BhG 3.29

analiza syntaktyczna

prakṛteḥ (natury) guṇa-sammūḍhāḥ (omroczeni przez guny) guṇa-karmasu (do czynów gun) sajjante (lgną).
kṛtsna-vit (znający całość) tān (tych) akṛtsna-vidaḥ (wiedzących niekompletne) mandān (tępych) na cālayet (nie powinien sprawiać zaniepokojenia).

tłumaczenie polskie

Omroczeni przez guny natury lgną do czynów gun.
Znawca całości nie powinien sprawiać niepokoju tych tępych,
którzy całości nie znają.

analiza gramatyczna

prakṛteḥ	–	prakṛti 6i.1 f. – natury, podstawy, praprzyczyny, przejawionego świata (od: pra- √ kṛ – stwarzać);
guṇa-saṃmūḍhāḥ	–	guṇa-saṃmūḍhāḥ 1i.3 m. ; TP : guṇaiḥ saṃmūḍhā iti – omroczeni przez guny (od: √ grah – chwytać, guṇa – cecha, zaleta, sznur; sam- √ muh – mylić się, być skonsternowanym, omroczonym, ogłupiałym, PP saṃmūḍha – omroczony);
sajjante	–	√ sañj (zajmować się, przylegać) Praes. Ā 1c.3 – lgną, są przywiązani;
guṇa-karmasu	–	guṇa-karma 7i.3 m. ; TP : guṇānāṃ karmasu iti – do czynów gun (od: √ grah – chwytać, guṇa – cecha, zaleta, sznur; √ kṛ – robić, karman – czyn, działanie i jego skutki);
tān	–	tat sn. 2i.3 m. – tych;
akṛtsna-vidaḥ	–	akṛtsna-vit 2i.3 m. ; ye ‘kṛtsnaṃ viduḥ tān – tych, którzy znają niekompletne (od: kṛtsna – cały, kompletny; √ vid – wiedzieć, rozumieć, -vit – na końcu wyrazów: znający, znawca);
mandān	–	manda 2i.3 m. – powolnych, leniwych, tępych (od: √ mand – ociągać się, stać, przerywać lub √ mand – być radosnym, pijanym);
kṛtsna-vit	–	kṛtsna-vit 1i.1 m. ; yaḥ kṛtsnaṃ vetti saḥ – ten, który zna całość (od: kṛtsna – cały, kompletny; √ vid – wiedzieć, rozumieć, -vit – na końcu wyrazów: znający, znawca);
na	–	av. – nie;
vicālayet	–	vi- √ cal (ruszać, trząść) Pot. caus. P 1c.1 – oby sprawiał poruszenie, zaniepokojenie;

warianty tekstu

sajjante → majjaṃte / sajjaṃti / sajyaṃte (toną / ruszają się / przylegają);

Śāṃkara

Legenda:
fragmenty komentowanego wersetu
cytaty z różnych pism
wprowadzenie polemiki

Co więcej:		ye punaḥ —
Omroczeni przez przymioty Natury, lgną do aktywności przymiotów. Znawca całości nie powinien niepokoić tępych, którzy całości nie znają.		prakṛter guṇa-saṃmūḍhāḥ sajjante guṇa-karmasu | tān akṛtsna-vido mandān kṛtsnavin na vicālayet ||3.29||
Całkowicie omroczeni, czyli ogłupieni, przez przymioty Natury, lgną do aktywności przymiotów [myśląc]: „To ja działam dla rezultatu”.		prakṛteḥ guṇaiḥ samyak mūḍhāḥ saṃmohitāḥ santaḥ sajjante guṇānāṃ karmasu guṇa-karmasu vayaṃ karma kurmaḥ phalāya iti |
Tych, lgnących do czynu, nie znających całości – dostrzegających jedynie owoc czynu, tępych – o powolnej inteligencji, znawca całości – choć sam zna jaźń, nie powinien niepokoić – niepokój zaiste ma źródło w rozdwojeniu rozumu. Tego nie powienien czynić. Oto znaczenie.		tān karma-saṅgino ’kṛtsna-vidaḥ karma-phala-mātra-darśino mandān manda-prajñān kṛtsna-vit ātma-vit svayaṃ na vicālayet buddhi-bheda-karaṇam eva cālanaṃ tan na kuryāt ity arthaḥ ||3.29||

Rāmānuja

akṛtsnavidaḥ svātmadarśanāya pravṛttāḥ prakṛtisaṃsṛṣṭatayā prakṛter guṇair yathāvasthitātmani saṃmūḍhāḥ guṇakarmasu kriyāsv eva sajjante, na tadviviktātmasvarūpe / atas te jñānayogāya na prabhavantīti karmayoga eva teṣām adhikāraḥ / evaṃbhūtāṃs tān mandān akṛtsnavidaḥ kṛtsnavit svayaṃ jñānayogāvasthānena na vicālayet / te kila mandāḥ śreṣṭhajanācārānuvartinaḥ karmayogād utthitam enaṃ dṛṣṭvā karmayogāt pracalitamanaso bhaveyuḥ / ataḥ śreṣṭhaḥ svayam api karmayoge tiṣṭhan ātmayāthātmyajñānenātmano 'kartṛtvam anusandhānaḥ, karmayoga evātmāvalokane nirapekṣasādhanam iti darśayitvā tān akṛtsnavido joṣayed ityarthaḥ / jñānayogādhikāriṇo 'pi jñānayogād asyaiva jyāyastvaṃ pūrvam evoktam / ato vyapadeśyo lokasaṃgrahāyaitam eva kuryāt

Śrīdhara

na buddhi-bhedam ity upasaṃharati prakṛter iti | ye prakṛter guṇaiḥ sattvādibhiḥ saṃmūḍhāḥ santaḥ guṇeṣv indriyeṣu tat-karmasu ca sajjante | tān akṛtsna-vido mandān manda-matīn kṛtsna-vit sarvajño na vicālayet

Madhusūdana

tad evaṃ vidvad-aviduṣoḥ karmānuṣṭhāna-sāmyena vidvān aviduṣo buddhi-bhedaṃ na kuryād ity uktam upasaṃharati | prakṛteḥ pūrvoktāyā māyāyā guṇaiḥ kāryatayā dharmair dehādibhir vikāraiḥ samyaṅ mūḍhāḥ svarūpāsphuraṇena tān evātmatvena manyamānās teṣām eva guṇānāṃ dehendriyāntaḥ-karaṇānāṃ karmasu vyāpāreṣu sajjante saktiṃ vayaṃ kurmas tat-phalāyeti dṛḍhatarām ātmīya-buddhiṃ kurvanti ye tān karma-saṅgino 'kṛtsna-vido 'nātmābhimānino madnān aśuddha-cittatvena jñā̆nādhikāram aprāptān kṛtsna-vit paripūrṇātmavit svayaṃ na vicālayet karma-śraddhāto na pracyāvayed ity arthaḥ | ye tv amandāḥ śuddhāntaḥ-karaṇās te svayam eva vivekodayena vicalanti jñānādhikāraṃ prāptā ity abhiprāyaḥ |

kṛtsnākṛtsna-śabdāv ātmānātma-paratayā śruty-arthānusāreṇa vārtika-kṛdbhir vyākhyātau –

sad evety ādi-vākyebhyaḥ kṛtsnaṃ vastu yato 'dvayam |
sambhavas tad-viruddhasya kuto 'kṛtsnasya vastunaḥ ||
yasmin dṛṣṭe 'py adṛṣṭo 'rthaḥ sa tad anyaś ca śiṣyate |
tathādṛṣṭe 'pi dṛṣṭaḥ syād akṛtsnas tādṛg ucyate || iti |

anātmanaḥ sāvayavatvād aneka-dharmavattāc ca kenacid dharmeṇa kenacid avayavena vā viśiṣṭe tasminn ekasmin ghaṭādau jñāte 'pi dharmāntareṇa avayavāntareṇa vā viśiṣṭaḥ sa evājñāto 'vaśiṣyate | tad anyaś ca paṭādir ajñāto ’ vaśiṣyata eva | tathā tasmin ghaṭādāv ajñāte 'pi paṭādir jñātaḥ syād iti taj-jñāne 'pi tasyānyasya cājñānāt tad-ajñāne æpy anya-jñānāc ca so 'kṛtsna ucyate | kṛtsnas tv advaya ātmaiva taj-jñāne kasyacid avaśeṣasyābhāvād iti śloka-dvayārthaḥ

Viśvanātha

nanu yadi jīvā guṇebhyo guṇa-kāryebhyaś ca pṛthag-bhūtās tad-asambandhās tarhi kathaṃ te viṣayeṣu sajjanto dṛśyante ? tatrāha prakṛter guṇa-saṃmūḍhās tad-āveśāt prāpta-saṃmohā yathā bhūtāviṣṭo manuṣya ātmānaṃ bhūtam eva manyate, tathaiva prakṛti-guṇāviṣṭā jīvāḥ svān guṇān eva manyante | tato guṇa-karmasu guṇa-kāryeṣu viṣayeṣu sajjante | tān akṛtsna-vido manda-matīn kṛtsna-vit sarvajño na vicālayet | tvaṃ guṇebhyaḥ pṛthag-bhūto jīvo na tu guṇaḥ iti vicāraṃ prāpayituṃ na yatate, kintu guṇāveśa-nivartakaṃ niṣkāma-karmaiva kārayet | na hi bhūtāviṣṭo manuṣyaḥ na tvaṃ bhūtaḥ kintu manuṣya eva iti śata-kṛtve 'py upadeśena na svāsthyam āpadyate, kintu tan-nivartakauṣudha-maṇi-mantrādi-prayogenaiveti bhāvaḥ

Baladeva

na buddhi-bhedaṃ janayed ity etad upasaṃharati prakṛter iti | prakṛter guṇena tat-kāryeṇāhaṅkāreṇa mūḍhā bhūtāveśa-nyāyena dehādikam evātmānaṃ manyamānā janā guṇānāṃ dehendriyāṇāṃ karmasu vyāpāreṣu sajjante | tān akṛtsna-vido 'lpa-jñān mandān ātma-tattva-grahaṇālasān kṛtsna-vit pūrṇātma-jñāno na vicālayet guṇa-karmānyo viśuddha-caitanyānandas tvam iti tattvaṃ grāhayituṃ necchet, kintu tad-rucim anusṛtya vaidika-karmāṇi śreṇyākramād ātma-tattva-pravaṇaṃ cikīrsed iti bhāvaḥ

Michalski

Ale ci, których zbłąkały żywioły rozsnowy, ci lgną do czynów, powstałych z tych żywiołów – wszystkowiedzący jednak niechaj nie mąci umysłu tym mało wiedzącym, tym bezskrzydłym ludziom.

Olszewski

Ci, których poruszają przymioty naturalne (guny), rzeczy, przywiązują się do czynów, z nich wypływających. To są umysły półświadome, które nie znają ogółu zjawisk. Ten, kto go zna, ulec im nie może.

Dynowska

Ludzie nierozumni, złudzeni tych energii grą, są z ich działaniem związani; lecz mędrzec, który prawdę zna, niechaj ich pojęć nie mąci.

Sachse

Ludzie, których zwiodły guny zrodzone z materii,
wiążą się z tym, co guny te zdolne są sprawić.
Tych to, nie znających całej [prawdy],
nieprzebudzonych,
niechże nie wzbudza ten, kto zna [ją] całą!

Kudelska

Ci, którzy zwiedzeni są działaniem cech przynależnych naturze, usidleni są w ich pracę,
Lecz mędrzec niech ich umysłów nie mąci, bo choć prawdy nie poznali, to do czynu lgną.

Rucińska

Zwiedzieni gunami Złudy z czynami tych guń się wiążą!
Tępych, znających niepełne, niech świadom Pełni nie chwieje!

Szuwalska

Jednak ci, których zwiodły żywioły natury,
Pracują w przywiązaniu, pozbawieni wiedzy.
Nie należy ich jednak siłą uświadamiać.

Byrski

Omamieni przez natury trzy przymioty, do działania
Lgną przymiotów – takich głupców, co nie mają całej wiedzy,
Nie powinni bulwersować ci, co wiedzę mają całą.