BhG 14.21

analiza syntaktyczna

arjunaḥ (Ardźuna) uvāca (rzekł):
he prabho (o potężny),  
kaiḥ liṅgaiḥ (przez jakie znaki?) etān trīn guṇān (te trzy guny) atītaḥ (ten, który przekroczył) bhavati (jest),
kim (jakie?) ācāraḥ (zachowanie),
katham ca (i jak?) [saḥ] (on) etān trīn guṇān (te trzy guny) ativartate (przekracza).

tłumaczenie polskie

Ardźuna rzekł:
O potężny, jakimi znakami cechuje się ten, który przekroczył te trzy guny?
Jakie jest [jego] zachowanie i w jaki sposób przekracza on te trzy guny?

analiza gramatyczna

arjunaḥ	–	arjuna 1i.1 m. – biały, jasny;
uvāca	–	√ vac (mówić) Perf. P 1c.1 – powiedział;
kaiḥ	–	kim sn. 3i.3 n. – przez jakie;
liṅgaiḥ	–	liṅga 3i.3 n. – przez znaki, przez symptomy, przez cechy (od: √ liṅg – malować, czynić zróżnicowanym);
trīn	–	tri 2i.3 m. – trzy;
guṇān	–	guṇa 2i.3 m. – cechy, przymioty, zalety, sznury (od: √ grah – chwytać);
etān	–	etat sn. 2i.3 m. – tych;
atītaḥ	–	atīta (ati- √ i – przekraczać) PP 1i.1 m. – ten, który przekroczył;
bhavati	–	√ bhū (być) Praes. P 1c.1 – staje się;
prabho	–	pra-bhu 8i.1 m. – o doskonały, o potężny, o bogaty, Panie, Władco (od: pra- – prefiks: na przedzie, bardzo; √ bhū – być);
kim	–	av. – co? jak? dlaczego? skąd? (od: kim – co?);
ācāraḥ	–	ācāra 1i.1 m. –  postępowanie, zwyczaj, właściwe zachowanie (od: ā- √ car – zbliżać się do);
katham	–	av. – jak?
ca	–	av. – i;
etān	–	etat sn. 2i.3 m. – tych;
trīn	–	tri 2i.3 m. – trzy;
guṇān	–	guṇa 2i.3 m. – cechy, przymioty, zalety, sznury (od: √ grah – chwytać);
ativartate	–	ati- √ vṛt (przekraczać) Praes. Ā 1c.1 – przekracza, przechodzi ponad;

warianty tekstu

trīn guṇān etān → tri-guṇān etān (te trzy guny);

Śāṃkara

jīvann eva guṇān atītyāmṛtam aśnute iti praśna-bījaṃ pratilabhyārjuna uvāca—
kair liṅgaiś cihnais trīn etān vyākhyātān guṇān atīto’tikrānto bhavati prabho, kim-ācāraḥ ? ko’sya ācāra iti kim-ācāraḥ | kathaṃ kena ca prakāreṇa etān trīn guṇān ativartate’tītya vartate

Rāmānuja

atha guṇātītasya svarūpasūcanācāraprakāraṃ guṇātyayahetuṃ ca pṛcchan arjuna uvāca
sattvādīn trīn guṇān etān atītaḥ kair liṅgaiḥ kair lakṣaṇaiḥ upalakṣito bhavati? kim ācāraḥ kenācāreṇa yukto ‚sau? asya svarūpāvagatiliṅgabhūtācāraḥ kīdṛśa ityarthaḥ / kathaṃ caitān kenopāyena sattvādīṃs trīn guṇān ativartate?

Śrīdhara

guṇān etān atītyāmṛtam aśnuta ity etat śrutvā guṇātītasya lakṣaṇam ācāraṃ guṇātyayopāyaṃ ca samyag bubhutsur arjuna uvāca kair iti | he prabho kair liṅgaiḥ kīdṛśair ātma-vyutpannaiś cihnair guṇātīto dehī bhavatīti lakṣaṇa-praśnaḥ | ka ācāro ‚syeti kim-ācāraḥ | kathaṃ vartata ity arthaḥ | kathaṃ ca kenopāyena etāṃs trīn api guṇān atītya vartate | tat kathayety arthaḥ

Madhusūdana

guṇān etān atītya jīvann evāmṛtam aśnuta ity etac chrutvā guṇātītasya lakṣaṇam cācāraṃ ca guṇātyayopāyaṃ ca samyag bubhutsur arjuna uvāca kair iti | etān guṇān atīto yaḥ sa kair liṅgair viśiṣṭo bhavati | yair liṅgaiḥ sa jñātuṃ śakyas tāni me brūhīty ekaḥ praśnaḥ | prabhutvād bhṛtya-duḥkhaṃ bhagavataiva nivāraṇīyam iti sūcayan sambodhayati prabho iti | ka ācāro ‚syeti kim-ācāraḥ | kiṃ yatheṣṭa-ceṣṭaḥ kiṃ vā niyantrita iti dvitīyaḥ praśnaḥ | kathaṃ vā kena ca prakāreṇaitāṃs trīn guṇān ativartate ‚tikrāmatīti guṇātītatvopāyaḥ ka iti tṛtīyaḥ praśnaḥ

Viśvanātha

sthita-prajñasya kā bhāṣā ity ādinā dvitīyādhyāye pṛṣṭam apy arthaṃ punas tato ‚pi viśeṣa-bubhūtsayā pṛcchati kair liṅgaiḥ ity ekaḥ praśnaḥ | kaiś cihnais triguṇātītaḥ sa jñeya ity arthaḥ | kim ācāra iti dvitīyaḥ | kathaṃ caitān iti tṛtīyaḥ | guṇātītatva-prāpteḥ kiṃ sādhanam ity arthaḥ | sthita-prajñasya kā bhāṣā ity ādau sthita-prajño guṇātītaḥ kathaṃ syād iti tadānīṃ na pṛṣṭam idānīṃ tu pṛṣṭam iti viśeṣaḥ

Baladeva

guṇātītasya lakṣaṇam ācāraṃ ca guṇātyaya-sādhanaṃ cārjunaḥ pṛcchati kair ity ardhakena | prathamaḥ praśnaḥ kaiś cihnair guṇātīto jñātuṃ śakya ity arthaḥ | kim ācāra iti dvitīyaḥ sa kiṃ yatheṣṭācāro niyatācāro vety arthaḥ | kathaṃ caitān iti tṛtīyaḥ kena sādhanena guṇān atyetīty arthaḥ

Michalski

Ardżuna rzekł:
Przez jakie znaki może być poznany, o Panie, ten, co przezwyciężył te trzy żywioły? Jakie prowadzi życie? W jaki sposób zwycięża te trzy żywioły?

Olszewski

Ardżuna.
Jaki znak, Panie, nosi ten, kto przestąpił te trzy własności? Jakie jest jego postępowanie? I jak się uwalnia z tych trzech własności?

Dynowska

Ardżuna pyta:
Jak poznać człowieka, który się wzniósł ponad tych trzech Gun działania, o Panie? Jak poczyna on sobie i jak się od nich uniezależnia?

Sachse

Ardżuna rzekł:
Czym odznacza się ten, o Panie,
kto wzniósł się ponad owe trzy guny?
Jak się zachowuje?
I w jaki sposób wychodzi poza owe trzy guny?

Kudelska

Ardżuna powiada:
Objaśnij mi jeszcze, Panie, co znamionuje człowieka, który pokonał cechy natury,
Jak on postępuje i jak on te cechy przezwycięża?

Rucińska

Rzekł Ardżuna:
Czym się, Wszechwładco, odznacza ten, co się wzniósł nad trzy guny?
Jak postępuje? I w jaki sposób trzy guny przekracza?

Szuwalska

»Jak rozpoznać człowieka, który przezwyciężył
Trojakich cech przejawy?« – zapytał Ardżuna.
»Jak się on zachowuje? Jak tego dokonał?«