BhG 6.3

analiza syntaktyczna

yogam (jogę) ārurukṣoḥ (pragnącego osiągnąć) muneḥ (mędrca) karma (czyn) kāraṇam (środkiem) ucyate (jest nazywany).
tasya eva (właśnie jego) yogārūḍhasya (tego, który osiągnął jogę) śamaḥ (spokój) kāraṇam (środkiem) ucyate (jest nazywany).

analiza gramatyczna

ārurukṣoḥ	–	ārurukṣu (ā- √ ruh – wstępować ) des. 6i.1 m. – pragnącego wspiąć się, podnieść, uczynić postęp;
muneḥ	–	muni 6i.1 m. – mędrca, świętego, wieszcza (od: √ man – myśleć, wyobrażać sobie);
yogam	–	yoga 2i.1 m. – przyłączanie, zysk, zaprzęgnięcie, zastosowanie, metoda, środki, jedna ze szkół filozofii indyjskiej (od: √ yuj – zaprzęgać, łączyć);
karma	–	karman 1i.1 n. – czyn, działanie i jego skutki (od: √ kṛ – robić);
kāraṇam	–	kāraṇa 1i.1 n. – przyczyna, powód, motyw, zasada, środek (od: √ kṛ – robić, karaṇa – czyn, bezpośrednia przyczyna, instrument, pomocnik);
ucyate	–	√ vac (mówić) Praes. pass. 1c.1 – mówi się o, jest nazywane;
yogārūḍhasya	–	yoga-ārūḍha 6i.1 m. ; TP : yogam āruḍhasyeti – tego, który osiągnął jogę (od: √ yuj – zaprzęgać, łączyć, yoga  – przyłączanie, zysk, zaprzęgnięcie, zastosowanie, metoda, środki, jedna ze szkół filozofii indyjskiej; ā- √ ruh – wstępować, PP ārūḍha – który się wspiął);
tasya	–	tat sn. 6i.1 m. – jego;
eva	–	av. – z pewnością, właśnie, dokładnie, jedynie;
śamaḥ	–	śama 1i.1 m. – spokój, wyciszenie (od: √ śam – wyciszać, kończyć, niszczyć);
kāraṇam	–	kāraṇa 1i.1 n. – przyczyna, powód, motyw, zasada, środek (od: √ kṛ – robić, karaṇa – czyn, bezpośrednia przyczyna, instrument, pomocnik);
ucyate	–	√ vac (mówić) Praes. pass. 1c.1 – mówi się o, jest nazywane;

warianty tekstu

yogārūḍhasya → āruḍhasya tu (ale tego, który się wspiął);

Śāṃkara

evaṃ paramārtha-saṃnyāsa-karma-yogayoḥ kartṛ-dvārakaṃ saṃnyāsa-sāmānyam apekṣya yaṃ saṃnyāsam iti prāhur yogaṃ taṃ viddhi pāṇḍāva [gītā 6.2] iti karma-yogasya stuty-arthaṃ saṃnyāsatvam uktam | dhyāna-yogasya phala-nirapekṣaḥ karma-yogo bahiraṅgaṃ sādhanam iti taṃ saṃnyāsatvena stutvādhunā karma-yogasya dhyāna-yoga-sādhanatvaṃ darśayati—

ārurukṣor āroḍhum icchataḥ, anārūḍhasya, dhyāna-yoge’vasthātum aśaktasyaivety arthaḥ | kasya tasyārurukṣoḥ ? muneḥ, karma-phala-saṃnyāsina ity arthaḥ | kim ārurukṣoḥ ? yogam | karma kāraṇaṃ sādhanam ucyate | yogārūḍhasya punas tasyaiva śamar upaśamaḥ sarva-karmabhyo nivṛttiḥ kāraṇaṃ yogārūḍhasya sādhanam ucyate ity arthaḥ | yāvad yāvat karmabhya uparamate, tāvat tāvat nirāyāsasya jitendriyasya cittaṃ samādhīyate | tathā sati sa jhaṭiti yogārūḍho bhavati | tathā coktaṃ vyāsena—

naitādṛśaṃ brāhmaṇasyāsti vittaṃ
yathaikatā samatā satyatā ca |
śīlaṃ sthitir daṇḍa-nidhānam ārjavaṃ
tatas tataś coparamaḥ kriyābhyaḥ || [mātrbh 12.175.37] iti

Rāmānuja

karmayoga evāpramādena yogaṃ sādhayatīty āha

yogam ātmāvalokanaṃ prāptum icchor mumukṣoḥ karmayoga eva kāraṇam ucyate / tasyaiva yogārūḍhasya pratiṣṭhitayogasyaiva, śamaḥ karmanivṛttiḥ kāraṇam ucyate / yāvad ātmāvalokanarūpamokṣāvāpti karma kāryam ityarthaḥ

Śrīdhara

tarhi yāvaj-jīvaṃ karma-yoga eva prāpta ity āśaṅkya tasyāvadhim āha ārurukṣor iti | jñāna-yogam āroḍhuṃ prātum icchoḥ puṃsas tad-ārohe kāraṇaṃ karmocyate | citta-śuddhi-karatvāt | jñāna-yogam ārūḍhasya tu tasyaiva dhyāna-niṣṭhasya śamaḥ samādhiś citta-vikṣepaka-karmoparamo jñāna-paripāke kāraṇam ucyate

Madhusūdana

tat kiṃ praśastatvāt karma-yoga eva yāvaj-jīvam anuṣṭheya iti nety āha ārurukṣor iti | yogam antaḥ-karaṇa-śuddhi-rūpaṃ vairāgyam ārurukṣor āroḍhum icchor na tvārūḍhasya muner bhaviṣyataḥ karma-phala-tṛṣṇā-tyāginaḥ karma śāstra-vihitam agnihotrādi nityaṃ bhagavad-arpaṇa-buddhyā kṛtaṃ kāraṇaṃ yogārohaṇe sādhanam anuṣṭheyam ucyate veda-mukhena mayā | yogārūḍhasya yogam antaḥ-karaṇa-śuddhi-rūpaṃ vairāgyaṃ prāptavatas tu tasyaiva pūrvaṃ karmiṇo 'pi sataḥ śamaḥ sarva-karma-saṃnyāsa eva kāraṇam anuṣṭheyatayā jñāna-paripāka-sādhanam ucyate

Viśvanātha

nanu tarhy aṣṭāṅga-yogino yāvaj-jīvam eva niṣkāma-karma-yogaḥ prāpta ity āśaṅkya tasyāvadhim āha ārurukṣor iti | muner yogābhyāsino yogaṃ niścala-dhyāna-yogam āroḍhuṃ icchos tad-ārohe kāraṇaṃ karma cocyate citta-śuddhi-karatvāt | tatas tasya yogaṃ dhyāna-yogam ārūḍhasya dhyāna-niṣṭhā-prāptaḥ śamaḥ vikṣepaka-sarva-karmoparamaḥ kāraṇam | tad evaṃ samyak-citta-śuddhi-rahito yogārurukṣuḥ

Baladeva

nanv evam aṣṭāṅga-yogino yāvaj jīvaṃ karmānuṣṭhānaṃ prāptam iti cet tatrāha ārurukṣor iti | muner yogābhyāsino yogaṃ dhyāna-niṣṭhām ārurukṣos tad-ārohe karma kāraṇaṃ hṛd-viśuddhi-kṛttvāt | tasyaiva yogārūḍhasya dhyāna-niṣṭhasya tad-dāḍhye śamo vikṣepaka-karmoparatiḥ kāraṇam

Michalski

Dla odbieżćy, który się chce podnieść wzwyż, ku Jodze, czyn jest podstawą, dla tego zaś, kto już Jogę osiągnął, podstawą jest spokój.

Olszewski

Dla samotnika, który dąży ku Jedności świętej, czyn staje się pomocą; osiągnąwszy ją, ma spokój za pomocnika.

Dynowska

Człowiek rozumny, który po drodze Jogi się wspina, czynów za środek używa; lecz gdy posiądzie doskonałość w Jodze, pogodne trwanie w niej staje się dlań środkiem.

Sachse

Mówi się, że mędrca,
który pragnie wspiąć się ku jodze, cechuje czyn.
Spokój natomiast jest nieodłączną cechą tego,
kto już jogę osiągnął.

Kudelska

Czyn jest środkiem dla mędrca, gdy pragnie do końca jogę poznać,
A gdy ją osiągnie, wtedy pogoda ducha jest środkiem jego działania.

Rucińska

Gdy muni wznieść się do jogi chce, czyn jest środkiem dla niego,
Gdy wzniósł się do jogi, spokój dla niego jest wtedy środkiem.

Szuwalska

Dla mędrca, co do jogi dąży, czyn jest środkiem,
Lecz dla spełnionych w jodze podstawą jest spokój.

Babkiewicz

Kiedy mędrzec wchodzi w jogę,
wówczas czyn dla niego środkiem,
ale kiedy jej dostąpił,
środkiem dlań jest wyciszenie.