BhG 6.9

analiza syntaktyczna

suhṛn-mitrāry-udāsīna-madhya-stha-dveṣya-bandhuṣu (w życzliwym, w przyjacielu, we wrogu, w stojącym na uboczu, w neutralnym, w nienawidzącym i w krewnym) sādhuṣu api (a nawet w świętym) pāpeṣu ca (i w grzeszniku) sama-buddhiḥ (ten, którego roztropność jest jednaka) viśiṣyate (wyróżnia się).

tłumaczenie polskie

Ten, którego roztropność jest jednaka w stosunku do życzliwego, przyjaciela, wroga, stojącego na uboczu, neutralnego, nienawidzącego, krewnego, a nawet świętego i grzesznika, ten jest najlepszy.

analiza gramatyczna

suhṛn-mitrāry-udāsīna-madhyastha-dveṣya-bandhuṣu	–	suhṛn-mitra-ary-udāsīna-madhya-stha-dveṣya-bandhu 7i.3 m. ; DV : suhṛdi ca mitre ca arau ca udāsīne ca madhyasthe ca dveṣye ca bandhau ceti – i w życzliwym, i w przyjacielu, i we wrogu, i w stojącym na uboczu, i w  neutralnym, i w nienawidzącym, i w krewnym (od: su – prefiks: dobry, wspaniały, piękny, szlachetny; hṛd – serce, su-hṛd – życzliwy, przyjaciel; mitra – przyjaciel, kompan; √ rā – obdarzać, a-ri – zazdrosny, wróg; ud- √ ās – siadać z dala, udāsīna – neutralny, obojętny; madhya – środek, √ sthā – stać, stha – na końcu złożeń: znajdujący się w, madhya-stha – znajdujący się pośrodku, mediator, neutralny; √ dviṣ – nienawidzić, dveṣya – nienawiść, wrogość, wróg; √ bandh – wiązać, bandhu – krewny, przyjaciel);
sādhuṣu	–	sādhu 7i.3 m. – we właściwym, w dobrym, w pobożnym, w szlachetnym, w świętym (od: √ sādh – osiągać sukces);
api	–	av. – jak również, także, co więcej, nawet;
ca	–	av. – i;
pāpeṣu	–	pāpa 7i.3 m. – w złu, w grzeszniku;
sama-buddhiḥ	–	sama-buddhi 1i.1 m. ; BV : yasya buddhiḥ samāsti saḥ – ten, którego roztropność jest jednaka (od: sama – równość, płaskość, jednakowość; √ budh – budzić, rozumieć, percepować, buddhi – roztropność, rozum, myśl, rozsądek, intelekt, percepcja, poznanie, idea, pogląd);
viśiṣyate	–	vi- √ śiṣ (wyróżniać) Praes. pass. 1c.1 – jest wyróżniony, szczególny, najlepszy;

warianty tekstu

suhṛn-mitrāry-udāsīna-madhya-stha-dveṣya-bandhuṣu → suhṛn-mitrāv udāsīna-madhyasthau dveṣya-bandhuṣu (w życzliwym i w przyjacielu, w obojętnym i w neutralnym, we wrogach i w krewnych);
api → atha (co więcej);
sama-buddhir → sama-dṛṣṭir (tak samo widzący);
viśiṣyate → vimucyate (jest wyzwalany);

Śāṃkara

kiṃ ca—

suhṛd ity ādi lokārdham ekaṃ padam | suhṛt iti pratyupakāram anapekṣya upakartā, mitraṃ snehavān, ariḥ śatruḥ, udāsīno na kasyacit pakṣaṃ bhajate, madhya-stho yo viruddhayor ubhayoḥ hitaiṣī, dveṣya ātmano’priyaḥ, bandhuḥ saṃbandhī ity eteṣu sādhuṣu śāstrānuvartiṣu api ca pāpeṣu pratiṣiddha-kāriṣu sarveṣv eteṣu sama-buddhiḥ | kaḥ kiṃ-karmā ity avyāpṛta-buddhir ity arthaḥ | viśiṣyate, vimucyate iti vā pāṭhāntaram | yogārūḍhānāṃ sarveṣām ayam uttama ity arthaḥ

Rāmānuja

tathā ca

vayoviśeṣānaṅgīkāreṇa svahitaiṣiṇaḥ suhṛdaḥ; savayaso hitaiṣiṇo mitrāṇi, arayo nimittato 'narthecchavaḥ; ubhayahetvabhāvād ubhayarahitā udāsīnāḥ; janmata evobhayarahitā madhyasthāḥ; janmata evānicchecchavo dveṣyāḥ; janmata eva hitaiṣiṇo bandhavaḥ, sādhavo dharmaśīlāḥ; pāpāḥ pāpaśīlāḥ; ātmaikaprayojanatayā suhṛnmitrādibhiḥ prayojanābhāvād virodhābhāvāc ca teṣu
samabuddhir yogābhyāsārhatve viśiṣyate

Śrīdhara

suhṛn-mitrādiṣu sama-buddhi-yuktas tu tato 'pi śreṣṭha ity āha suhṛd iti | suhṛt svabhāvenaiva hitāśaṃsī | mitraṃ sneha-vaśenopakārakaḥ | arir ghātakaḥ | udāsīno vivadamānayor apy upekṣakaḥ | madhya-stho vivadamānayor ubhayor api hitāśaṃsī | dveṣyo dveṣa-viṣayaḥ | bandhuḥ saṃbandhī | sādhavaḥ sad-ācārāḥ | pāpā durācārāḥ | eteṣu samā rāga-dveṣādi-śūnyā buddhir yasya sa tu viśiṣṭaḥ

Madhusūdana

suhṛn-mitrādiṣu sama-buddhis tu sarva-yogi-śreṣṭha ity āha suhṛd iti | suhṛt pratyupakāram anapekṣya pūrva-snehaṃ sambandhaṃ ca vinaivopakartā | mitraṃ snehenopakārakaḥ | ariḥ svakṛtāpakāram anapekṣya svabhāva-krauryeṇāpakartā | udāsīno vivadamānayor ubhayor apy upekṣakaḥ | madhya-stho vivadamānayor ubhayor api hitaiṣī | dveṣyaḥ sva-kṛtāpakāram apekṣyāpakartā | bandhuḥ saṃbandhenopakartā | eteṣu sādhuṣu śāstra-vihita-kāriṣu pāpeṣu śāstra-pratiṣiddha-kāriṣv api | ca-kārād anyeṣu ca sarveṣu sama-buddhiḥ kaḥ kīdṛk-karmety avyāpṛta-buddhiḥ sarvatra rāga-dveṣa-śūnyao viśiṣyate sarvatra utkṛṣṭo bhavati | vimucyate iti vā pāṭhaḥ

Viśvanātha

suhṛt svabhāvenaiva hitāśaṃsī | mitraṃ kenāpi snehena hita-kārī | arir ghātakaḥ | udāsīno vivadamānayor upekṣakaḥ | madhya-stho vivadamānayor vivādāpahārārthī | dveṣyo 'pakārakatvāt dveṣārhaḥ | bandhuḥ saṃbandhī | sādhavo dhārmikāḥ | pāpā adhārmikāḥ | eteṣu sama-buddhis tu viśiṣyate | sama-loṣṭāśma-kāñcanāt sakāśād api śreṣṭhaḥ

Baladeva

suhṛd iti | yaḥ suhṛd-ādiṣu sama-buddhiḥ, sa sama-loṣṭāśma-kāñcanād api yoginaḥ sakāśād viśiṣyate śreṣṭho bhavati | tatra suhṛt svabhāvena hitecchuḥ | mitraṃ kenāpi snehena hita-kṛt | arir nirmitrato 'narthecchuḥ | udāsīno vivadamānayor anapekṣakaḥ | madhya-sthas tayor vivādāpahārārthī | dveṣo 'pakārikatvāt dveṣārhaḥ | bandhuḥ saṃbandhena hitecchuḥ | sādhavo dhārmikāḥ | pāpā adhārmikāḥ

Michalski

Kto jest jednaki względem przyjaciół, towarzyszy, wrogów, ludzi obcych, obojętnych, względem przeciwników, krewnych, dobrych i złych, – ten stoi wysoko.

Olszewski

Tego cenić należy, kto zachowuje duszę jednaką względem przyjaciół i życzliwych, wrogów, obojętnych i obcych, nienawistnych i blizkich, względem dobrych jako i względem grzeszników.

Dynowska

Kto równie bezstronnie traktuje wrogów i przyjaciół, obcych i swoich, cudzoziemców i najbliższych, kochających i niechętnych, a także ludzi szlachetnych jak i niegodziwych, tan jest zaprawdę najwyżej.

Sachse

Ten, kto jedną miarą mierzy
życzliwych sobie, przyjaciół,
wrogów, obojętnych i bezstronnych,
nieprzyjaciół, krewnych,
sprawiedliwych i występnych,
wyróżnia się [spośród innych].

Kudelska

Ten, który taki sam dla przyjaciół i i kolegów, dla wrogów jak i nieznajomych, dla bezdomnych, nieprzychylnych i dla krewnych,
Dla szlachetnych, a nawet grzeszników, tego umysł nad innymi góruje.

Rucińska

Jednaki wobec życzliwych, przyjaciół, wrogów, stronników,
Bezstronnych i obojętnych, dobrych i złych – jest najwyżej.

Szuwalska

Kto na równi traktuje przyjaciół i wrogów,
Ludzi obcych i bliskich, życzliwych, zawistnych,
Grzeszników czy też świętych, ten wzniósł się wysoko.