BhG 17.5-6

analiza syntaktyczna

ye dambhāhaṃkāra-saṃyuktāḥ (połączeni z oszustwem i egotyzmem) kāma-rāga-balānvitāḥ (spowici siłą żądzy i namiętności) acetasaḥ janāḥ (nieprzytomni ludzie) śarīra-stham (znajdującego się w ciele) bhūta-grāmam (zbiór bytów) mām ca antaḥ-śarīra-stham (i mnie znajdującego się wewnątrz ciała) karśayantaḥ (wyniszczający) aśāstra-vihitam ghoram tapaḥ (ascezę straszliwą i nie znajdującą się w pouczeniu) tapyante (rozgrzewają),
[tvam] (ty) tān (tych) āsura-niścayān (jako mających demoniczne przekonanie) viddhi (znaj).

tłumaczenie polskie

Tych ludzi, którzy praktykują srogą ascezę niezgodną z wytycznymi pouczenia,
którzy skażeni są oszustwem, egotyzmem i spowici są siłą żądzy i namiętności,
którzy nieprzytomnie wyniszczają znajdujący się w ciele zbiór elementów
oraz mnie będącego wewnątrz ciała,
tych znaj jako mających demoniczne przekonanie.

analiza gramatyczna

aśāstra-vihitam	–	a-śāstra-vihita 2i.1 n. ; TP : yac chāstrena vihitam nāsti tat – nieustanowione w pouczeniu (od: √ śās – pouczać, śāstra – pouczenie, polecenie, nauka, podręcznik, nauka; vi- √ dhā – rozmieszczać, rozkładać, , PP vi-hita – umieszczony, ułożony, ustanowiony);
ghoram	–	ghora 2i.1 n. – okropne, przeraźliwe (od: √ ghur – krzyczeć przeraźliwie);
tapyante	–	√ tap (topić, palić) Praes. Ā 1c.3 – rozgrzewają, pokutują, praktykują ascezę;
ye	–	yat sn. 1i.3 m. – którzy;
tapaḥ	–	tapas 2i.1 n. – gorąco, ascezę (od: √ tap – topić, palić);
janāḥ	–	jana 1i.3 m. – ludzie, rasy, rody (od: √ jan – rodzić, stwarzać);
dambhāhaṃkāra-saṃyuktāḥ	–	dambha-ahaṃ-kāra-saṃyukta 1i.1 m. ; DV / TP : dambhena cāhaṃ-karena ca saṃyuktā iti – połączeni z oszustwem i egotyzmem (od: √ dabh – oszukiwać, zwodzić, niszczyć, dambha – oszustwo, udawanie, hipokryzja; aham – ja; √ kṛ – robić, kāra – twórca; ahaṃ-kāra – ego, egotyzm, duma; √ yuj – zaprzęgać, łączyć, PP saṃ-yukta – połączony, zaprzężony);
kāma-rāga-balānvitāḥ	–	kāma-rāga-bala-anvita 1i.1 m. ; DV / TP : kāmasya ca rāgasya ca balenānvitā iti – spowici siłą żądzy, namiętności (od: √ kam – pragnąć, kochać, tęsknić, kāma – pragnienie, żądza, przyjemność; √ rañj – być pokolorowanym, podnieconym, zachwyconym, rāga – kolor, namiętność, podniecenie, miłość, piękno; bala – siła, moc; anu- √ i – podążać, PP anv-ita – połączony, wyposażony: w co? – wymaga instrumentalisu);

*****

karśayantaḥ	–	karśayant ( √ kṛś – chudnąć, wyniszczać się) PPr caus. 1i.3 m. – wyniszczający;
śarīra-stham	–	śarīra-stha 2i.1 m. ; yaḥ śarīre tiṣṭhati tam – tego, który znajduje się w ciele (od: √ śri – spoczywać na, wspierać się na; lub od: √ śṝ – łamać, niszczyć, śarīra – łatwe do zniszczenia, ciało; √ sthā – stać, -stha – na końcu złożeń: znajdujący się w);
bhūta-grāmam	–	bhūta-grāma 2i.1 m. ; TP : bhūtānāṃ grāmam iti – zbiór bytów, zbiór elementów (od: √ bhū – być, PP bhūta – będący, prawdziwy, istota, byt; grāma – zbiór, mnogość, wieś);
acetasaḥ	–	a-cetas 1i.3 m. – nieprzytomni, bez świadomości, niemądrzy (od: √ cit – myśleć, poznawać; cetas – umysł, myśl, serce, świadomość);
mām	–	asmat sn. 2i.1 – mnie;
ca	–	av. – i;
eva	–	av. – z pewnością, właśnie, dokładnie, jedynie;
antaḥ-śarīra-stham	–	antaḥ-śarīra-stha 2i.1 m. ; yaḥ śarīrasyāntaḥ tiṣṭhati tam – tego, który znajduje się wewnątrz ciała (od: av. antar – wewnątrz, pomiędzy, pośrodku; √ śri – spoczywać na, wspierać się na; lub od: √ śṝ – łamać, niszczyć, śarīra – łatwe do zniszczenia, ciało; √ sthā – stać, -stha – na końcu złożeń: znajdujący się w);
tān	–	tat sn. 2i.3 m. – tych;
viddhi	–	√ vid (wiedzieć) Imperat. P 2c.1 – wiedz, znaj;
āsura-niścayān	–	āsura-niścaya 2i.3 m. ; BV : yeṣām āsuro niścayo ‘sti tān – tych, których przekonanie jest demoniczne (od: asura – przeciwnik niebian, demon; āsura – demoniczny, diabelski, związany z przeciwnikami niebian; niś- √ ci – decydować się, upewniać, niś-caya – pewność, przekonanie, pewna opinia);

warianty tekstu

tapyante ye tapo janāḥ → taps tapyaṃti ye janāḥ / taps tapsyaṃti ye janāḥ (którzy ludzie praktykują ascezę / którzy ludzie będą praktykować ascezę);
dambhāhaṃkāra-saṃyuktāḥ → dambho ‘haṃkāra-saṃyuktāḥ (oszustwo, wyposażeni w egotyzm);
karśayantaḥ → karṣayaṃtaḥ (ciągnący, męczący);
acetasaḥ → acetanaṃ / acetasaṃ / acetanāḥ (nieświadomy [zbiór elementów] / nieprzytomny [zbiór elementów] / nieświadomi);

Śāṃkara

evaṃ kāryato nirṇītāḥ sattvādi-niṣṭhāḥ śāstra-vidhy-utsarge | tatra kaścid eva sahasreṣu deva-pūjādi-paraḥ sattva-niṣṭho bhavati, bāhulyena tu rajo-niṣṭhās tamo-niṣṭhāś caiva prāṇino bhavanti | kathaṃ ?—
aśāstra-vihitaṃ na śāstra-vihitam aśāstra-vihitaṃ ghoraṃ pīḍā-karaṃ prāṇinām ātmanaś ca tapas tapyante nirvartayanti ye janās te ca dambhāhaṃkāra-saṃyuktāḥ | dambhaś cāhaṃkāraś ca dambhāhaṃkārau, tābhyāṃ saṃyuktāḥ dambhāhaṃkāra-saṃyuktāḥ, kāma-rāga-balānvitāḥ kāmaś ca rāgaś ca kāma-rāgau tat-kṛtaṃ balaṃ kāma-rāga-balaṃ tenānvitāḥ kāma-rāga-balānvitāḥ |

karśayantaḥ kṛśī-kurvantaḥ śarīra-sthaṃ bhūta-grāmaṃ karaṇa-samudāyam acetaso ’vivekinaḥ māṃ caiva tat-karma-buddhi-sākṣi-bhūtam antaḥ-śarīra-sthaṃ nārāyaṇaṃ karśayantaḥ, mad-anuśāsanākaraṇam eva mat-karśanam | tān viddhy āsura-niścayān āsuro niścayo yeṣāṃ te āsura-niścayās tān pariharaṇārthaṃ viddhīti upadeśaḥ

Rāmānuja

evaṃ śāstrīyeṣv eva yāgādiṣu śraddhāyukteṣu guṇataḥ phalaviśeṣaḥ. aśāstrīyeṣu tapoyāgaprabhṛtiṣu madanuśāsanaviparītatvena na kaścid api sukhalavaḥ, api tv anartha eveti hṛdi nihitaṃ vyañjayan āha
aśāstravihitam atighoram api tapo ye janāḥ tapyante / pradarśanārtham idam / aśāstravihitaṃ bahvāyāsaṃ yāgādikaṃ ye kurvate, dambhāhaṃkārasaṃyuktāḥ kāmarāgabalānvitāḥ śarīrasthaṃ pṛthivyādibhūtasamūhaṃ karśayantaḥ, madaṃśabhūtaṃ jīvaṃ cāntaśśarīrasthaṃ karśayanto ye tapyante, yāgādikaṃ ca kurvate; tān āsuraniścayān viddhi / asurāṇāṃ niścaya āsuro niścayaḥ; asurā hi madājñāviparītakāriṇaḥ; madājñāviparītakāritvāt teṣāṃ sukhalavasaṃbandho na vidyate; api tvananarthavrāte patantīti pūrvam evoktam, „patanti narake 'ścau” iti

Śrīdhara

rājasa-tāmaseṣv api punar viśeṣāntaram āha aśāstra-vihitam iti dvābhyām | śāstra-vidhim ajānanto 'pi kecit prācīna-puṇya-saṃskāreṇa uttamāḥ sāttvikā eva bhavanti | kecin madhyamā rājasā bhavanti | adhamās tu tāmasā bhavanti | ye punar atyantaṃ manda-bhāgyās te gatānugatyā pāṣaṇḍa-saṅgena ca tad-ācārānuvartinaḥ santo 'śāstra-vihitaṃ ghoraṃ bhūta-bhayaṅkaraṃ tapas tapyante kurvanti | tatra hetavaḥ dambhāhaṅkārābhyāṃ saṃyuktāḥ | tathā kāmo 'bhilāṣaḥ | rāga āsaktiḥ | balam āgrahaḥ | etair anvitāḥ santaḥ | tān āsura-niścayān vidvīty uttareṇānvayaḥ |

kiṃ ca karśayanta iti | śarīra-sthaṃ prārambhakatvena dehe sthitaṃ bhūtānāṃ pṛthivy-ādīnāṃ grāmaṃ samūhaṃ karśayanto vṛthaiva upavāsādibhiḥ kṛśaṃ kurvanto 'cetaso 'vivekinaḥ | māṃ cāntaryāmitayāntaḥ-śarīra-sthaṃ deha-madhye sthitaṃ mad-ājñā-laṅghanenaiva karśayantaḥ | evaṃ ye tapaś caranti tān āsura-niścayān | āsuro 'tikrūro niścayo yeṣāṃ tān viddhi

Madhusūdana

evam anādṛta-śāstrāṇāṃ sattvādi-niṣṭhā kāryato nirṇītā | tatra kecid rājasa-tāmasā api prāg-bhavīya-puṇya-paripākāt sāttvikā bhūtvā śāstrīya-sādhane 'dhikriyante | ye tu durāgraheṇa durdaiva-paripāka-prāpta-durjana-saṅgādi-doṣeṇa ca rājasa-tāmasatāṃ na muñcanti te śāstrīya-mārgād bhraṣṭā asan-mārgānusaraṇeneha loke paratra ca duḥkha-bhāgina evety āha dvābhyām |
aśāstra-vihitaṃ śāstreṇa vedena pratyakṣeṇānumitena vā na vihitam aśāstreṇa buddhādy-āgamena bodhitaṃ vā ghoraṃ parasyātmanaḥ pīḍā-karaṃ tapas tapta-śilā-rohaṇādi tapyante kurvanti ye janāḥ | dambho dhārmikatva-khyāpanam ahaṃkāro 'ham eva śreṣṭha iti durabhimānas tābhyāṃ samyag yuktāḥ, yogasya samyaktvam anāyāsena viyoga-jananā-sāmarthyaṃ kāme kāmyamāna-viṣaye yo rātgas tan-nimittaṃ balam atygra-duḥkha-sahana-sāmarthyaṃ tenānvitāḥ | kāmo viṣaye 'bhilāṣaḥ | rāgaḥ sadā-tad-abhiniviṣṭatva-rūpo 'bhiṣvaṅgaḥ | balam avaśyam idaṃ sādhayiṣyāmīty āgrahaḥ | tair anvitā iti vā | ata eva balad-duḥkha-darśane 'py anivartamānāḥ, karśayantaḥ kṛśī-kurvanto vṛthopavāsādinā śarīra-sthaṃ bhūta-grāmaṃ dehendriya-saṃghātākāreṇa pariṇataṃ pṛthivyādi-bhūta-samudāyam acetaso viveka-śūnyā māṃ cāntaḥ-śarīra-sthaṃ bhoktṛ-rūpeṇa sthitaṃ bhogyasya śarīrasya kṛśīkaraṇena kṛśīkurvanta eva | māma antaryāmitvena śarīrāntaḥ-sthitaṃ buddhi-tad-vṛtti-sākṣi-bhūtam īśvaram ājñā-laṅghanena karśayanta iti vā | tān aihika-sarva-bhoga-vimukhān paratra cādhama-gati-bhāginaḥ sarva-puruṣārtha-bhraṣṭān āsura-niścayān āsuro viparyāsa-rūpo vedārtha-virodhī niścayo yeṣāṃ tān manuṣyatvena pratīyamānān apy asura-kārya-kāritvād asurān viddhi jānīhi pariharaṇāya | niścayasyāsuratvāt tat-pūrvikāṇāṃ sarvāsām antaḥ-karaṇa-vṛttīnām āsuratvam | asuratva-jāti-rahitānāṃ ca manuṣyāṇāṃ karmaṇaivāsuratvāt tān asurān viddhīti sākṣān noktam iti ca draṣṭavyam

Viśvanātha

yas tvayā pṛṣṭhaṃ ye śāstra-vidhim utsṛjya kāma-bhoga-rahitāḥ śraddhayā yajante teṣāṃ kā niṣṭhā iti | tasyottaram adhunā śṛṇv ity āha aśāstreti dvābhyām | ghoraṃ prāṇi-bhayaṅkaraṃ tapas tapyante kurvantīty-upalakṣaṇam idaṃ japa-yāgādikam apy aśāstrīyaṃ kurvanti | kāmācaraṇa-rāhityaṃ śraddhānvitatvaṃ ca svata eva labhyate | dambhāhaṅkāra-saṃyuktā iti | dambhāhaṅkārābhyāṃ vinā śāstra-vidhy-ullaṅghanānupapatteḥ | kāmaḥ svasyājarāmaratva-rājyādy-abhilāṣo rāgas tapasy āsaktir balaṃ hiraṇyakaśipu-prabhṛtīnām iva tapaḥ-karaṇa-sāmarthyam | tair anvitāḥ śarīra-stham ayambhakatvena deha-sthitam | bhūtānāṃ pṛthivyādīnāṃ grāmaṃ samūhaṃ karśayantaḥ kṛśī-kurvanto māṃ ca mad-aṃśa-bhūtaṃ jīvaṃ ca duḥkhayantaḥ | āsūya-niścayān asurāṇām eva niṣṭhāyāṃ sthitām ity arthaḥ

Baladeva

veda-bāhyānāṃ kadācid api durgater nistāro neti pūrvādhyāyoktaṃ dṛḍhayann āha aśāstreti dvābhyām | aśāstreṇa veda-viruddhena svāgamena vihitaṃ ghoraṃ para-pīḍakaṃ tapo ye tapyante kurvanti kāma-rāgo viṣaya-spṛhā balaṃ ca mayā śakyam etat siddhaiḥ kartum iti durāgrahaḥ śarīrastham ārambhakatayā śarīraṃ sthitaṃ bhūta-grāmaṃ pṛthivyādi-saṅghātaṃ karṣayanto vṛthopavāsādinā kṛśaṃ kurvanto 'ntaḥ-śarīra-sthaṃ śarīra-madhya-gatāntaryāmiṇaṃ māṃ cāvajñayā karṣayanto 'cetasaḥ śāstrīya-viveka-saṃvid-vihīnās tān veda-bāhyān āsura-niścayān niścayenāsurān viddhīti pūrvoktānāṃ teṣāṃ durgatir avarjanīyaiveti bhāvaḥ | svabhāvajayā śraddhayā yakṣa-rakṣaḥ-pretādīn yajatāṃ balavad-vaidika-sad-anugrahe sati śāstrīya-śraddhayāsura-bhāva-vināśaḥ syād eva | devān yajatāṃ tu vastutaḥ sāttvikatvāt tad-anugrahe sati śāstrīyā sulabheti sthitam

Michalski

Ludzie, którzy czynią potężną, lecz prawem nieprzepisaną pokutę, opętani przez obłudę i samolubstwo, pełni żądzy, namiętności i gwałtu,
nierozumni, którzy dręczą tłum pierwiastków, tworzących ich ciało, jak również i mnie, znajdującego się w ich ciałach, – wiedz, ci wszyscy ludzie są szatańskiego zamysłu.

Olszewski

Ludzie, którzy się oddają ciężkim pokutom a nie zmniejszają przez to swojej dumy, samolubstwa, pożądliwości, namiętności, gwałtowności,
Szarpiąc w szaleństwie swojem podstawy życia, które stanowią ich ciało, jakoż i mnie, który jestem wewnątrz nich: wiedz, że tacy rozumują jak Asury.

Dynowska

Ludzie, którzy się ascetycznym, zbyt surowym oddają praktykom, przez Księgi święte nie zalecanym zgoła, pełni samolubstwa, obłudy i próżności, a żądzą powodowani,
ci myślowo niedojrzali, ludzie którzy gwałt i udręki zadają nie tylko elementom co w skład ich ciała wchodzą, ale i Mnie, który je przenikam, wiedz, iż mroczni są w swych poczynaniach.

Sachse

Ludzie, którzy uprawiają surową ascezę,
niezgodną ze wskazaniami [mej] nauki,
fałszywi i pyszni, pełni żądzy, namiętności i siły,
dręczą, nieświadomi,
zespół składników zawartych w ich ciałach,
a także mnie, obecnego w ich wnętrzu.
Wiedz, że ich przekonania godne są asurów.

Kudelska

Asceci, którzy uprawiają wyszukane ćwiczenia, nie wskazane w świętych księgach,
Którzy są opanowani pychą i samolubstwem, oni są pełni namiętności, pożądań i siły.
Tacy nierozumni ludzie osłabiają nie tylko każdą cząstkę swego ciała,
Ale także mnie, gdyż w ich ciałach przebywam, wiedz, że ich działanie jest natury demonicznej.

Rucińska

Ci, co nakazem pism sprzeczną ascezą srogą się morzą,
Obłudni i samolubni, pełni pożądań i siły,
Dręczący zespół żywiołów tworzący ciało, bezmyślni,
I mnie, co w ciele ich mieszkam – wiedz, to z przekonań asury!

Szuwalska

Bez wiedzy dręcząc siebie ciężarem wyrzeczeń,
Powodowani żądzą, dumni egoiści
Znęcają się nad ciałem i nie są świadomi,
Że pośród tych pierwiastków, z których jest stworzone,
Jestem Ja i dlatego, wiedz, że są bezbożni.