BhG 3.27

analiza syntaktyczna

prakṛteḥ (natury) guṇaiḥ (przez guny) sarvaśaḥ (całkowicie) karmāṇi (czyny) kriyamāṇāni (spełniane) [santi] (są).
[kiṃtu] (mimo tego) ahaṅkāra-vimūḍhātmā (ten, którego jaźń omroczona jest egotyzmem) [janaḥ] (człowiek) manyate (uważa):
ahaṃ (ja) kartā (sprawca) [asti] iti (jestem).

tłumaczenie polskie

Pod każdym względem czyny spełniane są przez guny natury.
[Jednak człowiek], którego jaźń omroczona jest egotyzmem myśli:
„jestem sprawcą”.

analiza gramatyczna

prakṛteḥ	–	prakṛti 6i.1 f. – natury, podstawy, praprzyczyny, przejawionego świata (od: pra- √ kṛ – stwarzać);
kriyamāṇāni	–	kriyamāṇa ( √ kṛ – robić) pass. PPr 1i.3 n. – te, które są spełniane;
guṇaiḥ	–	guṇa 3i.3 m. – przez cechy, przymioty, zalety, sznury (od: √ grah – chwytać);
karmāṇi	–	karman 1i.3 n. – czyny, działania (od: √ kṛ – robić);
sarvaśaḥ	–	av. – całkowicie, gruntownie, wspólnie, ze wszystkich stron (od: sarva – wszystko);
ahaṃkāra-vimūḍhātmā	–	ahaṃkāra-vimūḍhātman 1i.1 m. ; BV : yasyātmāhaṃkārena vimūḍho ‘sti saḥ – ten, którego jaźń jest omroczona egotyzmem (od: aham – ja; √ kṛ – robić, kāra – twórca; ahaṃ-kāra – ego, egotyzm, duma; vi- √ muh – mylić się, być skonsternowanym, omroczonym, ogłupiałym, PP vimūḍha –omroczony; ātman – jaźń);
kartā	–	kartṛ 1i.1 m. – sprawca (od: √ kṛ – robić);
aham	–	asmat sn. 1i.1 – ja;
iti	–	av. – tak (zaznacza koniec wypowiedzi);
manyate	–	√ man (myśleć) Praes. Ā 1c.1 – myśli, uważa;

warianty tekstu

sarvaśaḥ → bhāgaśaḥ (część za częścią);
kartāham → karmāham (ja jestem czynem);

Śāṃkara

Legenda:
fragmenty komentowanego wersetu
cytaty z różnych pism
wprowadzenie polemiki

W jaki sposób niemądry i pozbawiony wiedzy lgnie do czynu? Odpowiada:		avidvān ajñaḥ kathaṃ karmasu sajjate? ity āha —
Pod każdym względem czyny spełniane są przez przymioty przyrody. [Jednak człowiek], którego jaźń omracza Utożsamienie, myśli: „jestem sprawcą”.		prakṛteḥ kriyamāṇāni guṇaiḥ karmāṇi sarvaśaḥ | ahaṃkāra-vimūḍhātmā kartāham iti manyate ||3.27||
Przyroda – przyroda (prakṛti) to pramateria (pradhāna), którą konstytuują przymioty: istność, aktywność i mrok (sattva, rajas, tamas). Pod każdym względem, czyli na wszelkie sposoby, czyny, tak światowe jak i zalecane w pismach, spełniane są przez jej przymioty – przemiany o kształcie przyczyny i skutku.		prakṛteḥ prakṛtiḥ pradhānaṃ sattva-rajas-tamasāṃ guṇānāṃ sāmyāvasthā | tasyāḥ prakṛteḥ guṇaiḥ vikāraiḥ kārya-karaṇa-rūpaiḥ kriyamāṇāni karmāṇi laukikāni śāstrīyāṇi ca sarvaśaḥ sarva-prakārair |
Ten, którego jaźń omracza Utożsamienie (ahaṃkāra) – Utożsamienie to mniemanie, że jaźń jest zbiorem przyczyn i skutków – to ten, którego jaźń, czyli organ wewnętrzny, jest przez owo [utożsamienie] różnorako i różnorodnie ogłupiany.		ahaṃkāra-vimūḍhātmā kārya-karaṇa-saṃghātātma-pratyayo ’haṃkāras tena vividhaṃ nānāvidhaṃ mūḍha ātmā antaḥ-karaṇaṃ yasya so ’yaṃ |
Ten, kto [uważa], że ma naturę przyczyny i skutku, kto utożsamia się z przyczyną i skutkiem i za sprawą niewiedzy wyobraża sobie że czyny są w nim myśli: „jestem sprawcą tych wszystkich czynów”.		kārya-karaṇa-dharmā kārya-karaṇābhimānī avidyayā karmāṇi ātmani manyamānaḥ tat-tat-karmaṇām ahaṃ karteti manyate ||3.27||

Rāmānuja

komentarz wspólny przy wersecie BhG 3.28

Śrīdhara

nanu viduṣo ‚pi cet karma kartavyaṃ tarhi vidvad-aviduṣoḥ ko viśeṣaḥ ? ity āśaṅkyobhayor viśeṣaṃ darśayati prakṛter iti dvābhyām | prakṛter guṇaiḥ prakṛti-kāryair indriyaiḥ sarva-prakāreṇa kriyamāṇāni karmāṇi | tāny aham eva kartā karomīti manyate | atra hetuḥ – ahaṃkāreṇa indriyādiṣv ātmādhyāsena vimūḍha-buddhiḥ san

Madhusūdana

vidvad-aviduṣoḥ karmānuṣṣṭhāna-sāmye ‚pi kartṛtvābhimāna-tad-abhāvābhyāṃ viśeṣaṃ darśayan saktāḥ karmaṇīti-ślokārthaṃ vivṛṇoti dvābhyāṃ prakṛter iti | prakṛtir māyā sattva-rajas-tamo-guṇa-mayī mithyā-jñānātmikā pārameśvarī śaktiḥ māyāṃ tu prakṛtiṃ vidyān māyinaṃ tu maheśvaraṃ iti śruteḥ | tasyāḥ prakṛter guṇair vikāraiḥ kārya-kāraṇa-rūpaiḥ kriyamāṇāni laukikāni vaidikāni ca karmāṇi sarvaśaḥ sarva-prakārair ahaṅkāreṇa kārya-kāraṇa-saṃghātātma-pratyayena vimūḍhaḥ svarūpa-vivekāsamartha ātmāntaḥkaraṇaṃ yasya so ‚haṅkāra-vimūḍhātmānātmany ātmābhimānī tāni karmāṇi kartāham iti karomy aham iti manyate kartṛtvādhyāsena | kartāham iti tṛn-pratyayaḥ | tena na lokāvyaya-niṣṭhā-khal-artha-tṛṇām [Pāṇ 2.3.69] iti ṣaṣṭhī-pratiṣedhaḥ

Viśvanātha

nanu yadi vidvān api karma kuryāt, tarhi vidvad-aviduṣoḥ ko viśeṣaḥ ? ity āśaṅkya tayor viśeṣaṃ darśayati prakṛter iti dvābhyām | prakṛter guṇaiḥ kāryair indriyaiḥ sarvaśaḥ sarva-prakāreṇa kriyamāṇāni yāni karmāṇi tāny aham eva kartā karomīty avidvān manyate

Baladeva

karmitva-sāmye ‚pi vijñājñayor viśeṣam āha prakṛter iti dvābhyām | ahaṃkāra-vimūḍhātmā jano ‚haṃ karmāṇi karteti manyate | na lokāvyaya-niṣṭhā iti sūtrāt ṣaṣṭhī-niṣedhaḥ | karmāṇi laukikāni vaidikāni ca | tāni kīdṛśānīty āha prakṛter īśa-māyāyā guṇais tat-kāryair śarīrendriya-prāṇair īśvara-pravartitaiḥ kriyamāṇānīti | idam eva veditavyam – upakrama-vinirṇayāt saṃvid-vapur-jīvātmāsmad-arthaḥ kartā cānādi-kāla-viṣaya-bhoga-vāsanākrāntas tad-bhogārthikāṃ sva-sannihitāṃ prakṛtim āśliṣṭas tat-kāryeṇāhaṅkāreṇa vimūḍhātmā tādṛśa-sva-vijñāna-śūnyaḥ śarīrādy-ahaṃ-bhāvavān prākṛtaiḥ śarīrādibhir īśena ca siddhāni karmāṇi mayaivaikena kṛtānīti manyate | kartur ātmano yat kartṛtvaṃ tat kila dehādibhis tribhiḥ paramātmanā ca sarva-pravartakena ca siddhyati | na tv ekena jīvenaiva | tac ca mayaiva siddhyatīti jīvo yan manyate tad ahaṅkāra-vimauḍhyād eva – adhiṣṭhānaṃ tathā karthā [Gītā 18.14] ity ādikāc caramādhyāya-vākya-trayāt | kārya-kāraṇa-kartṛtve hetuḥ prakṛtir ucyate [Gītā 13.18] ity atra śarīrendriyādi-kartṛtvaṃ prakṛter iti yad varṇayiṣyate, tatrāpi kevalāyās tasyās tan na śakyaṃ mantum | puruṣa-saṃsargeṇaiva tat-pravṛtter aṅgīkārāt | tataś ca puruṣasya kartṛtvam avarjanīyam iti vyākhyāsyate

Michalski

Wszelkie działanie przychodzi do skutku jedynie przez żywioły rozsnowy – i tylko człowiek, którego jaźń zbłąkana, może myśleć: „Ja jestem twórcą”.

Olszewski

Wszystkie możliwe dzieła biorą początek z przymiotów naturalnych (istot żyjących); człowiek, jaźnią (ahamkara) uwiedziony, chlubi się nimi, mówiąc: »Jam jest ich sprawcą«.

Dynowska

Wszelki czyn to jeno skutek wzajemnego na siebie działania Gun – energii Przyrody – a człowiek swoją osobowością złudzony, myśli: „ja to czynię, jam czynu sprawcą”.

Sachse

Czyny spełniane są tylko przez guny
[zrodzone z] materii.
Ten jednak, komu pycha zmąciła rozum,
twierdzi, że to on sam jest sprawcą.

Kudelska

Wszelkie uczynki są wynikiem działania cech przynależnych naturze,
A ten, którego umysł jest zmącony poczuciem „ja” uważa, że on to czyni, iż on jest czynu sprawcą.

Rucińska

Przez guny – siły Przyrody spełniane .są wszystkie czyny –
Fałszywym „ja” omamiony uważa: „Ja jestem sprawcą!”

Szuwalska

To żywioły natury zmuszają do czynu,
A ego zmusza głupca myśleć: ‘Jestem sprawcą’.

Byrski

Wszędzie dzieła są sprawiane przez natury trzy przymioty.
Egoizmem omamiony mniema wszakże: „Jam jest czyńcą”.