BhG 18.42

analiza syntaktyczna

śamaḥ (spokój) damaḥ (samokontrola) tapaḥ (asceza) śaucam (czystość) kṣāntiḥ (wyrozumiałość) ārjavam (prostolinijność) jñānam (wiedza) vijñānam (mądrość) āstikyam eva (i zaiste pobożność) sva-bhāva-jam (zrodzony z własnej natury) brahma-karma (czyn bramina) [asti] (jest).

analiza gramatyczna

śamaḥ	–	śama 1i.1 m. – spokój, wyciszenie (od: √ śam – wyciszać, kończyć, niszczyć);
damaḥ	–	dama 1i.1 m. – powściągliwość, samokontrola (od: √ dam – powstrzymywać, powściągać, pokonywać);
tapaḥ	–	tapas 1i.1 n. – gorąco, asceza (od: √ tap – topić, palić);
śaucam	–	śauca 1i.1 n. – czystość (od: √ śuc – jaśnieć, być mokrym, śuci – czysty);
kṣāntiḥ	–	kṣānti 1i.1 f. – tolerancja, cierpliwość, pobłażliwość, wyrozumiałość (od: √ kṣam  – wybaczać, tolerować);
ārjavam	–	ārjava 1i.1 n. – prostolinijność, uczciwość, szczerość, bezpośredniość (od: √ arj  – osiągać; ṛju – właściwy, uczciwy, szczery);
eva	–	av. – z pewnością, właśnie, dokładnie, jedynie;
ca	–	av. – i;
jñānam	–	jñāna 1i.1 n. – wiedza, mądrość, inteligencja (od: √ jñā – wiedzieć, rozumieć);
vijñānam	–	vijñāna 2i.1 n. – mądrość, zrozumienie, pojęcie, rozpoznanie (od: √ jñā – wiedzieć, rozumieć, jñāna – wiedza, mądrość, inteligencja);
āstikyam	–	āstikya 1i.1 n. – wiara w Boga, prawowierność, pobożność (od: √ as – być, āstika – prawowierny, pobożny);
brahma-karma	–	brahma-karma 1i.1 n. ; TP : brahmaṇaḥ karmeti – czyn brahmana (od: √ bṛh – zwiększać, brahman – duch, Weda; √ kṛ – robić, karman – czyn, działanie i jego skutki);
sva-bhāva-jam	–	sva-bhāva-ja 1i.1 n. – zrodzone z własnej natury (od: sva – własny, swój; bhāva – byty, stany, natury, sva-bhāva – własna natura, natura rzeczy; √ jan – rodzić się, ja – na końcu złożeń: zrodzony);

warianty tekstu

tapaḥ śaucaṃ → yathā śaucaṃ (tak jak czystość);
brahma-karma → brāhmaṃ karma (czyn bramiński);
sva-bhāva-jam → prabhāva-jam (zrodzony z źródła);

Śāṃkara

kāni punas tāni karmāṇīti, ucyate—
śamo damaś ca yathā-vyākhyātārthau | tapo yathoktaṃ śārīrādi | śaucaṃ vyākhyātam | kṣāntiḥ kṣamā | ārjavam ṛjutaiva ca | jñānaṃ vijñānam | āstikyam āstika-bhāvaḥ śraddadhānatā āgamārtheṣu | brahma-karma brāhmaṇa-jāteḥ karma svabhāva-jam | yad uktaṃ svabhāva-prabhavair guṇaiḥ pravibhaktānī iti tad evoktaṃ svabhāva-jam iti

Rāmānuja

śamaḥ bāhyendriyaniyamanam; damaḥ antaḥkaraṇaniyamanam; tapaḥ bhoganiyamanarūpaḥ śāstrasiddhaḥ kāyakleśaḥ; śaucaṃ śāstrīyakarmayogyatā; kṣāntiḥ paraiḥ pīḍyamānasyāpy avikṛtacittatā; ārjavaṃ pareṣu mano’nurūpaṃ bāhyaceṣṭāprakāśanam; jñānaṃ parāvaratattvayāthātmyajñānam; vijñānaṃ paratattvagatāsādhāraṇaviśeṣaviṣayaṃ jñānam; āstikyaṃ vaidikasya kṛtsnasya satyatāniścayaḥ prakṛṣṭaḥ; kenāpi hetunā cālayitum aśakya ityarthaḥ / bhagavān puruṣottamo vāsudevaḥ parabrahmaśabdābhideyo nirastanikhiladoṣagandhaḥ svābhāvikānavadhikātiśayajñānaśaktyādyasaṅkhyeyakalyāṇaguṇagaṇo nikhilavedavedāntavedyaḥ; sa eva nikhilajagadekakāraṇaṃ nikhilajagadādhārabhūtaḥ; nikhilasya sa eva pravartayitā; tadārādhanabhūtaṃ ca vaidikaṃ kṛtsnaṃ karma; tais tair ārādhito dharmārthakāmamokṣākhyaṃ phalaṃ prayacchatīty asyārthasya satyatāniścaya āstikyam; „vedaiś ca sarvair aham eva vedyaḥ”, „ahaṃ sarvasya prabhavo mattas sarvaṃ pravartate „, „mayi sarvam idaṃ protam”, „bhoktāraṃ yajñatapasāṃ ….. jñātvā māṃ śāntim ṛcchati”, „mattaḥ parataraṃ nānyat kiñcid asti dhanañjaya”, „yataḥ pravṛttir bhūtānāṃ yena sarvam idaṃ tatam / svakarmaṇā tam abhyarcya siddhiṃ vindati mānavaḥ”, „yo mām ajam anādiṃ ca vetti lokamaheśvaram” iti hy ucyate / tad etad brāhmaṇasya svabhāvajaṃ karma

Śrīdhara

tatra brāhmaṇasya svābhāvikāni karmāṇy āha śama iti | śamaś cittoparamaḥ | damo bāhyendriyoparamaḥ | tapaḥ pūrvoktaṃ śārītādi | śaucaṃ bāhyābhyantaram | kṣāntiḥ kṣamā | ārjavam ṛjutaiva ca | jñānaṃ vijñānaṃ | āstikyam āstika-bhāvaḥ śraddadhāntāgamārtheṣu | brāhmyaṃ karma brāhmaṇa-jāte karma svabhāvajam | yad uktaṃ svabhāva-prabhavair guṇaiḥ pravibhaktānīti tad evoktaṃ svabhāvajam iti

Viśvanātha

tatra sattva-pradhānānāṃ brāhmaṇānāṃ svabhāvikāni karmāṇy āha śama iti | śamo 'ntarindirya-nigrahaḥ | damo bāhyendriya-nigrahas tapaḥ śarīrādi jñāna-vijñāne śāstrānubhavotthe āstikyaṃ śāstrārthe dṛḍha-viśvāsa evam ādi brahma-karma brāhmaṇasya karma svabhāvajaṃ svābhāvikam

Baladeva

brāhmaṇasya svābhāvikaṃ karmāha śama iti | śamo 'ntaḥ-karaṇasya saṃyamaḥ | damo bahiḥ-karaṇasya tapaḥ śāstrīya-kāya-kleśaḥ | śaucaṃ dvividham uktam | kṣāntiḥ sahiṣṇutā ārjavam avakratvam | jñānaṃ śāstrāt parāvara-tattvāvagamaḥ | vijñānaṃ tasmād eva tad-ekānta-dharmādhigamaḥ | āstikyaṃ sarvaveda-vedyo harir nikhilaika-karaṇaṃ sva-vvihitaiḥ karmabhir ārādhitaḥ kevalayā bhaktyā ca santoṣitaḥ sva-paryantaṃ sarvam arpayatīti śāstrādhigate 'rthe satyatva-viniścayaḥ | etat svābhāvikaṃ brahma-karma | tathāpi sattva-prādhānyād brāhmaṇasyeti bhaṇitiḥ | evam uktaṃ viṣṇunā –
kṣamā satyaṃ damaḥ śaucaṃ
dānam indriya-saṃyamaḥ |
ahiṃsā guru-śuśrūṣā
tīrthānusaraṇaṃ dayā ||
ārjavaṃ lobha-śūnyatvaṃ
deva-brāhmaṇa-pūjanam |
anabhyasūyā ca tathā
dharma-sāmānya ucyate || iti |

Michalski

Spokój, panowanie nad sobą, pokuta, czystość, cierpliwość i prawość, poznanie i wiedza, wreszcie wiara, – oto są obowiązki przyrodzone brahmana.

Olszewski

Pokój, powściągliwość, surowość, czystość, cierpliwość, prawość, wiedza z jej rozróżnieniami, znajomość rzeczy boskich: takie są obowiązki Bramina, zrodzonego ze swej własnej natury.

Dynowska

Pogoda, spokój, samoopanowanie, wysiłek wewnętrzny, czystość, przebaczenie, wyrozumiałość, prawość, a także mądrość i wiedza, wiara w duchowe prawdy, oto Dharma Bramina płynąca z jego własnej natury.

Sachse

Spokój, opanowanie, asceza,
czystość, cierpliwość, prawość,
wiedza i mądrość, i wiara —
oto zgodna z naturą [tego stanu]
powinność bramina.

Kudelska

Pogoda umysłu, samoopanowanie, asceza, czystość, spokój, szlachetność, mądrość, wiedza i pobożność,
To są powinności bramina, wynikające z jego natury.

Rucińska

Spokój i umiar, asceza, czystość, cierpliwość, prostota,
Wiedza, przeżycie i wiara – to czyn wrodzony braminom.

Szuwalska

Spokój, samokontrola, pokuta, cierpliwość,
Czystość, prawość, pobożność, poznanie, uczciwość
I mądrość – są to cechy natury bramina.

Babkiewicz

Spokój, umiar i asceza,
prostota, cierpliwość, czystość,
wiedza, mądrość, prawowierność –
to z natury czyn braminów.