BhG 5.27-28

sparśān kṛtvā bahir bāhyāṃś cakṣuś caivāntare bhruvoḥ
prāṇāpānau samau kṛtvā nāsābhyantara-cāriṇau

yatendriya-mano-buddhir munir mokṣa-parāyaṇaḥ
vigatecchā-bhaya-krodho yaḥ sadā mukta eva saḥ

Update Required
To play the media you will need to either update your browser to a recent version or update your Flash plugin.


analiza syntaktyczna

bāhyān (zewnętrzne) sparśān (percepcje) bahiḥ (na zewnątrz) kṛtvā (uczyniwszy),
cakṣus ca eva (i właśnie wzrok) bhruvoḥ (brwi) antare (w środku) [kṛtvā](uczyniwszy),
nāsābhyantara-cāriṇau (poruszające się wewnątrz nosa) prāṇāpānau (powietrze idące w górę i w dół) samau (jednakimi) kṛtvā (uczyniwszy),
yaḥ (który) muniḥ (mędrzec) yatendriya-mano-buddhiḥ (posiadający okiełznane zmysły, umysł i roztropność) mokṣa-parāyaṇaḥ (dla którego wyzwolenie jest najwyższe) vigatecchā-bhaya-krodhaḥ (którego pragnienie, strach i złość odeszły),
saḥ (on) sadā (zawsze) muktaḥ eva (zaiste wyzwolony) [asti] (jest).

 

tłumaczenie polskie

Mędrzec, który zewnętrzną percepcję na zewnątrz zostawił,
a wzrok dokładnie między brwiami [umieścił],
wdychane i wydychane powietrza wędrujące wewnątrz nosa równymi uczynił,
ten posiadając okiełznane zmysły, umysł i roztropność,
oddany wyzwoleniu i wyzbyty pragnienia, strachu i złości,
zaiste zawsze jest wyzwolony.

 

analiza gramatyczna

sparśān sparśa 2i.3 m. percepcje, dotyki (od: spṛś – dotykać);
kṛtvā kṛ (robić) absol. uczyniwszy;
bahiḥ av. na zewnątrz;
bāhyān bāhya 2i.3 m. zewnętrzne (od: bahiḥ av. na zewnątrz);
cakṣuḥ cakṣuḥ 2i.1 n. wzrok, spojrzenie, oko (od: cakṣ – widzieć, patrzeć, zauważać);
ca av. i;
eva av. z pewnością, właśnie, dokładnie, jedynie;
antare antara 7i.1 n. w środku, pomiędzy;
bhruvoḥ bhrū  6i.2 f. dwóch brwi;  
prāṇāpānau prāṇāpāna 2i.2 m. ; DV : prāṇaś ca apānaś ceti wdech i wydech (od: pra-an – oddychać w górę prāṇ – oddychać, żyć, prāṇa – oddech, powietrze kierujące się w górę; ap-an – oddychać w dół, apāna – jedno z powietrz życia kierujące się w dół);
samau sama 2i.2 m. równe, płaskie, jednakowe;
kṛtvā kṛ (robić) absol. uczyniwszy;
nāsābhyantara-cāriṇau nāsā-abhy-antara-cārin 2i.2 m. ; TP : nāsāyā abhyantare cāriṇāv iti poruszające się wewnątrz nosa (od: nāsā – nos; abhi – w kierunku, przed, ku, w; antara – wnętrze, środek; car – poruszać się, cārin – poruszający się);

*****

yatendriya-mano-buddhiḥ yata-indriya-mano-buddhi 1i.1 m. ; BV / DV : yasyendriyāṇi ca manaś ca buddhiś ca yatāḥ santi saḥten, którego zmysły, umysł i roztropność są okiełznane (od: yam – powściągać, PP yata – powściągnięty, opanowany, kontrolowany; ind – posiadać moc, indriya – zmysły; man – myśleć, manas – umysł; budh – budzić, rozumieć, percepować, buddhi– roztropność, rozum, myśl, rozsądek, intelekt, percepcja, poznanie, idea, pogląd);
muniḥ muni 1i.1 m. mędrzec, święty, wieszcz (od: man – myśleć, wyobrażać sobie);
mokṣa-parāyaṇaḥ mokṣa-parāyaṇa 1i.3 m. ; BV : yasya mokṣaḥ parāyaṇam asti saḥten, dla którego wyzwolenie jest najwyższym celem (od: muc – wyzwalać, mokṣa – uwolnienie, wyzwolenie, porzucenie; para – daleki, odległy, poza, wcześniejszy, późniejszy, starożytny, ostateczny, najlepszy; ayana – droga; parāyaṇa – najwyższa droga, ostateczny cel; w złożeniach – całkowicie poświęcony czemuś, oddany);
vigatecchā-bhaya-krodhaḥ vigata-icchā-bhaya-krodha 1i.1 m. ; BV : yasya icchā ca bhayaṃ ca krodhaś ca vigatāḥ santi saḥ ten, którego pragnienie, strach i złość odeszły (od: vi-gam – odchodzić, PP vigata – odeszły; iṣ – pragnąć, icchā – pragnienie; bhī – straszyć, bhaya – strach; krudh – gniewać się, krodha – złość, gniew);
yaḥ yat sn. 1i.1 m. kto;
sadā av. zawsze;
muktaḥ mukta (muc – wyzwalać, uwalniać) PP 1i.1 m. wyzwolony;
eva av. z pewnością, właśnie, dokładnie, jedynie;
saḥ tat sn. 1i.1 m. on;

 

warianty tekstu


bāhyāṃś → bāhyāś (zewnętrzni);
yatendriya-mano-buddhir jiteṃdriya-mano-buddhir (którego zmysły, umysł i roztropność są pokonane);
vigatecchā-bhaya-krodho → vigatecchā-bhaya-dveṣo (którego pragnienie, strach i nienawiść odeszły);

 
 



Śāṃkara


sparśān śabdādīn kṛtvā bahir bāhyān śrotrādi-dvāreṇāntar-buddhau praveśitāḥ śabdādayo viṣayās tān acintayato śabdādayo bāhyā bahir eva kṛtā bhavanti | tān evaṃ bahiḥ kṛtvā cakṣuś caivāntare bhruvoḥ kṛtvety anuṣajyate | tathā prāṇāpānau nāsābhyantara-cāriṇau samau kṛtvā | yatendriya-mano-buddhir yatāni saṃyatānīndriyāṇi mano buddhiś ca yasya sa yatendriya-mano-buddhiḥ | mananāt muniḥ saṃnyāsī | mokṣa-parāyaṇa evaṃ deha-saṃsthānān mokṣa-parāyaṇo mokṣa eva param ayanaṃ parā gatir yasya so’yaṃ mokṣa-parāyaṇo munir bhavet | vigatecchā-bhaya-krodha icchā ca bhayaṃ ca krodhaś cecchā-bhaya-krodhās te vigatāḥ yasmāt sa vigatecchā-bhaya-krodhaḥ | ya evaṃ vartate sadā saṃnyāsī, mukta eva saḥ | na tasya mokṣo’nyaḥ kartavyo’sti

 

Rāmānuja


uktaṃ karmayogaṃ svalakṣyabhūtayogaśiraskam upasaṃharati

bāhyān viṣayasparśān bahiḥ kṛtvā bāhyendriyavyāpāraṃ sarvam upasaṃhṛtya, yogayogyāsane ṛjukāya upaviśya cakṣuṣī bhruvor antare nāsāgre vinyasya nāsābhyantaracāriṇau prāṇāpānau samau kṛtvā ucchvāsaniśvāsau samagatī kṛtvā ātmāvalokanād anyatra pravṛttyanarhendriyamanobuddhiḥ, tata eva vigatecchābhayakrodhaḥ, mokṣaparāyaṇaḥ mokṣaikaprayojanaḥ, muniḥ ātmāvalokanaśīlaḥ yaḥ, saḥ sadā mukta eva sādhyadaśāyām iva sādhanadaśāyām api mukta evetyarthaḥ

 

Śrīdhara


sa yogī brahma-nirvāṇam ity ādiṣu yogī mokṣam avāpnotīty uktam | tam eva yogaṃ saṅkṣepeṇāha sparśān iti dvābhyām | bāhyā eva sparśā rūpa-rasādayo viṣayāś cintitāḥ santo ‚ntaḥ praviśanti | tāṃs tac-cintā-tyāgena bahir eva kṛtvā | cakṣur bhruvor antare bhrū-madhya eva kṛtvātyantaṃ netrayor nimīlane hi nidrayā mano līyate | unmīlane ca bahiḥ prasarati | tad-ubhaya-doṣa-parihārārtham ardha-nimīlanena bhrū-madhye dṛṣṭiṃ nidhāyety arthaḥ | ucchvāsa-niḥśvāsa-rūpeṇa nāsikayor abhyantare carantau prāṇāpānāv ūrdhvādho-gati-rodhena samau kṛtvā, kumbhakaṃ kṛtvety arthaḥ | yad vā prāṇo ‚yaṃ yathā na bhair niryāti yathā cāpāno ‚ntar na praviśati, kintu nāsā-madhya eva dvāv api yathā caratas tathā mandābhyām ucchvāsa-niḥśvāsābhyāṃ samau kṛtveti |

yateti | anenopāyena yatāḥ saṃyatā indriya-mano-buddhayo yasya | mokṣa eva param ayanaṃ prāpyaṃ yasya | ataeva vigatā icchā-bhaya-krodhā yasya | evaṃbhūto yo muniḥ sa sadā jīvann api mukta evety arthaḥ

 

Madhusūdana


pūrvam īśvarārpita-sarva-bhāvasya karma-yogenāntaḥ-karaṇa-śuddhis tataḥ sarva-karma-saṃnyāsas tataḥ śravaṇādi-parasya tattva-jñānaṃ mokṣa-sādhanam udetīty uktam | adhunā sa yogī brahma-nirvāṇam ity atra sūcitaṃ dhyāna-yogaṃ samyag-darśana-syāntaraṅga-sādhanaṃ vistareṇa vaktuṃ sūtra-sthānīyāṃs trīn ślokān āha bhagavān | eteṣām eva vṛtti-sthānīyaḥ kṛtsnaḥ ṣaṣṭho ‚dhyāyo bhaviṣyati | tatrāpi dvābhyāṃ saṅkṣepeṇa yoga ucyate | tṛtīyena tu tat-phalaṃ paramātma-jñānam iti vivekaḥ |

sparśān śabdādīn bāhyān bahir bhavān api śrotrādi-dvārā tat-tad-ākārāntaḥ-karaṇa-vṛttibhir antaḥ-praviṣṭān punar bahir eva kṛtvā para-vairāgya-vaśena tat-tad-ākārāṃ vṛttim anutpādyety arthaḥ | yady eta āntarā bhaveyus tadopāya-sahasreṇāpi bahir na syuḥ svabhāva-bhaṅga-prasaṅgāt | bāhyānāṃ tu rāga-vaśād antaḥ-praviṣṭānāṃ vairāgyeṇa bahir gamanaṃ sambhavatīti vadituṃ bāhyān iti viśeṣaṇam | tad anena vairāgyam uktvābhyāsam āha cakṣuś caivāntare bhruvoḥ kṛtvety anuṣajyate | atyanta-nimīlane hi nidrākhyā layātmikā vṛttir ekā bhavet | prasāreṇa tu pramāṇa-viparyaya-viveka-vikalpa-smṛtayaś catasro vikṣepātmikā vṛttayo bhaveyuḥ | pañcāpi tu vṛttayo niroddhavyā iti ardha-nimīlanena bhrū-madhye cakṣuṣo nidhānam | tathā prāṇāpānau samau tulyāv ūrdhvādho-gati-vicchedena nāsābhyantara-cāriṇau kumbhakeṇa kṛtvā, anenopāyena yatāḥ saṃyatā indriya-mano-buddhayo yasya sa tathā | mokṣa-parāyaṇaḥ sarva-viṣaya-virakto munir manana-śīlo bhavet | vigatecchā-bhaya-krodha iti vīrta-rāga-bhaya-krodha ity atra vyākhyātam | etādṛśo yaḥ saṃnyāsī sadā bhavati mukta eva saḥ | na tu tasya mokṣaḥ kartavyo ‚sti | athavā ya etādṛśaḥ sa sadā jīvann api mukta eva

 

Viśvanātha


tad evam īśvarārpita-niṣkāma-karma-yogenāntaḥ-karaṇa-śuddhiḥ | tato jñānaṃ tvaṃ-padārtha-viṣayakam | tatas tat-padārtha-jñānārthaṃ bhaktiḥ | tad-uttha-jñānena guṇātītena brahmānubhava ity uktam | idānīṃ niṣkāma-karma-yogena śuddhāntaḥkaraṇasyāṣṭāṅga-yogaṃ brahmānubhava-sādhanaṃ jñāna-yogād apy utkṛṣṭatvena ṣaṣṭhādhyāye vaktuṃ tat-sūtra-rūpaṃ śloka-trayam āha sparśān iti | bāhyā eva śabda-sparśa-rūpa-rasa-gandhāḥ sparśa-śabda-vācyāḥ | manasi praviśya ye vartante tān, tasmān manasaḥ sakāśād bahiṣkṛtya viṣayebhyo manaḥ pratyāhṛtyety arthaḥ | cakṣuṣī ca bhruvor antare madhye kṭvā netrayoḥ sampūrṇa-nimīlane nidrayā mano līyata unmīlanena bahiḥ prasarati | tad-ubhaya-doṣa-parihārārtham ardha-nimīlanena bhrū-madhye dṛṣṭiṃ nidhāyocchvāsa-niśvāsa-rūpeṇa nāsikayor abhyantare carantau prāṇāpānāv ūrdhvādho-gati-nirodhena samau kṛtvā | yatā vaśīkṛtā indriyādayo yena saḥ

 

Baladeva


atha karmaṇā niṣkāmeṇa viśuddha-manāḥ samuditātma-jñānas tad-darśanāya samādhiṃ kuryād iti sāṅgaṃ yogaṃ sūcayann āha sparśān iti | sparśā śabdādayo viṣayās te bāhyā eva smṛtāḥ santo manasi praviśanti | tāṃs tat-smṛti-parityāgena bahiṣkṛtya viṣayebhyo manaḥ pratyāhṛtyety arthaḥ | bhruvor antare madhye cakṣuś ca kṭvā netrayoḥ saṃnimīlane nidrayā manaso layaḥ | pronmīlane ca bahis tasya prasāraḥ syāt | tad-ubhaya-vinivṛttaye ‚rdha-nimīlanena bhrū-madhye dṛṣṭiṃ nidhāyety arthaḥ | tathā nāsābhyantara-cāriṇau prāṇāpānāv ūrdhvādho-gati-nirodhena samau tulyau kṛtvā kumbhayitvety arthaḥ | etenopāyena yatā ātmāvalokanāya sthāpitā indriyādayo yena saḥ | munir ātma-manana-śīlaḥ | mokṣa-parāyaṇo mokṣaika-prayojanaḥ | ato vigatecchādiḥ | īdṛśo yaḥ sarvadā phala-kālavat sādhana-kāle ‚pi mukta eva

 
 



Michalski


Odbieżca, który odpycha daleko od siebie zetknięcia ze światem zewnętrznym, wzrok opuszcza pomiędzy brwi i równomiernie wdycha i wydycha przez każde nozdrze,
który powściąga zmysły, serce i rozum, a najwyższy cel widzi w wybawieniu, – który wyzbył się zachceń, strachu i gniewu, – będzie swobodny na zawsze.

 

Olszewski


Kiedy wypędził uczucia, zrodzone z zetknięć zewnętrznych, skierował swój wzrok prosto przed siebie, zrównoważył poruszenia swej piersi,
poskromił zmysły, skierował swój umysł i rozum wyłącznie ku wyzwoleniu; kiedy
wygnawszy pożądliwość, bojaźń, namiętność, doszedł prawdziwie do wyzwolenia;

 

Dynowska


Kto ze swej świadomości wszelkie zewnętrzne usunął przedmioty i trwa w zapatrzeniu głębokim, ze wzrokiem wewnętrznym między brwi utkwionym, wdech i wydech płynące przez nozdrza rytmicznie równoważąc;
myślą i Rozumem nad zmysłami panując, a strach, gniew i wszelkie pragnienia na zawsze odrzuciwszy, wyzwolenia pragnie jedynie, ten mędrzec zaprawdę Wolność już zdobył.

 

Sachse


Mędrzec, który oddalił od siebie
wpływ świata zewnętrznego,
obudził oko pomiędzy brwiami,
zrównoważył prane i apanę
przebiegające w nozdrzach
i zapanował nad zmysłami, umysłem i rozumem,
mędrzec, którego najwyższym
celem jest wyzwolenie
i który nie żywi żadnych pragnień, lęku ani gniewu,
jest wyzwolony na zawsze.

 

Kudelska


Odrzuciwszy wszelkie zewnętrzne przedmioty,
Skupiwszy wewnętrzny wzrok na punkcie między brwiami, równoważąc wdech i wydech przez nozdrza płynący,
Mędrzec, który opanował zmysłu, umysł, rozum, dla którego celem najwyższym jest wyzwolenie,
Który odrzucił pragnienia, obawę i gniew, jest na zawsze wolny.

 

Rucińska


Kto świat zewnętrzny oddalił, wzrok utkwił pomiędzy brwiami,
I wydech zrównawszy z wdechem, płynące we wnętrzu nosa,
Zmysły, myśl, rozum powstrzymał, wolności jeno szukając,
Bez żądzy, strachu, bez gniewu, ten mi zawsze jest wolny!

 

Szuwalska


Kto ze światem zewnętrznym zerwał wszelkie związki,
Wzrok skupiając swój w punkcie między brwi łukami,
Panując nad powietrzem przez nozdrza płynącym
Przy wdechu i wydechu, kontrolując zmysły
Umysłem i rozumem, uwalnia się całkiem
Od lęku, pożądania oraz ognia gniewu.
Kto w tym stanie świadomość utrzymuje wiernie,
Ten z pewnością osiągnie wieczne wyzwolenie.

 
 

Both comments and pings are currently closed.