BhG 5.15

analiza syntaktyczna

vibhuḥ (władny) kasya-cit (niczyjego) pāpam (grzechu) sukṛtam vā (ani zasługi) na eva ādatte (zaiste nie zabiera).
ajñānena (przez niewiedzę) jñānam (wiedza) āvṛtam (okryta) [asti] (jest),
tena (dlatego) jantavaḥ (ludzie) muhyanti (są omroczeni).

analiza gramatyczna

na	–	av. – nie;
ādatte	–	ā- √ dā (brać, odbierać) Praes. Ā 1c.1 – bierze;
kasya-cit	–	kim-cit sn. 6i.1 m. – kogoś, czyjegoś (od: kim – co?; -cit – partykuła nieokreśloności);
pāpam	–	pāpa 2i.1 n. – grzechu, zła;
na	–	av. – nie;
ca	–	av. – i;
eva	–	av. – z pewnością, właśnie, dokładnie, jedynie;
sukṛtam	–	sukṛta  2i.1 n. – dobrze uczynione, korzyść, zasługę, nagrodę, pomyślność (od: √ kṛ – robić, PP kṛta – uczyniony; su – prefiks: dobry, wspaniały, piękny, szlachetny);
vibhuḥ	–	vi-bhu 1i.1 m. – wybitny, potężny, władny, Pan, Władca (od: vi- – prefiks: rozdzielać, w różne strony, na zewnątrz; √ bhū – być);
ajñānena	–	a-jñāna  3i.1 n. – przez niewiedzę, przez głupotę (od: √ jñā – wiedzieć, rozumieć);
āvṛtam	–	ā-vṛta (ā- √ vṛ – okrywać) PP 1i.1 n. – okryta;
jñānam	–	jñāna 1i.1 n. – wiedza, mądrość, inteligencja (od: √ jñā – wiedzieć, rozumieć);
tena	–	tat sn. 3i.1 m. – tym, przez to, z tego powodu;
muhyanti	–	√ muh (mylić się, być skonfundowanym, omroczonym, ogłupiałym) Praes. P 1c.3 – są oszołomieni, ulegają złudzeniu, są ogłupiali, mylą się;
jantavaḥ	–	jantu 1i.3 m. – stworzenia, ludzie (od: √ jan – rodzić się);

warianty tekstu

na caiva → na caivaṃ (i nie w ten sposób);
vibhuḥ → prabhuḥ / vibho (potężny / o władny);

Śāṃkara

paramārthatas tu—

nādatte na ca gṛhṇāti bhaktasyāpi kasyacit pāpam | na caivādatte sukṛtaṃ bhaktaiḥ prayuktaṃ vibhuḥ | kim-arthaṃ tarhi bhaktaiḥ pūjādi-lakṣaṇaṃ yāga-dāna-homādikaṃ ca sukṛtaṃ prayujyate ity āha—ajñānenāvṛtaṃ jñānaṃ viveka-vijñānam, tena muhyanti karomi kārayāmi bhokṣye bhojayāmīty evaṃ mohaṃ gacchanty avivekinaḥ saṃsāriṇo jantavaḥ

Rāmānuja

kasyacit svasaṃbandhitayābhimatasya putrādeḥ pāpaṃ duḥkhaṃ nādatte nāpanudati / kasyacit pratikūlatayābhimatasya sukṛtaṃ sukhaṃ ca nādatte nāpanudati / yato 'yaṃ vibhuḥ; na kvācitkaḥ, na devādidehādyasādhāraṇadeśaḥ, ata eva na kasyacit saṃbandhī, na kasyacit pratikūlaś ca / sarvam idaṃ vāsanākṛtam / evaṃsvabhāvasya katham iyaṃ viparītavāsanā utpadyate? ajñānenāvṛtaṃ jñānam jñānavirodhinā pūrvapūrvakarmaṇā svaphalānubhavayogyatvāya asya jñānam āvṛtaṃ saṃkucitam / tena jñānāvaraṇarūpeṇa karmaṇā devādidehasaṃyogas tattadātmābhimānarūpamohaś ca jāyate / tataś ca tathāvidhātmābhimānavāsanā, taducitakarmavāsanā ca; vāsanāto viparītātmābhimānaḥ, karmārambhaś copapadyate

Śrīdhara

yasmād evaṃ tasmāt nādatta iti | prayojako 'pi san prabhuḥ kasyacit pāpaṃ sukṛtaṃ ca naivādatte na bhajate | tatra hetuḥ – vibhuḥ paripūrṇaḥ | āpta-kāma ity arthaḥ | yadi hi svārtha-kāmanayā kārayet tarhi tathā syāt | na tv etad asti | āpta-kāmasyaivācintya-nija-māyayā tat-tat-pūrva-karmānusāreṇa pravartakatvāt |

nanu bhaktān anugṛhṇato 'bhaktān nigṛhṇataś ca vaiṣamyopalambhāt katham āpta-kāmatvam iti ? ata āha ajñāneneti | nigraho 'pi daṇḍa-rūpo 'nugraha eveti | evam ajñānena sarvatra samaḥ parameśvara ity evaṃbhūtaṃ jñānam āvṛtam | tena hetunā jantavo jīvā muhyanti | bhagavati vaiṣamyaṃ manyanta ity arthaḥ

Madhusūdana

nanv īśvaraḥ kārayitā jīvaḥ kartā, tathā ca śrutiḥ – eṣa u hy eva sādhu karma kārayati taṃ yam unninīyate | eṣa u evāsādhu karma kārayati taṃ yam adho ninīṣate ity ādiḥ | smṛtiś ca –

ajño jantur anīśo 'yam ātmanaḥ sukha-duḥkhayoḥ |
īśvara-prerito gacchet svargaṃ vāśvabhram eva ca || iti |

tathā ca jīveśvarayoḥ kartṛtva-kārayitṛtvābhyāṃ bhoktṛtva-bhojayitṛtvābhyāṃ ca pāpa-puṇya-lepa-sambhavāt katham uktaṃ svabhāvas tu pravartata iti tatrāha nādatta iti | paramārthataḥ vibhuḥ parameśvaraḥ kasyacit jīvasya pāpaṃ sukṛtaṃ ca naivādatte paramārthato jīvasya kartṛtvābhāvāt parameśvarasya ca kārayitṛtvābhāvāt | kathaṃ tarhi śrutiḥ smṛtir loka-vyavahāraś ca tatrāha ajñānenāvaraṇa-vikṣepā-śaktimatā māyākhyenānṛtena tamasāvṛtam ācchāditaṃ jñānaṃ jīveśvara-jagad-bheda-bhramādhiṣṭhāna-bhūtaṃ nityaṃ sva-prakāśaṃ sac-cid-ānanda-rūpam advitīyaṃ paramārtha-satyaṃ, tena svarūpāvaraṇena muhyanti pramātṛ-prameya-pramāṇa-kartṛ-karma-karaṇa-bhoktṛ-bhogya-bhogākhya-nava-vidha-saṃsāra-rūpaṃ moham atasmiṃs tad-avabhāsa-rūpaṃ vikṣepaṃ gacchanti jantavo janana-śīlāḥ saṃsāriṇo vastu-svarūpādarśinaḥ | akartr-abhoktṛ-paramānandādvitīyātma-svarūpādarśana-nibandhano 'yaṃ jīveśvara-jagad-bheda-bhramaḥ pratīyamāno vartate mūḍhānām | tasyāṃ cāvasthāyāṃ mūḍha-pratyayānuvādinyāv ete śruti-smṛtī vāstavādvaita-bodhi-vākya-śeṣa-bhūte iti na doṣaḥ

Viśvanātha

yasmād asādhu-sādhu-karmaṇām īśvaro na kārayitā, tasmād eva na tasya pāpa-puṇya-bhāgitvam ity āha nādatta iti | nādatte na gṛhṇāti | kintu tadīyā khalu yā śaktir avidyā saiva jīva-jñānam āvṛṇoti ity āha ajñānenāvidyayā | jñānaṃ jīvasya svābhāvikam | tena hetunā

Baladeva

nanu yadi viśuddhasya jīvasya tādṛśa-karma-kartṛtvādi nāstīti brūṣe, tarhi kautukākrāntaḥ paramātmā pradhānaṃ tad-gale nipātya tat-pariṇāma-dehendriyādi-matas tasya tad-racitavān ity āpadyate | yuktaṃ caitat | anyathā eṣa u hy eva sādhu karma kārayati taṃ yam ebhyo lokebhya unninīṣate | eṣa u evāsādhu karma kārayati taṃ yam adho ninīṣate iti śrutiḥ |

ajño jantur anīśo 'yam ātmanaḥ sukha-duḥkhayoḥ |
īśvara-prerito gacchet svargaṃ vāśv abhram eva ca ||

iti smṛtiś ca vyākupyet | tathā ca pāpa-puṇya-mayīm avasthāṃ nayati | prayojake tasmin vaiṣamyādikaṃ pāpādi-bhāgitvaṃ ca syād iti cet tatrāha nādatta iti |

vibhur aparimita-vijñānānando 'nanta-śakti-pūrṇaḥ svānandaika-rasikas tato 'nyatrodāsīnaḥ paramātmānādi-pradhāna-vāsanā-nibandhaṃ bubhukṣuṃ sva-sannidhi-mātra-pariṇata-pradhāna-maya-dehādimantaṃ jīvaṃ tad-vāsanānusāreṇa karmāṇi kārayan kasyacij jīvasya pāpaṃ sukṛtaṃ ca nādatte na gṛhṇāti | evam uktaṃ śrī-vaiṣṇave –

yathā sannidhi-mātreṇa gandhaḥ kṣobhāya jāyate |
manaso nopakartṛtvāt tathāsau parameśvaraḥ ||
sannidhānād yathākāśa-kālādyāḥ kāraṇaṃ taroḥ |
tathaivāpariṇāmena viśvasya bhagavān hariḥ || [ViP 1.2.30-1] iti |

audāsīnya-mātre 'yaṃ gandhādi-dṛṣṭānto na tv icchāyā abhāve tasyāḥ | so 'kāmayata iti śrutatvāt | tarhi jīvās taṃ viṣamaṃ kuto vadanti, tatrāha ajñāneneti | anādi-tad-vaimukhyenājñānena jīvānāṃ nityam api jñānam āvṛtaṃ tirohitam | tena hetunā jantavo jīvā muhyanti | samam api taṃ vimūḍhā viṣamaṃ vadanti na vijñā ity arthaḥ | āha caivaṃ sūtrakāraḥ – vaiṣamya-nairghṛṇye na sāpekṣatvāt tathā hi darśayati [Vs 2.1.35], na karmāvibhāgād iti cen nānāditvāt [Vs 2.1.36] iti

Michalski

Ten władca nie uznaje niczyjej winy, niczyjej zasługi za swoją. Wiedza jest zasnuta niewiedzą, – dlatego błądzą stworzenia.

Olszewski

Pan nie zajmuje się ani grzechami ani dobrymi: uczynkami człowieka. Nieświadomość pokrywa naukę, dlatego błądzą ludzie.

Dynowska

On – wszechprzenikający Duch, nie bierze udziału w złem, ani w dobrem, które się dzieje; mądrość jest niewiedzą spowita, stąd złudzenia ludzkie.

Sachse

Wszechobecny nie przyjmuje niczyjego występku,
ani dobrego uczynku.
Ludzie błądzą dlatego tylko,
że niewiedza przesłoniła ich wiedzę.

Kudelska

Ów Wszystko Przenikający, ani grzesznych, ani dobrych uczynków nie rozdziela; Kiedy mądrość jest zasłonięta przez niewiedzę, wówczas ludzie błądzą.

Rucińska

Nie zbiera Wszechprzenikliwy niczyich grzechów ni zasług –
Niewiedza skrywa poznanie i każe błądzić żyjącym!

Szuwalska

Pan nie odpowiada
Za niczyje występki ani za zasługi.
Mrok niewiedzy przesłonił wiedzę i dlatego
Wszyscy żyją w złudzeniu.

Babkiewicz

Wszechpotężny nie zabiera
grzechu, zasług też nikomu.
Niewiedza zakrywa wiedzę –
przez nią ludzie omroczeni.