BhG 11.37

analiza syntaktyczna

he mahātman (o wielki duchem!) he ananta (o bezkresny!) he deveśa (o Władco niebian!) he jagan-nivāsa (o siedzibo świata)!,
kasmāt ca (i dlaczego?) te (tobie) brahmaṇaḥ api (nawet od brahmana) garīyase (ważniejszemu) ādi-kartre ca (pierwszemu stwórcy) na nameran (nie mieliby się kłaniać).
yat sat (co istniejące) [yat] asat (co nieistniejące) [yat] tat-param (co wyższe od tych dwóch) [tat] akṣaram (tym niezniszczalnym) tvam (ty) [asi] (jesteś).

analiza gramatyczna

kasmāt	–	av. (5i.1) – dlaczego? (od: kim – co?);
ca	–	av. – i;
te	–	yuṣmat sn. 4i.1 – tobie (skrócona forma od: tubhyam);
na	–	av. – nie;
nameran	–	√ nam (zginać się, kłaniać) Pot. Ā 1c.3 – oby się kłaniali;
mahātman	–	mahā-ātman 8i.1 m. ; BV : yasyātmā mahān asti tvam – o ty, którego jaźń jest wielka (od: √ mah – powiększać, mahant – wielki; ātman – jaźń);
garīyase	–	garīyas 4i.1 m. – cięższemu, lepszemu (stopień wyższy od: guru – garīyas, gariṣṭha);
brahmaṇaḥ	–	brahman 5i.1 n. – od ducha, od Wedy (od: √ bṛh – zwiększać);
api	–	av. – chociaż, jak również, także, co więcej, nawet;
ādi-kartre	–	ādi-kartṛ 4i.1 n. ; KD: ya ādiḥ karteti tasmai – temu, który jest pierwszy i jest stwórcą (ādi – początek, źródło, pierwszy; √ kṛ – robić, kartṛ – sprawca); lub TP: yaḥ kartṝṇām ādir iti tasmai – temu, który jest pierwszym wśród stwórców;
ananta	–	an-anta 8i.1 m. – o nie mający końca, o nieskończony (od: anta – koniec, limit, granica, śmierć);
deveśa	–	deva-īśa 8i.1 m. ; TP : devānām īśeti – o Władco niebian! (od: √ div – jaśnieć, bawić się, deva – bóg, niebianin; √ īś – posiadać, władać, īśa – pan, władca);
jagan-nivāsa	–	jagan-nivāsa 8i.1 m. ; jagato nivāseti – o siedzibo świata! (od: √ gam – iść, jagat – poruszający się, świat, ludzkość; ni- √ vas – mieszkać, spędzać czas, nivāsa – siedziba, mieszkanie);
tvam	–	yuṣmat sn. 1i.1 – ty;
akṣaram	–	a-kṣara 1i.1 n. – niezniszczalny, głoska (od: √ kṣar – zmniejszać się, znikać, kṣara – zniszczalny, ginący);
sat	–	sant ( √ as – być) PPr 1i.1 n. – prawdziwe, będące, istniejące, esencja;
asat	–	a-sant ( √ as – być) PPr 1i.1 n. – nieprawdziwe, nieistniejące (od: sant – będący, istniejący, prawdziwy, esencja);
tat-param	–	tat-para 1i.1 n. ; TP : tābhyāṃ param iti – wyższe od tych dwóch (od: tat – to; para – dalekie, odległe, poza, wcześniejsze, starożytne, ostateczne, najwyższe, najlepsze);
yat	–	yat sn. 1i.1 n. – które;

warianty tekstu

kasmāc ca te → kasmāc caite (i dlaczego oni);
nameran → namyur (oby się kłaniali);
‘py ādikartre → hy ādikartre (zaiste pierwszemu wśród stwórców);
sad asat tat paraṃ → sad-asattaḥ paraṃ / sad-asatoḥ paraṃ (wyższe od bytu i niebytu);

Śāṃkara

bhagavato harṣādi-viṣayatve hetuṃ darśayati—
kasmāc ca hetos te tubhyaṃ na nameran namaskuryur he mahātman ! garīyase gurutarāya | yato brahmaṇo hiraṇyagarbhasyāpi ādi-kartā kāraṇam atas tasmād ādi-kartre | katham ete na namaskuryuḥ ? ato harṣādīnāṃ namaskārasya ca sthānaṃ tvam arho viṣaya ity arthaḥ | he’nanta deveśa he jagan-nivāsa tvam akṣaraṃ tat param, yad vedānteṣu śrūyate | kiṃ tat ? sad asad iti | sad vidyamānam, asac ca yatra nāstīti buddhiḥ | ta upadhāna-bhūte sad-asatī yasyākṣarasya, yad-dvāreṇa sad asad ity upacaryate | paramārthatas tu sad-asatoḥ paraṃ tat akṣaraṃ yad akṣaraṃ veda-vido vadanti [gītā 8.11] | tat tvam eva, nānyad ity abhiprāyaḥ

Rāmānuja

kasmāc ca te na nameran mahātman garīyase brahmaṇo 'py ādikartre |
mahātman, te tubhyaṃ garīyase brahmaṇaḥ hiraṇyagarbhasyāpi ādibhūtāya kartre hiraṇyagarbhādayaḥ kasmād dhetor na namaskuryuḥ
ananta deveśa jagannivāsa tvam evākṣaram / na kṣaratīty akṣaraṃ jīvātmatattvam / „na jāyate mriyate vā vipaścit” ity ādiśrutisiddho jīvātmā hi na kṣarati / sad asac ca tvam eva sadasacchabdanirdiṣṭaṃ kāryakāraṇabhāvenāvasthitaṃ prakṛtitattvaṃ, nāmarūpavibhāgavattayā kāryāvasthaṃ sacchabdanirdiṣṭaṃ tadanarhatayā kāraṇāvastham asacchabdanirdiṣṭaṃ ca tvam eva / tat param yat tasmāt prakṛteḥ prakṛtisaṃbandhinaś ca jīvātmanaḥ param anyan muktātmatattvaṃ yat, tad api tvam eva
tvam ādidevaḥ puruṣaḥ purāṇas tvam asya viśvasya paraṃ nidhānam |
atas tvam ādidevaḥ, puruṣaḥ purāṇaḥ, tvam asya viśvasya paraṃ nidhānam / nidhīyate tvayi viśvam iti tvam asya viśvasya paraṃ nidhānam; viśvasya śarīrabhūtasyātmatayā paramādhārabhūtas tvam evetyarthaḥ

Śrīdhara

tatra hetum āha kasmād iti | he mahātman ! he ananta ! he deveśa ! he jagannivāsa ! kasmād dhetos te tubhyaṃ na nameran na namaskāraṃ kuryuḥ ? kathambhūtāya brahmaṇo 'py garīyase gurutarāya | ādi-kartre ca brahmaṇo 'pi janakāya | kiṃ ca sad vyaktam asad-vyaktaṃ tābhyāṃ paraṃ mūla-kāraṇaṃ yad akṣaraṃ brahma | tac ca tvam eva | etair navabhir hetubhis tvāṃ sarve namasyantīti na citram ity arthaḥ

Madhusūdana

bhagavato harṣādi-viṣayatve hetum āha kasmāc ceti | kasmāc ca hetos te tubhyaṃ na nameran na namaskuryuḥ siddha-saṅghāḥ sarve 'pi | he mahātman paramodāra-citta ! he 'nanta sarva-pariccheda-śūnya ! he deveśa hiraṇyagarbhādīnām api devānāṃ niyantaḥ ! he jagan-nivāsa sarvāśraya ! tubhyaṃ kīdṛśāya brahmaṇo 'pi garīyase gurutarāyādi-kartre tvam brahmaṇo 'pi janakāya | niyantṛtvam upadeṣṭṛtvaṃ janakatvam ity ādir ekaiko 'pi hetur namaskāryatā-prayojakaḥ kiṃ punar mahātmatvānantatva-jagan-nivāsatvādi-nānā-kalyāṇa-guṇa-samuccita ity anāścaryatā-sūcanārthaṃ namaskārasya kasmāc ceti vā-śabdārthaś ca-kāraḥ | kiṃ ca sat ? vidhi-mukhena pratīyamānam astīit | asan niṣedha-mukhena pratīyamānaṃ nāstīti | athavā sad-vyaktam asad-vyaktaṃ tvam eva | tathā tat-paraṃ tābhyāṃ sad-asadbhyāṃ paraṃ mūla-kāraṇaṃ yad akṣaraṃ brahma tad api tvam eva tvad-bhinnaṃ kim api nāstīty arthaḥ | tat-paraṃ yad ity atra yac-chabdāt prāk-ca-kāram api kecit paṭhanti | etair hetubhis tvāṃ sarve namasyantīti na kim api citram ity arthaḥ

Viśvanātha

te kasmān na nameran, api tu namerann eva | ātmanepadam ārṣam | sat-kāryam asat-kāraṇaṃ ca tābhyāṃ paraṃ yad akṣaraṃ brahma tat tvam

Baladeva

atha bhagavataḥ sarva-namasyatvam abhidadhat sarva-vyāpitvāt sarvātmakatāṃ pratipādayati kasmāc ceti caturbhiḥ | he mahātman udāra-mate ! he ananta sarva-vyāpin ! he deveśa sarva-deva-niyantaḥ ! he jagannivāsa sarvāśraya ! te siddha-saṅghās te tubhyaṃ kasmād dhetor na nameran ? ātmanepadaṃ chāndasam | api tu praṇameyur eva te | kīdṛśāyety āha | brahmaṇo 'py garīyase gurutarāya yasmād ādi-kartre tattva-sṛṣṭi-karāyeti namasyatve 'neke hetavaḥ santīti samuccayālaṅkāraḥ | kiṃ ca yad akṣaraṃ prakṛti-tattvaṃ tat-paraṃ yad iti | tasmāt prakṛti-saṃsṛṣṭāj jīvātma-tattvāt prakṛti-tattvāc cokta-rūpāt param utkṛṣṭaṃ bhinnaṃ ca yan-mukta-jīvātma-tattvaṃ tac ca tvam eva sarva-rūpa ity arthaḥ

Michalski

Bo i dlaczego nie miałyby cię czcić, wszechmocny! – Najpierwszy twórco, wyższy ponad samego Brahmana, nieskończony! – Władco bogów, opoko świata! – Tyś jest tem Nieprzemijającem, które jest i które nie jest i Tem jesteś, co jest poza niemi!

Olszewski

I czemuż, o wielkoduszny, nie mianoby cię czcić, ciebie, dostojniejszego niż Brahma, ciebie, pierwszego Stwórcę, Nieskończonego, Pana bogów, mieszkanie świata, źródło niepodzielne bytu i niebytu.

Dynowska

Jakżeby Cię mogli nie uwielbiać kornie, o Duchu przenajwyższy! Boski majestacie, Pra-przyczyno wszechrzeczy, wszechświatów Kolebko jedyna, Bogów najpotężniejszy Panie; coś od Brahmy samego wznioślejszy, nieskończony, niezniszczalny, niezmienny, bytu i „nie bytu” wieczysta Krynico, niewymowne, ponad-słowne TO,

Sachse

Jakże, o Wielki Duchu,
nie mieliby się skłonić przed tobą,
który dałeś wszystkiemu początek
i stoisz wyżej niż sam Brahma?
O Nieskończony, o Władco Bogów, Ostojo Świata!
Tyś jest tym, co nieprzemijalne,
bytem i niebytem, i tym, co ponad nimi.

Kudelska

jakże oni nie mieliby cię wielbić, o Panie wspaniały, Tyś od Brahmy nawet większy, Tyś pierwotnym twórcą,
Odwiecznym panem bogów, świata ostoją, Ty nie przemijasz nigdy, to Ty jesteś bytem i niebytem zarazem i wszystkim, co jest ponad tym.

Rucińska

Bo czemuż by Ci się nie mieli kłaniać?
Wielki, od Brahmy większy, Pierwszy Twórco!
Bezkresny! Panie bóstw! Siedzibo światów!
Tyś jest Akszara, byt, niebyt. Najwyższe!

Szuwalska

Jakże Cię czcią nie darzyć, wszechpotężny Panie,
Wznioślejszy niż sam Brahma, który wszechświat stworzył,
Wieczny, niezmienny, bogów władco niepojęty,
Który jesteś ostoją wszystkiego, co żyje,
Przyczyną wszystkich przyczyn, prawdą i złudzeniem,
Choć sam mu nie ulegasz.

Jurewicz

Jakżeż mogliby nie wielbić Ciebie, pierwszego Stworzyciela,
który większy jesteś aniżeli sam brahman!
O Nieskończony, o Władco Bogów, o Przybytku Świata
– Tyś sylabą, bytem, niebytem i tym, co je przewyższa!

Babkiewicz

Czemuż nie mieliby
się tobie kłaniać,
pierwszemu twórcy,
lepszemu od Brahmy?
O wielkoduszny,
o schronienie świata!
o nieskończony,
o wszech bogów władco!
Tyś niezniszczalnym,
bytem i niebytem,
oraz tym również,
co ponad jest nimi.