BhG 6.16

analiza syntaktyczna

he arjuna (Ardźuno!),
aty-aśnataḥ tu (nadmiernie jedzącego) yogaḥ (joga) na asti (nie istnieje),
anaśnataḥ ca (i niejedzącego) ekāntam (skupienie) na [asti] (nie istnieje),
ati-svapna-śīlasya ca (i odznaczającego się nadmiernym snem) jāgrataḥ (przebudzenie) na [asti] (nie istnieje),
eva ca (i właśnie) na [asti](nie istnieje).

tłumaczenie polskie

Ardźuno! Zaiste nie ma jogi ten, kto się objada,
nie ma skupienia ten, który nie jada
i nie ma przebudzenia ten, kto nadmiernie sypia.

analiza gramatyczna

na	–	av. – nie;
aty-aśnataḥ	–	ati-aśnant ( √ aś – jeść) PPr 6i.1 m. – nadmiernie jedzącego (od: ati – prefiks: nadmiernie; aśnant – jedzący);
tu	–	av. – ale, wtedy, z drugiej strony, i;
yogaḥ	–	yoga 1i.1 m. – przyłączanie, zysk, zaprzęgnięcie, zastosowanie, metodę, środki, jogę (od: √ yuj – zaprzęgać, łączyć);
asti	–	√ as (być) Praes. P 1c.1 – jest;
na	–	av. – nie;
ca	–	av. – i;
ekāntam	–	ekānta 1i.1 m. – wyłączność, skupienie na jednym obiekcie (od: eka – jeden; anta – koniec, limit, granica, śmierć);
anaśnataḥ	–	an-aśnant ( √ aś – jeść) PPr 6i.1 m. – niejedzącego;
na	–	av. – nie;
ca	–	av. – i;
ati-svapna-śīlasya	–	ati-svapna-śīlasya 6i.1 m. ; BV : yasyāti-svaptuṃ śīlam asti saḥ – ten, kogo cechą jest nadmierne spanie (od: ati – prefiks: nadmiernie; √ svap – spać, svapna – sen; śīla – cecha, zachowanie, natura, na końcu złożeń: mający skłonność do, cechujący się);
jāgrataḥ	–	jāgrata ( √ jāgṛ – być obudzonym, świadomym) PP 1i.1 m. – przebudzenie;
na	–	av. – nie;
eva	–	av. – z pewnością, właśnie, dokładnie, jedynie;
ca	–	av. – i;
arjuna	–	arjuna 8i.1 m. – biały, jasny;

warianty tekstu

nāty-aśnatas tu yogo ‘sti → yogo ‘sti naivāty-aśato (joga nie należy do nadmiernie jedzącego);
jāgrato naiva cārjuna → nāti jāgarato ‘rjuna (Ardźuno i nie nadmiernie przebudzonego);

Śāṃkara

idānīṃ yoginaḥ āhārādi-niyama ucyate—

nātyaśnata ātma-saṃmitam anna-parimāṇam atītyāśnato’tyaśnato na yogo’sti | na caikāntam anaśnato yogo’sti | yad u ha vā ātma-saṃmitam annaṃ tad avati tan na hinasti yad bhūyo hinasti tad yat kanīyo’nnaṃ na tad avati [śāstratapathabhāv 9.2.1.2] iti śruteḥ | tasmāt yogī na ātma-saṃmitād annād adhikaṃ nyūnaṃ vāśnīyāt | athavā, yogino yoga-śāstre paripaṭhitād anna-parimāṇād atimātram aśnato yogo nāsti | uktaṃ hi—

ardhaṃ sa-vyañjanānnasya tṛtīyam udakasya ca |
vāyoḥ saṃcaraṇārthaṃ tu caturtham avaśeṣayet || ity ādi parimāṇam |

tathā—na cātisvapna-śīlasya yogo bhavati naiva cātimātraṃ jāgrato bhavati cārjuna

Rāmānuja

komentarz wspólny przy wersecie BhG 6.17

Śrīdhara

yogābhyāsa-niṣṭhasyāhārādi-niyamam āha nātyaśanata iti dvyābhyām | atyantam adhikaṃ bhuñjānasya ekāntam atyantam abhuñjānasyāpi yogaḥ samādhir na bhavati | tathātinidrā-śīlasyātijāgrataś ca yogo naivāsti

Madhusūdana

evaṃ yogābhyāsa-niṣṭhasyāhārādi-niyamam āha nātyaśanata iti dvyābhyām | yad bhuktaṃ sajjīryati śarīrasya ca kārya-kṣamatāṃ sampādayati tad-ātma-saṃmitam annaṃ tad atikramya lobhenādhikam aśnato na yogo 'sti ajīrṇa-doṣeṇa vyādhi-pīḍitatvāt | na caikāntam anaśnato yogo 'sti | anāhārād atyalpāhārād vā rasa-poṣaṇābhāvena śarīrasya kāryākṣamatvāt | yad u ha vā ātma-saṃmitam annaṃ tad avati tan na hinasti yad bhūyo hinasti tad yat kanīyo 'nnaṃ na tad avati [ŚatapathaB 9.2.1.2] iti śatapatha-śruteḥ | tasmād yogī nātma-saṃmitād annād adhikaṃ nyūnaṃ vāśnīyād ity arthaḥ |

athavā –
pūrayed aśanenārdhaṃ tṛtīyam udakena tu |
vāyoḥ saṅcaraṇārthaṃ tu caturtham avaśeṣayet ||

ity ādi yoga-śāstrokta-parimāṇād adhikaṃ nyūnaṃ vāśnato yogo na sampadyata ity arthaḥ | tathātinidrā-śīlasyātijāgrataś ca yogo naivāsti he 'rjuna sāvadhāo bhavety abhiprāyaḥ | yathā mārkaṇḍeya-purāṇe –

nādhmātaḥ kṣudhitaḥ śrānto na ca vyākula-cetanaḥ |
yuñjīta yogaṃ rājendra yogī siddhy-artham ātmanaḥ ||
nātīśīte na caivoṣṇe na dvandve nānilānvite |
kāleṣv eteṣu yuñjīta na yogaṃ dhyāna-tat-paraḥ || ity ādi

Viśvanātha

yogābhyāsa-niṣṭhasya niyamam āha nātyaśanata iti dvyābhyām | atyaśnato 'dhikaṃ bhuñjānasya | yad uktaṃ –

pūrayed aśanenārdhaṃ tṛtīyam udakena tu |
vāyoḥ saṅcaraṇārthaṃ tu caturtham avaśeṣayet || iti

Baladeva

yogam abhyasyato bhojanādi-niyamam āha nātīti dvyābhyām | atyaśanam anatyaśanaṃ ca, atisvāpo 'tijāgaraś ca, yoga-virodhy-ativihārādi cottarāt

Michalski

Joga jednak nie jest udziałem tego, kto długo je, ani tego, kto wcale nie je, ani tego, kto dużo śpi, ani tego wreszcie, kto czuwa, Ardżuno!

Olszewski

Jedność boska nie jest ani dla tego, kto je za dużo, ani dla tego, kto nic nie je; ona nie jest dla tego, kto śpi długo, ani kto czuwa ciągle, Ardżuno.

Dynowska

Zaprawdę, Ardżuno, Joga nie jest dla tych, którzy nie znają umiarkowania w jedzeniu lub spaniu, ale też i nie dla tych, co za daleki idą we wstrzemięźliwości i ascezie.

Sachse

Jogi nie zazna ten, kto jada zbyt wiele,
ani ten, kto nie jada w ogóle,
ani ten, kto przywykł sypiać zbyt długo,
ani też ten, Ardżuno, kto stale czuwa.

Kudelska

Joga nie jest dla tych, którzy jedzą zbyt dużo, ani za bardzo samych siebie od jedzenia powstrzymują,
Ani dla tych, co śpią za wiele, ani dla tych, Ardżuno, co zbyt długo czuwaj.

Rucińska

Nie dla żarłoka jest joga ni tego, kto nie je wcale,
Ni tego, kto śpi zbyt wiele lub czuwa stale, Ardżuno!

Szuwalska

Na ścieżce ku prawdzie
Brak umiaru w jedzeniu, tak samo jak posty,
Snu zbyt wiele lub mało stanowią przeszkodę.