BhG 6.45

analiza syntaktyczna

yatamānaḥ tu (ale trudzący się) prayatnāt (dzięki wysiłkowi) saṃśuddha-kilbiṣaḥ (który oczyścił się z grzechu) aneka-janma-saṃsiddhaḥ (który osiągnął doskonałość dzięki wielu narodzinom) yogī (jogin)
tataḥ (wówczas) parām (do najwyższego) gatim (do celu) yāti (idzie).

tłumaczenie polskie

Wówczas trudzący się jogin, który dzięki wysiłkowi oczyścił się z grzechu
i osiągnął doskonałość dzięki licznym narodzinom, idzie ku najwyższemu celowi.

analiza gramatyczna

prayatnāt	–	prayatna 5i.1 m. – z wysiłku (od: pra- √ yat – działać, zmagać się, dążyć do);
yatamānaḥ	–	yatamāna ( √ yat – podejmować wysiłek) PPr 1i.1 m. –podejmujący wysiłek, trudzący się;
tu	–	av. – ale, wtedy, z drugiej strony, i;
yogī	–	yogin 1i.1 m. – jogin, połączony ( √ yuj – zaprzęgać, łączyć, yoga  – przyłączanie, zysk, zaprzęgnięcie, zastosowanie, metoda, środki, jedna ze szkół filozofii indyjskiej);
saṃśuddha-kilbiṣaḥ	–	saṃśuddha-kilbiṣa 1i.1 m. ; BV : yasya kilbiṣaṃ saṃśuddham asti saḥ – ten, którego grzech jest zmyty (od: sam- √ śudh – stawać się czystym, PP saṃśuddha – oczyszczony, zmyty; kilbiṣa – błąd, przewina, grzech, choroba);
aneka-janma-saṃsiddhaḥ	–	aneka-janma-saṃsiddha 1i.1 m. ; BV : anekair janmabhiḥ saṃsiddha iti – ten, który osiągnął doskonałość dzięki licznym narodzinom (od: an-eka – nie jeden, liczny, wiele; √ jan – rodzić, janman – narodziny; sam- √ sidh – odnosić sukces, osiągać doskonałość, PP saṃsiddha – osiągnięty, doskonały);
tataḥ	–	av. – wówczas, po tym, od tego, wskutek tego (od: tat – ablativus nieodmienny zakończony na -tas);
yāti	–	√ yā (iść, osiągać) Praes. P 1c.1 – idzie, osiąga;
parām	–	para 2i.1 f. – daleką, ostateczną, najwyższą, najlepszą;
gatim	–	gati 2i.1 f. – poruszanie się, drogę, podróż, rezultat, schronienie, źródło (od: √ gam – iść);

warianty tekstu

saṃśuddha-kilbiṣaḥ → saṃśuddha-kalmaṣaḥ / vigata-kilbiṣaḥ / saṃsiddha-kilbiṣaḥ (którego grzech oczyścił się / którego grzech odszedł / którego grzech wypełnił się);
aneka-janma-saṃsiddhas → aneka-janma-saṃśuddhas / aneka-janma-saṃsiddhis (który oczyścił się dzięki licznym narodzinom / który osiągnął doskonałość dzięki licznym narodzinom);

Śāṃkara

kutaś ca yogitvaṃ śreya iti—

prayatnād yatamānaḥ, adhikaṃ yatamāna ity arthaḥ | tatra yogī vidvān saṃśuddha-kilbiṣo viśuddha-kilbiṣaḥ saṃśuddha-pāpo’neka-janma-saṃsiddhir anekeṣu janmasu kiṃcit kiṃcit saṃskāra-jātam upacitya tena upacitenāneka-janma-kṛtena saṃsiddho’neka-janma-saṃsiddhas tataḥ labdha-samyag-darśanaḥ san yāti parāṃ prakṛṣṭaṃ gatim

Rāmānuja

yata evaṃ yogamāhātmyam, tataḥ anekajanmārjitapuṇyasañcayaiḥ saṃśuddhakilbiṣas saṃsiddhiḥ saṃjātaḥ prayatnād yatamānas tu yogī calito ‚pi punaḥ parāṃ gatiṃ yāty eva

Śrīdhara

prayatnād iti | yadaivaṃ manda-prayatno ‚pi yogī parāṃ gaitṃ yāti tadā yas tu yogī prayatnād uttarottaram adhikaṃ yoge yatamāno yatnaṃ kurvan yogenaiva saṃśuddha-kilbiṣo vidhūta-pāpaḥ so ‚nekeṣu janmasūcitena yogena saṃsiddhaḥ samyag jñānī bhūtvā tataḥ śreṣṭhāṃ gatiṃ yātīti kiṃ vaktavyam ity arthaḥ

Madhusūdana

yadā caivaṃ prathama-bhūmikāyāṃ mṛto ‚pi aneka-bhoga-vāsanā-vyavahitam api vividha-pramāda-kāraṇavati mahārāja-kule ‚pi janma labdhvāpi yoga-bhraṣṭaḥ pūrvopacita-jñāna-saṃskāra-prābalyena karmādhikāram atikramya jñānādhikārī bhavati tadā kim u vaktavyaṃ dvitīyāyāṃ tṛtīyāyāṃ vā bhūmikāyāṃ mṛto viṣaya-bhogānte labdha-mahārāja-kula-janmā yadi vā bhogam akṛtvaiva labdha-brahma-vid brāhmaṇa-kula-janmā yoga-bhraṣṭaḥ karmādhikārātikrameṇa jñānādhikārī bhūtvā tat-sādhanāni sampādya tat-phala-lābhena saṃsāra-bandhanān mucyata iti | tad etad āh prayatnād iti | prayatnāt pūrva-kṛtād apy adhikam adhikaṃ yatamānaḥ prayatnātirekaṃ kurvan yogī pūrvopacita-saṃskāravāṃs tenaiva yoga-prayatna-puṇyena saṃśuddha-kilbiṣo dhauta-jñāna-pratibandhaka-pāpa-malaḥ | ataeva saṃskāropacayāt puṇyopacayāc cānekair janmabhiḥ saṃsiddhaḥ saṃskārātirekeṇa puṇyātirekeṇa ca prāpta-carama-janmā tataḥ sādhana-paripākād yāti parāṃ prakṛṣṭāṃ gatiṃ muktim | nāsty evātra kaścit saṃśaya ity arthaḥ

Viśvanātha

evaṃ yoga-bhraṃśe kāraṇaṃ yatna-śaithilyam eva ayatiḥ śraddhayopetaḥ ity uktaḥ | tasya ca yatna-śaithilyavato yoga-bhraṣṭasya janmāntare punar yoga-prāptir evoktā, na tu saṃsiddhiḥ | saṃsiddhis tu yāvadbhir janmabhis tasya yogasya paripākaḥ syāt | tāvadbhir evety avasīyate | yas tu na kadācid api yoge śaithilya-prayatnaḥ | sa na yoga-bhraṣṭa-śabda-vācyaḥ | kintu –

bahu-janma-vipakvena samyag-yoga-samādhinā |
draṣṭuṃ yatante yatayaḥ śūnyāgāreṣu yat-padam || [BhP 3.24.28]

iti kardamokteḥ so ‚pi naikena janmanā sidhyatīty āha prayatnād yatamānaḥ prakṛṣṭa-yatnād api yatnavān ity arthaḥ | tu-kāraḥ pūrvoktād yoga-bhraṣṭād asya bhedaṃ bodhayati | saṃśuddha-kilbiṣaḥ samyag-paripakva-kaṣāyaḥ | so ‚pi naikena janmanā sidhyatīti saḥ | parāṃ gatiṃ mokṣam

Baladeva

athāmutrikīṃ sukha-sampattim āha prayatnād iti | pūrva-kṛtād api prayatnād adhikam adhikaṃ yatamānaḥ pūrva-vighna-bhayāt prayatnādhikyaṃ kurvan yogī tenopacitena prayatnena saṃśuddha-kilbiṣo nidhauta-nikhilānya-vāsanaḥ | evam anekair janmabhiḥ saṃsiddhaḥ paripakva-yogo yoga-paripākād eva hetoḥ parāṃ sva-parātmāvaloka-lakṣaṇāṃ gatiṃ muktiṃ yāti

Michalski

l oto Jogin, morzący się w wysiłkach, oczyszczony z błędów, udoskonalony przez liczne narodzenia – pójdzie ku najwyższemu celowi.

Olszewski

Przemocą poskromiwszy ducha swego, Yogin oczyszczony ze swoich zmaz, udoskonalony wieloma narodzeniami, wstępuje na drogę najwyższą.

Dynowska

Zaprawę pracując tak wytrwale, wyzwalając się z grzechu i doskonaląc w przeciągu wielu żywotów, osiągnie najwyższy Cel.

Sachse

Nieustępliwy w swym dążeniu,
oczyszczony z grzechu jogin
osiągnąwszy — po niejednym wcieleniu — pełnię [jogi]
zmierza odtąd ku najwyższemu przeznaczeniu.

Kudelska

Jogin, który tak wytrwale pracuje, oczyszczając się z grzechów,
Doskonaląc się przez wiele żywotów, w końcu najwyższy cel osiąga.

Rucińska

Usilnie się starający jogin, ze zmaz oczyszczony,
Przeżywszy liczne żywoty, osiąga cel ostateczny.

Szuwalska

Przez liczne wysiłki
Po narodzinach wielu z grzechów się oczyści,
Aby cel ostatecznie osiągnąć najwyższy.