BhG 2.6

analiza syntaktyczna

yad vā (jeśli) [vayam] (my) jayema (zwyciężymy),
yadi vā (czy też jeśli) [ete](oni) naḥ (nas) jayeyuḥ (zwyciężą),
naḥ (dla nas) katarat (które z dwóch) garīyaḥ (lepsze) [asti] (jest),
etat ca(i tego) na vidmaḥ (nie wiemy).
yān eva (zaiste, których) hatvā (zabiwszy),
[vayam] (my) na jijīviṣāmaḥ (nie będziemy pragnąć żyć),
te eva (ci właśnie) dhārtarāṣṭrāḥ (Dhrytarasztrowice) pramukhe (przed obliczem) avasthitāḥ (ustawieni).

analiza gramatyczna

na	–	av. – nie;
ca	–	av. – i;
etat	–	etat sn. 2i.1 n. – tego;
vidmaḥ	–	√vid (wiedzieć) Praes. P 3c.3 – wiemy;
katarat	–	katarat sn. 2i.1 n. – które z dwóch;
naḥ	–	asmat sn. 6i.2 – dla nas (skrócona forma od: asmākam);
garīyaḥ	–	garīyas 2i.1 n. – cięższe, lepsze (stopień wyższy od: guru – garīyas, gariṣṭha);
yat vā	–	av. – jednakże, lub też (od: yat – który, korelatyw do tat; vā – lub, z drugiej strony, opcjonalnie);
jayema	–	√ji (zwyciężać) Pot. P 3i.3 – gdybyśmy zwyciężyli;
yadi vā	–	av. – czy to, czy to (od: yadi – jeśli, korelatyw do tarhi; vā – lub, z drugiej strony, opcjonalnie);
naḥ	–	asmat sn. 2i.3 – nas (skrócona forma od: asmān);
jayeyuḥ	–	√ji (zwyciężać) Pot. P 1i.3 – gdyby zwyciężyli;
yān	–	yat sn. 2i.3 m. – których;
eva	–	av. – z pewnością, właśnie, dokładnie, jedynie;
hatvā	–	√han (zabijać, uderzać) absol. – zabiwszy;
na	–	av. – nie;
jijīviṣāmaḥ	–	√jīv (żyć) Praes. des. P 3c.3 – pragniemy żyć (jīvitum icchāmaḥ – pragniemy żyć);
te	–	tat sn. 1i.3 m. – oni;
avasthitāḥ	–	ava-sthita (ava-√sthā – stać) PP 1i.3 m. – ustawieni;
pramukhe	–	pra-mukha 7i.1 n. – naprzeciwko, przed obliczem (od: mukha – twarz);
dhārtarāṣṭrāḥ	–	dhārtarāṣṭra 1i.3 m. – synowie Dhrytarasztry (od: dhṛta-rāṣṭra – utrzymujący królestwo, od: √dhṛ – dzierżyć, PP dhṛta – trzymany; rāṣṭra – królestwo);

warianty tekstu

na caitad vidmaḥ  → naitad vidmaḥ / naitad viduḥ (tego nie wiemy / tego nie wiedzą);
te ‘vasthitāḥ → te naḥ sthitāḥ / tenāsthitāḥ (oni przed nami stojący / dlatego stojący);
pramukhe dhārtarāṣṭrāḥ → praty-anīkeṣu yodhāḥ (wojownicy w przeciwnych szeregach);

Śāṃkara

brak komentarza aż do wersu BhG 2.10

Rāmānuja

komentarz wspólny przy wersecie BhG 2.8

Madhva

brak komentarza aż do wersu BhG 2.11

Śrīdhara

kiṃ ca yadyapy adharmam aṅgīkariṣyāmaḥ tathāpi kim asmākaṃ jayaḥ parājayo vā garīyān bhaved iti na jñāyata ity āha na ced ity ādi | etad dvayor madhye no 'smākaṃ katarat kiṃ nāma garīyo 'dhikataraṃ bhaviṣyatīti na vidmaḥ | tad eva dvayaṃ darśayati | yad vā etān vayaṃ jayema jeṣyāmaḥ yadi vā no 'smān ete jayeyuḥ jeṣyantīti | jayo 'pi kiṃ cāsmākaṃ katarat jaya-parājayayor madhye kiṃ khalu garīyo 'dhikataraṃ bhaviṣyati etan na vidmaḥ | tad eva pakṣa-dvayaṃ darśayati etān vayaṃ jayema, no 'smān vā ete jayeyur iti | kiṃ ca jayo 'py asmākaṃ phalataḥ parājaya evety āha yān eveti

Madhusūdana

nanu bhikṣāśanasya kṣatriyaṃ prati niṣiddhatvād yuddhasya ca vihitatvāt svadharmatvena yuddham eva tatra śreyaskaram ity āśaṅkyāha na caitad iti | etad api na jānīmo bhaikṣa-yuddhayor madhye kataran no 'smākaṃ garīyaḥ śreṣṭham | kiṃ bhaikṣaṃ hiṃsā-śūnyatvād uta yuddhaṃ svadharmatvād iti | idaṃ ca na vidma ārabdhe 'pi yuddhe yad vā vayaṃ jayemātiśayīmahi yadi vā no 'smān jayeyur dhārtarāṣṭrāḥ | ubhayoḥ sāmya-pakṣo 'py arthād boddhavyaḥ |
kiṃ ca jāto 'pi jayo naḥ phalataḥ parājaya eva | yato yān bandhūn hatvā jīvitum api vayaṃ necchāmaḥ kiṃ punar viṣayānupabhoktum ? ta evāvasthitāḥ saṃmukhe dhārtarāṣṭrā dhṛtarāṣṭra-sambandhino bhīṣma-droṇādayaḥ sarve 'pi | tasmād bhaikṣād yuddhasya śreṣṭhatvaṃ na siddham ity arthaḥ |
tad evaṃ prāktanena granthena saṃsāra-doṣa-nirūpaṇād adhikāri-viśeṣaṇāny uktāni | tatra na ca śreyo 'nupaśyāmi hatvā svajanam āhave ity atra raṇe hatasya parivrāṭ-samāna-yoga-kṣematvokteḥ anyac chreyo 'nyad utaiva preyaḥ [KaṭhU 2.1] ity ādi-śruti-siddhaṃ śreyo mokṣākhyam upanyastam | arthāc ca tad itarad aśreya iti nityānitya-vastu-viveko darśitaḥ, na kāṅkṣe vijayaṃ kṛṣṇety [Gītā 1.32] atraihika-phala-virāgaḥ | api trailokya-rājyasya [Gītā 1.35] hetor ity atra pāralaukika-phala-virāgaḥ | narake niyataṃ vāsa [Gītā 1.44] ity atra sthūla-dehātirikta ātmā, kiṃ no rājyena [Gītā 1.32] iti vyākhyāta-vartmanā śamaḥ | kiṃ bhogair [Gītā 1.32] iti damaḥ | yadyapy ete na paśyanti [Gītā 1.38] ity atra nirlobhatā | tan me kṣemataraṃ bhaved [Gītā 1.46] ity atra titikṣā | iti prathamādhyāyārthaḥ saṃnyāsa-sādhana-sūcanam | asmiṃs tv adhyāye śreyo bhoktuṃ bhaikṣam api [Gītā 2.5] ity atra bhikṣā-caryopalakṣitaḥ saṃnyāsaḥ pratipāditaḥ

Viśvanātha

kiṃ ca guru-drohe pravṛttasyāpi mama jayaḥ parājayo vā bhaved ity api na jñāyata ity āha na caitad ity ādi | tathāpi no 'smākaṃ katarat jaya-parājayayor madhye kiṃ khalu garīyo 'dhikataraṃ bhaviṣyati etan na vidmaḥ | tad eva pakṣa-dvayaṃ darśayati — etān vayaṃ jayema, no 'smān vā ete jayeyur iti | kiṃ ca jayo 'py asmākaṃ phalataḥ parājaya evety āha yān eveti

Baladeva

nanu bhaikṣa-bhojanaṃ kṣatriyasya vigarhitaṃ, yuddhaṃ ca sva-dharmaṃ vijānann api vibhāṣase iti cet tatrāha na caitad iti | etad vayaṃ na vidmaḥ | bhaikṣya-yuddhayor madhye no 'smākaṃ katarad garīyaḥ praśastataram | hiṃsā-virahād bhaikṣaṃ garīyaḥ svadharmatvād yuddhaṃ veti, etac ca na vidmaḥ | samārabdhe yuddhe vayaṃ dhārtarāṣṭrān jayema te vā no 'smān jayeyur iti |
nanu mahā-vikramiṇāṃ dharmiṣṭhānāṃ ca bhavatām eva vijayo bhāvīti cet tatrāha yān eveti | yān dhārtarāṣṭrān bhīṣmādīn sarvān | na jijīviṣāmo jīvitum api necchāmaḥ kiṃ punar bhogān bhoktum ity arthaḥ | tathā ca vijayo 'py asmākaṃ phalataḥ parājaya eveti | tasmād yuddhasya bhaikṣād garīyas tvam aprasiddham iti | evam etāvatā granthena tasmād evaṃvic chānta-dānta uparatas titikṣuḥ śraddhānvito bhūtvātmany evātmānaṃ paśyet iti śruti-prasiddham arjunasya jñānādhikāritvaṃ darśitam | tatra kiṃ no rājyena [Gītā 1.32] iti śama-damau | api trailokya-rājyasya [Gītā 1.35] ity aihika-pāratrika-bhogopekṣā-lakṣaṇā uparatiḥ | bhaikṣaṃ bhoktuṃ śreya iti dvandva-sahiṣṇutva-lakṣaṇā titikṣā | guru-vākya-dṛḍha-viśvāsa-lakṣaṇā śraddhā tūttara-vākye vyaktībhaviṣyati, na khalu śamādi-śūnyasya jñāne 'sty adhikāraḥ paṅgāder iva karmaṇīti

Michalski

l tego nie wiemy, co byłoby lepsze, — czy żebyśmy zwyciężyli, czy aby nas zwyciężono, — ci bowiem, po których śmierci żyć byśmy nie chcieli, — ci stoją naprzeciwko nas, wokoło Dhritarasztry!

Olszewski

Nie wiemy, co lepiej: zwyciężyć ich, czy być przez nich zwyciężonymi. Bo mamy przed sobą ludzi, których zabójstwo zmierziłoby nam życie: synów Dhrtarasztry.

Dynowska

Ani też wiem co lepszym byłoby dla nas, być zwyciężonym, czy samym zwyciężyć tych co tu stoją przed nami, synów Dritarasztry, a z których śmiercią stracimy wszelką do życia ochotę.

Sachse

Nie wiemy, co jest dla nas lepsze:
czy — żebyśmy sami zwyciężyli,
czy może — żeby nas zwyciężono?
Oto stoją naprzeciw nas synowie Dhritarasztry,
a przecież my, jeżeli zadamy im śmierć,
sami nie będziemy cenić życia!

Kudelska

Ach, ja nawet nie wiem, co lepsze, czy zwyciężyć, czy być przez nich pokonanym,
Gdy nawet zabiję tych oto tu stojących synów Dhritarasztry, życie dla mnie sens straci.

Rucińska

Nie wiem, doprawdy, co jest dla nas lepsze:
jeśli wygramy, czy jeśli przegramy.
Oto ci, których zabiwszy, żyć nie chcę –
Dhrytarasztranie stoją tu przed nami!

Szuwalska

Zwycięstwo, czy przegrana? Nie wiemy, co lepsze.
Synowie Dhrytarasztry stoją dziś przed nami.
Minie nam chęć do życia, gdy śmierć im zadamy.

Byrski

I już nie wiemy, co jest lepsze dla nas,
Czy gdy zwyciężym, czy gdy nas zwyciężą?
Ci w szyku stoją Dhrytarasztrowice,
Których zabiwszy żyć już nie pragniemy.

Babkiewicz

I tego nie wiem,
co jest dla nas lepsze,
czy być zwycięzcą,
czy też zwyciężonym?
Gdy ich zabiję,
żyć nie będę pragnął,
a oto stoję
przed Dhrytarasztrami.