BhG 13.30

analiza syntaktyczna

yadā (kiedy) [saḥ] (on) bhūta-pṛthag-bhāvam (stan rozdzielonych bytów) eka-stham (znajdującego się w jednym [miejscu]) anupaśyati (widzi),
tataḥ eva ca (i zaiste wówczas) [bhūtānām] (istot) vistāram (rozległość) [anupaśyati] (widzi),
tadā (wtedy) brahma (brahmana) sampadyate (osiąga).

analiza gramatyczna

yadā	–	av. – kiedy (korelatyw do: tadā – wtedy, wówczas);
bhūta-pṛthag-bhāvam	–	bhūta-pṛthag-bhāva 2i.1 m. ; TP : bhūtānāṃ pṛthaktvaṃ bhāvam iti – oddzielony stan bytów (od: √ bhū – być, PP bhūta – będący, prawdziwy, istota, byt; √ pṛth – rozszerzać, pṛthak – oddzielnie, pojedynczo; √ bhū – być, bhāva – bycie, istnienie, stan, charakter, uczucie, miłość);
eka-stham	–	eka-stha 2i.1 m. ; ya ekasmin sthāne tiṣthati tam – tego, który znajduje się w jednym miejscu (od: eka – jeden; √ sthā – stać, stha – na końcu złożeń: znajdujący się w);
anupaśyati	–	anu- √ dṛś (widzieć po kolei) Praes. P 1c.1 – widzi;
tataḥ	–	av. – wówczas, po tym, od tego, wskutek tego (od: tat – ablativus nieodmienny zakończony na -tas);
eva	–	av. – z pewnością, właśnie, dokładnie, jedynie;
ca	–	av. – i;
vistāram	–	vistāra 2i.1 m. – rozszerzenie, wzrost, szerokość, rozległość (od: vi- √ stṛ – rozciągać, ekspandować; vistara – rozległy, rozwlekły, pełny);
brahma	–	brahman 2i.1 m. – brahmana (od: √ bṛh – zwiększać);
saṃpadyate	–	sam- √ pad (osiągać, prosperować) Praes. Ā 1c.1 – osiąga;
tadā	–	av. – wtedy, wówczas;

warianty tekstu

yadā → yathā (tak jak);
eka-stham → eka-tvam (jedność);
tadā → sadā (zawsze);

Śāṃkara

punar api tad eva samyag darśanaṃ śabdāntareṇa prapañcayati—
yadā yasmin kāle bhūta-pṛthag-bhāvaṃ bhūtānāṃ pṛthag-bhāvaṃ pṛthaktvam ekasminn ātmani sthitam eka-stham anupaśyati śāstrācāryopadeśam anu ātmānaṃ pratyakṣatvena paśyaty ātmaivedaṃ sarvaṃ [candrhāuttaṃ 7.25.2] iti | tata eva ca tasmād eva ca vistāram utpattiṃ vikāsam ātmataḥ prāṇa ātmata āśā ātmataḥ smara ātmata ākāśa ātmatas teja ātmata āpa ātmata āvirbhāva-tirobhāvāv ātmato’nnaṃ [candrhāuttaṃ 7.26.1] ity evam ādi-prakārair vistāraṃ yadā paśyati brahma saṃpadyate bhavati tadā tasmin kāla ity arthaḥ

Rāmānuja

prakṛtipuruṣatattvadvayātmakeṣu devādiṣu sarveṣu bhūteṣu satsu teṣāṃ devatvamanuṣyatvahrasvatvadīrghatvādipṛthagbhāvam ekastham ekatattvastham prakṛtisthaṃ yadā paśyati, nātmastham, tata eva prakṛtita evottarottaraputrapautrādibhedavistāraṃ ca yadā paśyati, tadaiva brahmasaṃpadyate anavacchinnaṃ jñānaikākāram ātmānaṃ prāpnotītyarthaḥ

Śrīdhara

idānīṃ tu bhūtānām api prakṛtis tāvan-mātratvenābhedād bhūta-bheda-kṛtam apy ātmano bhedam apaśyan brahmatvam upaitīty āha yadeti | yadā bhūtānāṃ sthāvara-jaṅgamānāṃ pṛthag-bhāvaṃ bhedaṃ pṛthaktvam ekastham ekasyām eveśra-śakti-rūpāyāṃ prakṛtau pralaye sthitam anupaśyati ālocayati | ataeva tasyā eva prakṛteḥ sakāśād bhūtānāṃ vistāraṃ sṛṣṭi-samaye 'nupaśyati | tadā prakṛti-tāvan-mātratvena bhūtānām apy abhedaṃ paśyan paripūrṇaṃ brahma sampadyate | brahmaiva bhavatīty arthaḥ

Madhusūdana

tad evam āpātataḥ kṣetra-bheda-darśanam anabhyanujñāya kṣetra-bheda-darśanam apākṛtam idānīṃ tu kṣetra-bheda-darśanam api māyikatvenāpākaroti yadeti | yadā yasmin kāle bhūtānāṃ sthāvara-jaṅgamānāṃ sarveṣām api jaḍa-vargāṇāṃ pṛthag-bhāvaṃ pṛthaktvam paraspara-bhinnatvam eka-stham ekasminn evātmani sad-rūpe sthitaṃ kalpitaṃ kalpitasyādhiṣṭhānād anatirekāt sad-rūpātma-svarūpād anatiriktam anupaśyati śāstrācāryopadeśam anu svayam ālocayati ātmaivedaṃ sarvam [ChāU 7.25.2] iti | evam api māyāv-vaśāt tata ekasmād ātmana eva vistāraṃ bhūtānāṃ pṛthag-bhāvaṃ ca svapna-māyāvad anupaśyati brahma saṃpadyate tadā sajātīya-vijātīya-bheda-darśanābhāvād brahmaiva sarvānartha-śūnyaṃ bhavati tasmin kāle |
yasmin sarvāṇi bhūtāni ātmaivābhūd vijānataḥ |
tatra ko mohaḥ kaḥ śoka ekatvam anupaśyataḥ || [ĪśaU 7] iti śruteḥ |
prakṛtyaiva cety atrātma-bhedo nirākṛtaḥ | yadā bhūta-pṛthag-bhāvam ity atra tv anātma-bhedo 'pīti viśeṣaḥ

Viśvanātha

yadā bhūtānāṃ sthāvara-jaṅgamānāṃ pṛthag-bhāvaṃ tat-tad-ākāra-gataṃ pārthakyam ekastham ekasyāṃ prakṛtāv eva sthitaṃ pralaya-kāle anupaśyaty ālocayati | tataḥ prakṛteḥ sakāśād eva bhūtānāṃ vistāraṃ sṛṣṭi-samaye 'nupaśyati tadā brahma sampadyate brahmaiva bhavatīty arthaḥ

Baladeva

yadeti | ayaṃ jīvo yadā bhūtānāṃ deva-mānavādīnāṃ pṛthag-bhāvaṃ tat-tad-ākāra-gataṃ devatva-mānavatva-dīrghatva-hrasvatvādi-rūpa-pārthakyam ekasthaṃ prakṛti-gatam eva pralaye 'nupaśyati tataḥ prakṛtita eva sarge teṣāṃ devatvādīnāṃ vistāraṃ ca paśyati, na tv ātmasthaṃ tat pṛthag-bhāvaṃ na cāṭmanas tad-vistāraṃ ca paśyati | sva-prakṛti-viviktātma-darśī | tadā tad brahma sampadyate tad-viviktam abhivyaktāpahata-pāpmatvādi-bṛhad-guṇāṣṭakam svam anubhavatīty arthaḥ

Michalski

Kto poznał, że cała różnorodność istnień spoczywa w Jednem i że z tego Jednego się wysnuwa, ten się połączy z Brahmanem,

Olszewski

Kiedy widzi, że treść osobnicza istot przebywa w Jedności i stamtąd czerpie swój rozwój, wtedy kroczy ku Bogu.

Dynowska

A gdy pozna, że w Jednym ma źródło tworów rozlicznych istnienie, że z Jedynego wyłania się wszystko, wówczas Brahmana dosięga.

Sachse

Kiedy widzi, że rozmaitość stworzeń
zawarta jest w jednym,
i że rozprzestrzenia się z tego jednego,
wówczas dochodzi do brahmana.

Kudelska

A gdy spostrzeże, że różne formy stworzeń są w istocie jednym stanem,
I z tego jednego wszystko się wyłania, wówczas osiąga brahmana.

Rucińska

Gdy widzi istot odrębność w jednym zawartą Atmanie
l z niego rozprzestrzenioną, wtedy osiąga Brahmana,

Szuwalska

Każdy, kto w odrębności wielu bytów pozna
Jedno źródło najwyższe, z którego powstały,
Ten ujrzy blask Światłości – prawdę absolutną.

Babkiewicz

Gdy odrębne stany istnień
w jednym miejscu on dostrzega,
z tego miejsca rozpostarte,
wówczas to brahmana sięga.