BhG 3.6

analiza syntaktyczna

yaḥ (kto) karmendriyāṇi (zmysły czynów) saṃyamya (powściągnąwszy)
manasā (umysłem) indriyārthān (cele zmysłów) smaran (rozmyślający) āste (pozostaje),
saḥ (ten) vimūḍhātmā (którego jaźń jest omroczona) mithyācāraḥ (zachowującym się fałszywie) ucyate (jest nazywany).

analiza gramatyczna

karmendriyāṇi	–	karma-indriya 2i.3 n. ; TP : karmaṇām indriyāni iti – zmysły czynów (od: √ kṛ – robić, karman – czyn, działanie i jego skutki; √ ind – posiadać moc, indriya – zmysły; vāk-pāṇi-pāda-pāyūpastha-saṃjñakāni – nazywane: mową, ręka, nogą, odbytem, genitaliami);
saṃyamya	–	sam- √ yam (powściągać) absol. – powściągnąwszy;
yaḥ	–	yat sn. 1i.1 m. – kto;
āste	–	√ ās (siedzieć, istnieć) Praes. Ā 1c.1 – siedzi, znajduje się, pozostaje;
manasā	–	manas 3i.1 n. – umysłem (od: √ man – myśleć);
smaran	–	smarant ( √ smṛ – myśleć, pamiętać) PPr 1i.1 m. – pamiętający, rozmyślający;
indriyārthān	–	indriya-artha 2i.3 m. ; TP : indriyāṇām arthān iti – cele zmysłów (od: √ ind – posiadać moc, indriya – zmysły; √ arth – pragnąć, chcieć zdobyć, artha – cel, zamiar, motyw, użycie, rzecz, obiekt, bogactwo, posiadłości);
vimūḍhātmā	–	vi-mūḍha-ātman 1i.1 m. ; BV : yasyātmā vimūḍho ‘sti saḥ – ten, którego jaźń jest omroczona (od: vi- √ muh – mylić się, być skonsternowanym, omroczonym, ogłupiałym, PP vimuḍha – omroczony;  ātman – jaźń);
mithyācāraḥ	–	mithyā-ācāra 1i.1 m. ; yo mithyācārati saḥ – ten, kto zachowuje się fałszywie, hipokryta (od: av. mithyā – niewłaściwie, fałszywie, oszukańczo; ā- √ car – zbliżać się do; ācāra – postępowanie, zwyczaj, właściwe zachowanie);
saḥ	–	tat sn. 1i.1 m. – on;
ucyate	–	√ vac (mówić) Praes. pass. 1c.1 – jest powiedziane, nazywane;

warianty tekstu

ya āste → āste ca / tathāste (i pozostaje / tak pozostaje);
mithyācāraḥ → mūḍhācāraḥ (mającym omroczone zachowanie);

Śāṃkara

Legenda:
fragmenty komentowanego wersetu
cytaty z różnych pism
wprowadzenie polemiki

Gdy pozbawiony wiedzy o jaźni nie podejmie przykazanego czynu, jest to zaiste złe. [By to wyjaśnić] mówi:		yat tv anātmajñaḥ coditaṃ karma nārabhate iti tad asad evety āha –
Kto powściągnął zmysły, ale umysłem rozpamiętuje obiekty zmysłowe, ten o omroczonej jaźni nazywany jest hipokrytą.		karmendriyāṇi saṃyamya ya āste manasā smaran | indriyārthān vimūḍhātmā mithyācāraḥ sa ucyate ||3.6||
Zmysły (władze sprawcze), jak ręce, kto powściągnął, czyli opanował, ale umysłem rozpamiętuje – rozmyśla o obiektach zmysłowych, czyli o przedmiotach, ten jest omroczony – jego narząd wewnętrzny uległ omroczeniu, i nazywany jest hipokrytą – oszustem i grzesznikiem.		karmendriyāṇi hastādīni saṃyamya saṃhṛtya ya āste tiṣṭhati manasā smaran cintayan indriyārthān viṣayān vimūḍhātmā vimūḍhāntaḥ-karaṇo mithyācāro mṛṣācāraḥ pāpācāraḥ sa ucyate ||3.6||

Rāmānuja

anyathā jñānayogāya pravṛtto mithyācāro bhavatīty āha

avinaṣṭapāpatayā ajitāntaḥkaraṇaḥ ātmajñānāya pravṛtto viṣayapravaṇatayā ātmani vimukhīkṛtamanāḥ viṣayān eva smaran ya āste, anyathā saṃkalpya anyathā caratīti sa mithyācāra ucyate / ātmajñānāyodyukto viparīto vinaṣṭo bhavatītyarthaḥ

Śrīdhara

ato 'jñaṃ karma-tyāginaṃ nindati karmendriyāṇīti | vāk-pāṇy-ādīni karmendriyāṇi | saṃyamya bhagavad-dhyāna-cchalena indriyārthān viṣayān smarann āste aviśuddhatayā manasā ātmani sthairyābhāvāt, sa mithyācāraḥ kapaṭācāro dāmbhika ucyata ity arthaḥ

Madhusūdana

yathā-kathaṃcid autsukya-mātreṇa kṛta-saṃnyāsas tv aśuddha-cittas tat-phala-bhāṅ na bhavati yataḥ | yo vimūḍhātmā rāga-dveṣādi-dūṣitāntaḥ-karaṇa autsukya-mātreṇa karmendriyāṇi vāk-pāṇy-ādīni saṃyamya nigṛhya bahir-indriyaiḥ karmāṇy akurvann iti yāvat | manasā rāgādi-preritendriyārthān śabdādīn na tv ātma-tattvaṃ smarann āste kṛta-saṃnyāso 'ham ity abhimānena karma-śūnyas tiṣṭhati sa mithyācāraḥ sattva-śuddhy-abhāvena phalāyogyatvāt pāpācāra ucyate |

tvaṃ-padārtha-vivekāya saṃnyāsaḥ sarva-karmaṇām |
śrutyeha vihito yasmāt tat-tyāgī patito bhavet ||

ity ādi-dharma-śāstreṇa | ata upapannaṃ na ca saṃnyasanād evāśuddhāntaḥ-karaṇaḥ siddhiṃ samadhigacchatīti

Viśvanātha

nanu tādṛśo 'pi sannyāsī kaścit | kaścid indriya-vyāpāra-śūnyo mudritākṣo dṛśyate ? tatrāha karmendriyāṇi, vāk-pāṇy-ādīni nigṛhya yo manasā dhyāna-cchalena viṣayān smarann āste, sa mithyācāro dāmbhikaḥ

Baladeva

nanu rāga-divyāpāra-śūnyo mudrita-śrotrādiḥ kaścit kaścid yadi dṛśyate tatrāha karmendriyāṇīti | yo yatiḥ karmendriyāṇi vāg-ādīni saṃyamya manasā dhyāna-chadmanā indriyārthān śabda-sparśādīn smarann āste sa vimūḍhātmā mūrkho mithyācāraḥ kathyate | sa ca niruddha-rāgāder ajñasya niṣkāma-karmānuṣṭhānena manaḥ-śuddher anudayāt śrotrādy-aprasāre 'py aśuddhatvān manasā tad-viṣayāṇāṃ sma raṇāj jñānāyodyatasyāpi tasya jñāna-lābhāt mithyācāro vyartha-vāg-ādi-niyama-kriyo dāmbhika ity arthaḥ

Michalski

Kto narządy czynu powściągnie, lecz w sercu myśli o rzeczach zmysłowych, – ten duszobłędny zwie się obłudnikiem.

Olszewski

Kto okiełznawszy czynności swoich organów, pozostaje w bezwładzie, podczas gdy duch jego zajęty jest przedmiotami zmysłowymi, ten nazywa się fałszywie pobożnym.

Dynowska

A kto trwa w bezruchu, w pełni władając organami działania, lecz nie przestając myśleć pożądliwie o przedmiotach zmysłów, ten, o Bharato, oszukuje siebie i słusznie nazwany być może obłudnikiem.

Sachse

Kto zastyga w bezruchu
powściągnąwszy swe członki,
lecz w umyśle swym pamięta o świecie zmysłów,
o tym, pogrążonym w zaślepieniu,
mówi się, że postępuje fałszywie.

Kudelska

Kto powściągnął narządy zmysłów, lecz o przedmiotach zmysłowych wciąż rozmyśla,
Ten samego siebie oszukuje i obłudnym jest nazywany.

Rucińska

Kto, zaślepiony, powstrzymał zmysły działania, lecz myślą
Biegnie ku rzeczom zmysłowym, tego się zwie obłudnikiem.

Szuwalska

Jeśli ktoś powstrzymuje swoje zmysły siłą,
Kontemplując w tym czasie to, co je przyciąga,
Oszukuje sam siebie i jest obłudnikiem.

Byrski

Kto powściąga zmysły czynu a trwa myślą ogarniając
Rzeczy zmysłów – mówią, że się on omroczył i tkwi w błędzie.

Babkiewicz

Kto organy swe powściągnął,
ale umysł ma skupiony
na przedmiotach, taki głupiec
obłudnikiem jest nazwany.