādityānām	–	āditya 6i.3 m. – między potomkami Aditi (od: a-diti – niezwiązany, wolny, bezgraniczny, obfitość, doskonałość; córka Dakszy, żona Kaśjapy; dwunastu synów Aditi to: Dhātṛ, Mitra, Aryaman, Rudra, Varuṇa, Sūrya, Bhaga, Vivasvant, Pūṣan, Savitṛ, Tvaṣṭṛ, Viṣṇu);
aham	–	asmat sn. 1i.1 – ja;
viṣṇuḥ	–	viṣṇu 1i.1 m. – przenikający, wysnuwający, Wisznu (od: vi- √ snu – skrapiać, emitować lub vi- √ sru – płynąć, emitować; albo też od: √ viś – wchodzić lub vi- √ aś – osiągać, wypełniać, penetrować lub √ viṣ – działać; termin raczej nie utworzony dzięki sufiksowi -snu – jak to ma miejsce np. w jiṣṇu – gdyż vi w odróżnieniu od ji nie jest pierwiastkiem czasownikowym; oto kilka tradycyjnych definicji terminu: vyāptaṃ tvayaiva viśatā trailokyam sa-carācaram – to właśnie ty przenikasz trójświat z ruchomym i nieruchomym [stworzeniem] Matsya-purāṇa 248.41; viśeṣeṇa snauti prasravate gacchatīti viṣṇuḥ – Wisznu: szczególnie emituje, wypływa, idzie Mbh.5.70.13; viṣṇur viśater vā vyaśnoter vā – Wisznu [pochodzi od] viśati lub vyaśnoti [wchodzi, osiąga] Nirukti 12.18; atha yad viśito bhavati tad viṣnur – zatem to co jest uwolnione to Wisznu. viṣṇāter viśater vā syād veveṣṭer vyāpti karmaṇaḥ viṣṇur nirucyate sūryaḥ sarvaṃ sarvāntaraś ca yaḥ Wisznu może pochodzić od czynności viṣṇāti, viśati, veveṣṭi lub vyāpti [działa, wchodzi, jest aktywny, przenika]. Dlatego ten, który jest wszystkim i jest we wszystkim nazywany jest Słońcem Bṛhad-devatā 2.69;
jyotiṣām	–	jyotiḥ 6i.3 n. – pośród świateł, pośród jasności;
raviḥ	–	ravi 1i.1 m. – Słońce (od: √ ru – rozbijać lub √ ru – ryczeć);
aṃśumān	–	aṃśu-mant 1i.1 m. – posiadający promienie (od: √ aṃś – rozdzielać, aṃśu – włókno, promień, cząsteczka; -mant / -vant – sufiks oznaczający posiadacza);
marīciḥ	–	marīci 1i.1 m. – promień światła, Marići – jeden z siedmiu mędrców (od: marut – bóg wiatru);
marutām	–	mārut 6i.3 m. – pośród wiatrów, pośród Marutów (marut – bóg wiatru; siedem wiatrów to: āvaha, pravaha, vivaha, parāvaha, udvaha, saṃvaha, parivaha);
asmi	–	√ as (być) Praes. P 3c.1 – jestem;
nakṣatrāṇām	–	nakṣatra 6i.3 n. – pośród gwiazd (od: √ nakṣ – podchodzić blisko, przybywać; nakṣatra – gwiazda, konstelacja);
aham	–	asmat sn. 1i.1 – ja;
śaśī	–	śaśin 1i.1 m. – posiadający [znak] zająca, Księżyc (od: śaśa – królik, zając);

warianty tekstu

ravir → aham (ja);

Śāṃkara

evaṃ ca dhyeyo’haṃ—

ādityānāṃ dvādaśānāṃ viṣṇur nāma ādityo’ham | jyotiṣāṃ raviḥ prakāśayitṝṇām aṃśumān raśmimān | marīcir nāma marutāṃ marud-devatā-bhedānām asmi | nakṣatrāṇām ahaṃ śaśī candramāḥ

Rāmānuja

evaṃ bhagavataḥ svavibhūtibhūteṣu sarveṣv ātmatayāvasthānaṃ tattacchabdasāmānādhikaraṇyanirdeśahetuṃ pratipādya vibhūtiviśeṣān sāmānādhikaraṇyena vyapadiśati / bhagavaty ātmatayāvasthite hi sarve śabdās tasminn eva paryavasyanti; yathā devo manuṣyaḥ pakṣī vṛkṣaḥ ityādayaḥ śabdāḥ śarīrāṇi pratipādayantas tattadātmani paryavasyanti / bhagavatas tattadātmatayāvasthānam eva tattacchabdasāmānādhikaraṇyanibandhanam iti vibhūtyupasaṃhāre vakṣyati; „na tad asti vinā yat syān mayā bhūtaṃ carācaram” iti sarveṣāṃ svenāvinābhāvavacanāt / avinābhāvaś ca niyāmyatayeti; „mattas sarvaṃ pravartate” ity upakramoditam /

dvādaśasaṃkhyāsaṃkhyātānām ādityānāṃ dvādaśo ya utkṛṣṭo viṣṇur nāmādityaḥ, so ‚ham / jyotiṣāṃ jagati prakāśakānāṃ yaḥ aṃśumān raviḥ ādityagaṇaḥ, so ‚ham / marutām utkṛṣṭo marīcir yaḥ, so ‚ham asmi / nakṣatrāṇām ahaṃ śaśī / neyaṃ nirdhāraṇe ṣaṣṭhī, „bhūtānām asmi cetanā” itivat / nakṣatrāṇāṃ patir yaś candraḥ, so ‚ham asmi

Śrīdhara

idānīṃ vibhūtīḥ kathayati ādityānām ity ādinā yāvad-adhyāya-samāptiḥ | ādityānāṃ dvādaśānāṃ madhye viṣṇur nāmādityo ‚ham | jyotiṣāṃ prakāśakānāṃ madhye ‚ṃśumān viśva-vyāpi-raśmi-yukto raviḥ sūryo ‚ham | marutāṃ deva-viśeṣāṇāṃ madhye marīci-nāmāham asmi | yad vā sapta marud-gaṇā vāyavaḥ | teṣāṃ madhya iti | te ca avahaḥ pravaho vivahaḥ parāvaha udvahaḥ saṃvaha parivaha iti spata marud-gaṇāḥ | nakṣatrāṇāṃ madhye candro ‚ham

Madhusūdana

etad-aśaktena bāhyāni dhyānāni kāryāṇīty āha yāvad-adhyāya-samāptiḥ | ādityānāṃ dvādaśānāṃ madhye viṣṇur visṇu-nāmādityo ‚ham vāmanāvatāro vā | jyotiṣāṃ prakāśakānāṃ madhye ‚haṃ ravir ṃśumān viśva-vyāpī prakāśakaḥ | marutāṃ sapta-saptakānāṃ madhye marīci-nāmāham nakṣatrāṇām adhipatir ahaṃ śaśī candramāḥ | nirdhāraṇe ṣaṣṭhī | atra prāyeṇa nirdhāraṇe ṣaṣṭhī | kvacit sambandhe ‚pi yathā bhūtānām asmi cetanety ādau | vāmana-rāmādayaś cāvatārāḥ sarvaiśvarya-śālino ‚py anena rūpeṇa dhyāna-vivakṣayā vibhūtiṣu paṭhyante | vṛṣṇīnāṃ vāsudevo ‚smīti tena rūpeṇa dhyāna-vivakṣayā savasyāpi sva-vibhūti-madhye pāṭhavat | ataḥ paraṃ ca prāyeṇāyam adhyāyaḥ spaṣṭārtha iti kvacit kvacid vyākhyāsyāmaḥ

Viśvanātha

atha nirdhāraṇa-ṣaṣṭhyā kvacit sambandha-ṣaṣṭhyā ca vibhutīr āha yāvad-adhyāya-samāptiḥ | ādityānāṃ dvādaśānāṃ madhye viṣṇur aham iti tan-nāmā sūryo mad-vibhūtir ity arthaḥ | evaṃ sarvatra prakāśakānāṃ jyotiṣāṃ madhye aṃśumān mahā-kiraṇa-mālī ravir aham | marīciḥ pavana-viśeṣaḥ

Baladeva

ādityānāṃ dvādaśānāṃ madhye viṣṇur vāmano ‚ham | jyotiṣāṃ prakāśānāṃ madhye ‚ṃśumān viśva-vyāpi-raśmī ravir aham | marutām ūna-pañcāśat-saṅkhyakānāṃ madhye marīcir aham | nakṣatrāṇām adhipatiḥ śaśī sudhā-varṣī candro ‚ham | atra nirdhāraṇe ṣaṣṭhī prāyeṇa kvacit sambandhe ‚pīti bodhyam

Michalski

Pomiędzy Aditjami jestem Wisznu, pomiędzy gwiazdami promiennym słońcem, jestem Mariczi pomiędzy Marutami, wśród gromad gwiezdnych jestem księżycem.

Olszewski

Między Adityami jestem Wisznu, między ciałami niebieskiemi Słońcem promiennem; jestem Mariczi miedzy Marutami i Księżycem między konstelacyami.

Dynowska

Jam jest Wisznu wśród Aditjów – tych władców Światłości; światłem wśród światłodajnych ciał; Mariczi wśród książąt wichrów i burzy; a wśród planet – księżycem.

Sachse

Jestem Wisznu pośród Aditjów,
słońcem błyszczącym wśród gwiazd,
jestem Mariczim wiatrów
i Księżycem świateł nocy.

Kudelska

Jam jest Wisznu wśród świetlistych, Ja jestem blaskiem jaśniejącym słońca,
Jam Mariczi wśród Marutów i księżycem wśród gwiazd.

Rucińska

Jam Wisznu jest wśród Aditjów, wśród świateł – słońcem promiennym,
Wśród wiatrów jestem Mariczim, wśród gwiazdozbiorów – księżycem.

Szuwalska

Wśród bogów jestem Wisznu, wśród gwiazd – samym Słońcem,
Mariczim pośród władców wichrów i zawiei,
Z ciał niebieskich – księżycem.