BhG 1.7-9

analiza syntaktyczna

he dvijottama (o najlepszy z dwakroć urodzonych!),
asmākam tu (z drugiej strony, pośród nas) ye (którzy) viśiṣṭāḥ (najlepsi) mama sainyasya (mojej armi) nāyakāḥ (dowódcy) [santi] (są),
tān (tych) nibodha (poznaj).
te (twojego) saṃjñārtham (w celu właściwego zrozumienia) tān (tych) bravīmi (mówię):
bhavān (pan), bhīṣmaḥ ca (i Bhiszma), karṇaḥ ca (i Karna), samitiṃ-jayaḥ kṛpaḥ ca (i zwycięski Krypa), aśvatthāmā (Aśwathaman), vikarṇaḥ ca (i Wikarna), saumadattiḥ tathā eva ca (a także podobnie Somadattowic),
anye ca (i inni) bahavaḥ śūrāḥ (liczni bohaterowie), sarve yuddha-viśāradāḥ (wszyscy doświadczeni w boju), mad-arthe tyakta-jīvitāḥ (którzy wyrzekli się życia dla mojej sprawy) nānā-śastra-praharaṇāḥ (walczący różnorakim orężem) [santi] (są).

tłumaczenie polskie

O dwakroć zrodzony, poznaj też dowódców mojej armii,
tych, którzy są wśród nas najlepsi. Wymieniam ich dla twej informacji:
Waszmość i Bhiszma, i Karna, i zwycięski Krypa,
Aśwathaman i Wikarna, a także Somadattowic,
i inni liczni bohaterowie, [gotowi] oddać życie w mojej sprawie,
władający różnorakim orężem, wszyscy doświadczeni w boju.

analiza gramatyczna

asmākam	–	asmat sn. 6i.2 – naszych;
tu	–	av. – ale, wtedy, z drugiej strony, i;
viśiṣṭāḥ	–	viśiṣṭa (vi-√śiṣ – wyróżniać) PP 1i.3 m. – najlepsi, wyróżniający się;
ye	–	yat sn. 1i.3 m. – którzy;
tān	–	tat sn. 2i.3 m. – tych;
nibodha	–	ni-√budh (dowiadywać się) Imperat.. P 2i.1 – dowiedz się;
dvijottama	–	dvi-ja-uttama 8i.1 m.; TP: dvijeṣūttamaḥ iti sa – o najlepszy wśród dwakroć zrodzonych (yo dvir jataḥ sa dvijaḥ – kto narodził się dwukrotnie, ten jest dwakroć zrodzony – człowiek po otrzymaniu inicjacji upanayana lub ptak, uttama – najlepszy, stopień najwyższy od: ud – do góry, ponad);
nāyakāḥ	–	nāyaka 1i.3 m. – przywódcy (od: √nī – prowadzić, nāya – przewodnik, sposoby, polityka);
mama	–	asmat sn. 6i.1 – mojej;
sainyasya	–	sainya 6i.1 m. – armii, tego co z armią związane (od: senā – armia);
saṃjñā-artham	–	av. samyak jñānāyāḥ artham iti – w celu właściwego zrozumienia (od: sam-√jñā – być jednej opinii, rozumieć, saṃjñā – wzajemna zgoda, jasne zrozumienie, uczynione znanym, zakomunikowane, nazywane, definiowane; √arth – pragnąć, prosić, artha – korzyść, zdobycz, cel, zamiar, sprawa, kwestia, rzecz, użycie);
tān	–	tat sn. 2i.3 m. – tych;
bravīmi	–	√brū (mówić) Praes. P 3c.1 – mówię;
te	–	yuṣmat sn. 6i.1 – tobie (skrócona forma od: tava);

******

bhavān	–	bha-vant 1i.1 m. – pan (od: √bhū – być, bha-vant – tytuł honoryfikatywny, wygląda tak samo jak PPr od √bhū, ale różni się odmianą w: nominativus liczby poj.; -mant / -vant – sufiks oznaczający posiadacza);
bhīṣmaḥ	–	bhīṣma 1i.1 m. – przerażający (od: √bhī – straszyć);
ca	–	av. – i;
karṇaḥ	–	karṇa 1i.1 m. – ucho (od: √karṇ – dziurawić, przeszywać);
ca	–	av. – i;
kṛpaḥ	–	kṛpa 1i.1 m. – litość (od: √kṛp – lamentować, żałować, pragnąć; kṛpā – żal, litość, współczucie, czułość);
ca	–	av. – i;
samitiṃ-jayaḥ	–	samitiṃ-jaya 1i.1 m.; yaḥ samitiṃ jayati sa – ten, kto zwycięża zgromadzenie (od: sam-√i – schodzić się, spotykać, samiti – zgromadzenie; √ji – zwyciężać całkowicie, jaya – zwycięstwo);
aśvatthāmā	–	aśva-sthā-man 1i.1 m. – mający wigor konia (od: aśva – koń; √sthā – stać, sthā – stanie, nieruchomość, bycie; -mant / -vant – sufiks oznaczający posiadacza);
vikarṇaḥ	–	vi-karṇa 1i.1 m. – bezuchy (od: √karṇ – dziurawić, przeszywać, karṇa – ucho);
ca	–	av. – i;
saumadattiḥ	–	sauma-datti 1i.1 m.; somadattasya putra iti – syn Somadatty Bhūriśravas (od: soma – nektar, sauma – związany z nektarem; √dā – dawać, PP datta – dany, datti – dar);
tathā	–	av. – tak, w ten sposób, podobnie;
eva	–	av. – z pewnością, właśnie, dokładnie, jedynie;
ca	–	av. – i;

******

anye	–	anya sn. 1i.3 m. – inni;
ca	–	av. – i;
bahavaḥ	–	bahu 1i.3 m. – liczni;
śūrāḥ	–	śūra 1i.3 m. – bohaterowie;
mad-arthe	–	mad-artha 7i.1 m.; TP: mamārtha iti – dla mojej korzyści, w mojej sprawie (od: mat – forma podstawowa zaimka osobowego ’ja’ w l.poj. używana głównie na początku złożeń; √arth – pragnąć, prosić artha – korzyść, zdobycz, cel, zamiar, sprawa, kwestia, rzecz, użycie);
tyakta-jīvitāḥ	–	tyakta-jīvita 1i.3 m.; BV: yeṣām jīvitam tyaktam asti te – ci, którzy porzucili życie; ye jīvitaṃ tyaktum adyavasitās te – ci którzy postanowili porzucić życie (od: √tyaj – porzucać, PP tyakta – porzucony; √jīv – żyć, PP jīvita – żywy, życie);
nānā-śastra-praharaṇāḥ	–	nānā-śastra-praharaṇa 1i.3 m.; BV: yeṣām nānā śastrāṇi praharaṇa-sādhanāni santi te – ci, którzy znają metody walki rozmaitym orężem (od: nānā – różnie, rozmaicie / różny; √śas – ciąć; śastra – oręż ręczny w przeciwieństwie do rzucanego – astra; pra-√hṛ – rzucać, uderzać, praharaṇa – uderzenie, rzucenie, oręż);
sarve	–	sarva sn. 1i.3 m. – wszyscy;
yuddha-viśāradāḥ	–	yuddha-viśārada 1i.3 m.; TP: yuddhe viśārada iti – zręczni w walce (od: √yudh – walczyć, yuddha – walka; vi-śārada – zręczny, ekspert, uczony);

warianty tekstu

nāyakāḥ → nāyakān (przywódców);
… → dwie pady wersu spoza wydania krytycznego po wersecie 1.7:
sainye mahati ye sarve netāraḥ śūra-saṃmatāḥ / sainye mahati ye sarve te narāḥ sarva-saṃmatāḥ (którzy wszyscy [są] w wielkiej armii przywódcami [i] szanowanymi bohaterami / którzy wszyscy [są] w wielkiej armii ludźmi szanowanymi przez wszystkich);
kṛpaś ca samitiṃ-jayaḥ → kṛpaḥ śalyo jayadrathaḥ (Krypa, Śalja, Dźajadratha);
saumadattiḥ → somadattiḥ / saumadattaḥ (Somadatti, Saumadatta);
tathaiva ca → jayadrathaḥ (Dźajadratha);
mad-arthe → mad-arthaṃ (dla mojej sprawy);
nānā-śastra-praharaṇāḥ → nānā-śāstra-praharaṇāḥ (uderzający różnymi rozkazami);

Śāṃkara

brak komentarza aż do wersu BhG 2.10

Rāmānuja

komentarz wspólny przy wersecie BhG 1.11

Madhva

brak komentarza aż do wersu BhG 2.11

Śrīdhara

asmākam iti | nibodha budhyasva | nāyakā netāraḥ | saṃjñārthaṃ samyag jñānārtham
tān eṣāha bhavān iti dvābhyām | bhavān droṇaḥ | samitiṃ saṃgrāmaṃ jayatīti tathā | saumadattiḥ somadattasya putro bhūriśravāḥ | anye ceti mad-arthe mat-prayojanārthaṃ jīvitaṃ tyaktum adhyavasitā ity arthaḥ | nānā anekāni śastrāni praharaṇa-sādhanāni yeṣāṃ te | yuddhe viśāradā nipuṇā ity arthaḥ

Viśvanātha

nibodha budhyasva | saṃjñārthaṃ samyag jñānārtham
saumadattir bhūriśravāḥ | tyakta-jīvitā iti jīvita-tyāgenāpi yadi mad-upakāraḥ syāt tadā tad api kartuṃ pravṛttā ity arthaḥ | vastutas tu mayaivaite nihatāḥ pūrvam eva nimitta-mātraṃ bhava savyasācin iti bhagavad-ukter duryodhana-sarasvatī satyam evāha sma

Baladeva

tarhi kiṃ pāṇḍava-sainyād bhīto ‚sīty ācārya-bhāvaṃ sambhāvyāntarjātām api bhītim ācchādayan dhārṣṭyenāha – asmākam iti | asmākaṃ sarveṣāṃ madhye ye viśiṣṭāḥ paramotkṛṣṭā budhyādi-bala-śālino nāyakā netāraḥ | tān saṃjñārthaṃ samyak jñānārthaṃ bravīmīti | pāṇḍava-premṇā tvaṃ cen no yotsyase, tadāpi bhīṣmādibhir mad-vijayaḥ setsyaty eveti tat kopotpādanārthaṃ dyotyam
bhavān iti | bhavān droṇaḥ | vikarṇo mad-bhrātā kaniṣṭhaḥ | saumadattir bhūriśravāḥ | samitiñjayaḥ saṃgrāma-vijayīti droṇādīnāṃ saptānāṃ viśeṣaṇam | nanv etāvanta eva mat-sainye viśiṣṭāḥ kintv asaṅkhyeyāḥ santīty āha anye ceti | bahavo jayadratha-kṛtavarma-śalya-prabhṛtayaḥ | tyaktety-ādi karmaṇi niṣṭhā jīvitāni tyaktuṃ kṛta-niścayā ity arthaḥ | itthaṃ ca teṣāṃ sarveṣāṃ mayi snehātirekāt śauryātirekād yuddha-pāṇḍityāc ca mad-vijayaḥ siddhyed eveti dyotyate

Michalski

Lecz z pośród naszych, którzy są najlepsi, tych musisz poznać, ty, najwyższy z podwójnie urodzonych, ja ci i ich nazwę, dowódców mojego wojska, ażebyś pamiętał:
Tyś sam, Bhiszma, Karna i zwycięzca w boju Kripa, Aśwatthaman, Wikarna i syn Somadatty, — I wielu innych bohaterów, dla mnie swój żywot na los rzucających, występujących w roz¬maitej zbroi — wszyscy już w bojach zsiwiali.

Olszewski

Spójrz też na najlepszych z pośród naszych, o doskonały braminie; wyliczę ci wodzów mego wojska, by ci ich przypomnieć. Więc naprzób ty, potem Bhiszma, Karna i Krpa zwycięski, Asvatthaman, Vikarna, syn Somadatty. I tylu innych bohaterów, co dla mnie życie swo¬je oddają; wszelakim orężem walczyć umieją i każdy z nich zna sztukę wojenną.

Dynowska

Poznaj też, o najlepszy z dwakroć urodzonych, najwybitniejszych spośród nas, dowódców mej armii; wymienię ci ich imiona:
Ty sam, o Panie, oraz Bhiszma, Karna i Kripa zwycięski, Aszweattaman, Wikarna i syn Somadatty, oraz wielu innych dzielnych wojowników, w różny oręż zbrojnych, a w sztuce wojennej wytrawnych, gotowych życie swe dla mnie położyć w ofierze.

Sachse

Poznaj też pierwszych spośród nas,
o najlepszy z Ariów,
tych, którzy wiodą moje wojsko.
Wymienię ci ich, abyś wiedział:
Wasza dostojność i Bhiszma, i Karna,
i Kripa zwycięski w walce,
Aśwatthaman i Wikarna,
a także syn Somadatty,
i wielu innych bohaterów
gotowych oddać życie w mej sprawie,
zbrojnych różnorodnym orężem,
zahartowanych w boju.

Kudelska

A wśród nas najwybitniejsi, poznaj ich, o najlepszy wśród szlachetnych,
Teraz przedstawię ci dowódców mego wojska.
Tu Panie, Bhiszma, Karna, i Kripa zawsze w walce zwycięski,
Aśwatthaman i Wikarna oraz syn Somadatty.
Jest tu też wielu różnych bohaterów, dla mnie gotowych życie swe poświęcić,
Uzbrojonych w broń wszelaką i doświadczonych w walce.

Rucińska

Teraz naszych, najprzedniejszych, poznaj, pierwszy wśród braminów!
Mojej armii generałów dla twej wiedzy ci wymienię!
Ty, czcigodny, Bhiszma, Karna i zwycięski w boju Krypa,
Aśwatthaman i Wikarna, Saumadatti, Dżajadratha
I rycerzy innych wielu, skorych za mnie oddać życie,
Zbrojnych w rozmaity oręż, w sztuce walki wyćwiczonych!

Szuwalska

O, najlepszy z braminów, wymienię ci również
Największych z tych, co stoją na czele mej armii.
Pośród nich mamy ciebie, Bhiszmę oraz Karnę,
Aśwatthamę, Wikarnę, jak i Somadattę.
Jest też Krypa zwycięski, jest też Dżajadratha,
A także wielu innych, oddanych mej sprawie,
Gotowych oddać życie, doświadczonych w walce,
Ekspertów we władaniu wszelkim typem broni.

Byrski

Naszych wodzów znamienitych mego wojska niech najlepszy
Spośród dwakroć urodzonych wspomnieć raczy, więc wyliczę
Ich dla waszej wiadomości:
Pan sam, potem Bhiszma, Karna, Krypa i Samitińdźaja,
Aśwatthaman i Wikarna, jako też i Saumadatti.
Inni, liczni wojownicy dla mnie życie chcą porzucić.
Rozmaitą rażą bronią, wszyscy biegli w wojowaniu.