BhG 1.20-21

analiza syntaktyczna

he mahī-pate (o panie ziemi!),
atha (wówczas) pravṛtte śastra-sampāte [sati] (gdy miała się rozpocząć bitwa) kapi-dhvajaḥ (ten, na którego chorągwi widniała małpa) pāṇḍavaḥ (syn Pandu) vyavasthitān (ustawionych) dhārtarāṣṭrān (Dhrytarasztrowiców) dṛṣṭvā (zobaczywszy), dhanuḥ (łuk) udyamya (podjąwszy), tadā (wtedy) hṛṣīkeśam (do Hryszikeśi) idaṃ (to) vākyam (słowo) āha (powiedział).

tłumaczenie polskie

O władco ziemi, gdy bój miał się rozpocząć, wówczas Pandawowic,
na którego chorągwi [widniała] małpa, spojrzał na ustawionych Dhrytarasztrowiców,
wziął łuk i do Hryszikeśi odezwał się tymi słowy:

analiza gramatyczna

atha	–	av. – wówczas, a oto, co więcej, lecz, z pewnością, raczej;
vyavasthitān	–	vi-ava-sthita (vi-ava-√sthā – rozstawiać) PP 2i.3 m. – rozstawionych;
dṛṣṭvā	–	√dṛś (widzieć) absol. – zobaczywszy;
dhārtarāṣṭrān	–	dhārtarāṣṭra 2i.3 m. – synów Dhrytarasztry (od: dhṛta-rāṣṭra – utrzymujący królestwo, od: √dhṛ – dzierżyć PP dhṛta – trzymany; rāṣṭra – królestwo);
kapi-dhvajaḥ	–	kapi-dhvaja 1i.1 m.; BV: yasya dhvaje kapir asti saḥ – ten, na którego chorągwi jest małpa (od: kapi – małpa; dhvaja – sztandar, emblemat, znak);
pravṛtte	–	pra-vṛtta (pra-√vṛt – rozpoczynać) PP 7.i1 m. loc.abs. – gdy miało się rozpocząć;
śastra-saṃpāte	–	śastra-saṃpāta m. 7i.1 loc.abs.; TP: śastrāṇāṃ saṃpāta iti – w upadaniu broni (od: √śas – ciąć; śastra – oręż ręczny w przeciwieństwie do rzucanego – astra; sam-√pat – spadać razem, spotykać się, PP saṃpāta – spadanie razem);
dhanuḥ	–	dhanuḥ 2i.1 n. – łuk;
udyamya	–	ud-√yam (podejmować) absol. – podjąwszy;
pāṇḍavaḥ	–	pāṇḍava 1i.1 m. – syn Pandu (od: pāṇḍu – biały, jasny, blady);

******

hṛṣīkeśam	–	hṛṣīkeśa 2i.1 m. – do mającego wzniesione włosy (od: √hṛṣ – być podekscytowanym; hṛṣī – wzniesiony; keśa – włos) lub TP: hṛṣīkāṇām / indriyāṇām īśam iti – do pana zmysłów (od: hṛṣīka – zmysł; √īś – posiadać, władać, īśa – pan, władca);
tadā	–	av. – wtedy;
vākyam	–	vākya (√vac – mówić) PF 2i.1 n. – słowo, wypowiedź;
idam	–	idam 2i.1 n. – to;
āha	–	√ah (mówić) Perf.. P 1c.1 – powiedział (odmieniane jedynie w Perf., pozostałe formy od: √brū);
mahī-pate	–	mahī-pati 8i.1 m.; TP: mahyāḥ pata iti – o władco ziemi (od: √mah – powiększać, mahant – wielki, mahī – ziemia; pati – mąż, pan);

warianty tekstu

vyavasthitāh → avasthitāh (ustawionych);

Śāṃkara

brak komentarza aż do wersu BhG 2.10

Rāmānuja

brak komentarza aż do wersu BhG 1.25

Madhva

brak komentarza aż do wersu BhG 2.11

Śrīdhara

etasmin samaye śrī-kṛṣṇam arjuno vijñāpayāmāsety āha atha ity ādibhiḥ caturbhiḥ ślokaiḥ | atheti athānantaraṃ vyavasthitān yuddhodyogena sthitān | kapidhvajo ‚rjunaḥ

Viśvanātha

brak komentarza aż do wersu BhG 1.25

Baladeva

evaṃ dhārtarāṣṭrāṇāṃ yuddhe bhītiṃ pradarśya pāṇḍavānāṃ tu tatrotsāham āha atheti sārdhakena | atha ripu-śaṅkha-nāda-kṛtotsāha-bhaṅgānantaraṃ vyavasthitān tad-bhaṅga-virodhi-yuyutsayāvasthitān dhārtarāṣṭrān bhīṣmādīn kapidhvajo ‚rjuno yena śrī-dāśarather api mahānti kāryāni purā sādhitāni tena mahāvīreṇa dhvajam adhitiṣñhitā hanumatānugṛhīto bhaya-gandha-śūnya ity arthaḥ | he mahīpate pravṛtte pravartamāne | hṛṣīkeśam iti hṛṣīkeśaṃ sarvendriya-pravartakaṃ kṛṣṇaṃ tad idaṃ vākyam uvāceti | sarveśvaro harir yeṣāṃ niyojyas teṣāṃ tad ekānta-bhaktānāṃ pāṇḍavānāṃ vijaye sandeha-gandho ‚pi neti bhāvaḥ

Michalski

Wówczas ujrzawszy rozstawione do boju wojsko Dhritarasztry, mając nad sobą swój znak bojowy z małpą — Pandawa podniósł do strzału łuk wśród spadających naokoło pocisków, i rzekł do Hriszikeśi te słowa, o władco ziemi,

Olszewski

Natenczas, widząc, że wojska stanęły w szyku bojowym i że strzały krzyżują się już w powietrzu, syn Pandu, którego sztandar nosi obraz małpy, łuk ujął w dłonie. I rzekł bo Krszny:

Dynowska

Natenczas, widząc Kaurawów w szyku bojowym, z orężem już do ataku dobytym syn Pandu – którego sztandar wizerunek Hanumana zdobi, – ujął swój łuk, o królu i w te się słowa, do Kriszny, swego wozu boskiego Woźnicy.

Sachse

A wówczas syn Pandu,
ten, w którego znakach widnieje postać małpy,
widząc ustawionych w szyku synów Dhritarasztry
w chwili gdy rozpoczynała się już bitwa ujął łuk
i tymi słowy, o Królu Ziemi,
przemówił do Pana Zmysłów.
Ardżuna rzekł:

Kudelska

Gdy zaś Ardżuna, Pandu syn, z herbem Hanumata na chorągwi,
Synów Dhritarasztry w szyku bojowym ustawionych zobaczył, łuk podniósł i strzał zaczął dobywać.
Wtedy do Kriszny w te słowa przemówił:

Rucińska

Na widok wojsk Dhrytarasztran stojących w bojowym szyku
Syn Pandu z małpą w chorągwi, podnosząc łuk tuż przed bitwą,
Przemówił do Pana Zmysłów, o królu, w te oto słowa:

Szuwalska

Ardżuna, na rydwanie, który zdobi sztandar
Ze znakiem Hanumanta, spojrzał na Kaurawów
Ustawionych w formacji doskonałej szyki,
Podniósł swój łuk potężny, by uwolnić strzały,
Po czym do Pana Zmysłów skierował te słowa:

Byrski

A zaś Dhrytarasztrowiców w szyku ujrzawszy Pandawa,
Co ma małpę na sztandarze, gdy już broń wzniesiona była,
Łuk ująwszy w te się słowa ozwał, o królu, do Kryszny.