BhG 5.20

analiza syntaktyczna

[yaḥ] (kto) sthira-buddhiḥ (mający stabilną roztropność) asaṃmūḍhaḥ (nieomroczony) brahma-vit (znający brahmana) brahmaṇi (w brahmanie) sthitaḥ (pozostający) [asti] (jest),
[saḥ] (on) priyam (miłe) prāpya (osiągnąwszy) na prahṛṣyet (oby się nie ekscytował),
apriyaṃ ca (a niemiłe) prāpya (osiągnąwszy) na udvijet (oby nie był poruszony).

analiza gramatyczna

na	–	av. – nie;
prahṛṣyet	–	√ hṛṣ (ekscytować się) Pot. P 1c.1; – oby się ekscytował;
priyam	–	priya 2i.1 n. – lubiane, kochane, miłe, przyjemne (od: √ prī – sprawić radość);
prāpya	–	pra- √ āp (osiągać) absol. – osiągnąwszy, otrzymawszy;
na	–	av. – nie;
udvijet	–	ud- √ vij (być poruszonym, przerażonym) Pot. P 1c.1 – oby był poruszony, oby był przerażony;
prāpya	–	pra- √ āp (osiągać) absol. – osiągnąwszy, otrzymawszy;
ca	–	av. – i;
apriyam	–	a-priya 2i.1 n. – nielubiane, niemiłe, nieprzyjemne (od: √ prī – sprawić radość);
sthira-buddhiḥ	–	sthira-buddhi 1i.1 m. ; BV : yasya buddiḥ sthirāsti saḥ – ten, którego roztropność jest stała (od: √ sthā – stać, sthira – twardy, solidny, stały; √ budh – budzić, rozumieć, percepować, buddhi – roztropność, rozum, myśl, rozsądek, intelekt, percepcja, poznanie, idea, pogląd);
asaṃmūḍhaḥ	–	a-saṃ-mūḍha (sam- √ muh – mylić się, być skonfundowanym, omroczonym, ogłupiałym) PP 1i.1 m. – nieogłupiały, nieomroczony;
brahma-vit	–	brahma-vit 1i.1 m. ; yo brahma vetti saḥ – ten, który zna brahmana (od: √ bṛh – zwiększać, brahman – duch, Weda; √ vid – wiedzieć, rozumieć, -vit – sufiks: znający, znawca);
brahmaṇi	–	brahman 7i.1 n. – w duchu, w Wedzie (od: √ bṛh – zwiększać);
sthitaḥ	–	sthita ( √ sthā – stać) PP 1i.1 m. – pozostający, znajdujący się;

warianty tekstu

nodvijet → na dveṣti (nie nienawidzi);
cāpriyam → vipriyam (niemiłe);
nodvijet prāpya cāpriyam → nāpriyaṃ prāpya codvijet (oby nie był poruszony osiągając niemiłe);
sthitaḥ → sthitiḥ / sthitāḥ (pozycja / pozostający);

Śāṃkara

yasmāt nirdoṣaṃ samaṃ brahmātmā, tasmāt—

na prahṛṣeyet praharṣaṃ na kuryāt priyam iṣṭāṃ prāpya labdhvā | nodvijet prāpya cāpriyam aniṣṭāṃ labdhvā | deha-mātrātma-darśināṃ hi priyāpriya-prāptī harṣa-viṣādau kurvāte, na kevalātma-darśinaḥ, tasya priyāpriya-prāpty-asaṃbhavāt | kiṃ ca—sarva-bhūteṣv ekaḥ samo nirdoṣa ātmeti sthirā nirvicikitsā buddhir yasya sa sthira-buddhir asaṃmūḍhaḥ saṃmoha-varjitaś ca syāt yathokta-brahmavid brahmaṇi sthito’karma-kṛt sarva-karma-saṃnyāsīty arthaḥ

Rāmānuja

yena prakāreṇāvathitasya karmayoginaḥ samadarśanarūpo jñanavipāko bhavati, taṃ prakāram upadiśati

yādṛśadehasthasya yadavasthasya prācīnakarmavāsanayā yat priyaṃ bhavati, yac cāpriyam, tadubhayaṃ prāpya harṣodvegau na kuryāt / katham? sthirabuddhiḥ sthire ātmani buddhir yasya saḥ sthirabuddhiḥ, asaṃmūḍho asthieṇa śarīreṇa sthiram ātmānam ekīkṛtya mohaḥ saṃmohaḥ; tadrahitaḥ / tac ca katham? brahmavid brahmaṇi sthitaḥ / upadeśena brahmavit san tasmin brahmaṇy abhyāsayuktaḥ / etad uktaṃ bhavati tattvavidām upadeśena ātmayāthātmyavid bhūtvā tatraiva yatamāno dehātmābhimānaṃ parityajya sthirarūpātmāvalokanapriyānubhave vyavasthitaḥ asthire prākṛte priyāpriye prāpya harṣodevegau na kuryād iti

Śrīdhara

brahma-prāptasya lakṣaṇam āha na prahṛṣyed iti | brahma-vid bhūtvā brahmaṇy eva yaḥ sthitaḥ sa priyaṃ prāpya na prahṛṣyet prakṛṣṭa-harṣavān syāt | apriyam prāpya ca nodvijet na viṣīdatīty arthaḥ | yataḥ sthira-buddhir sthirā niścalā buddhir yasya | tat kutaḥ ? yato 'saṃmūḍho nivṛtta-mohaḥ

Madhusūdana

yasmān nirdoṣaṃ samaṃ brahma tasmāt tad-rūpam ātmānaṃ sākṣātkurvann āha na prahṛṣyed iti | duḥkheṣv anudvigna-manāḥ sukheṣu vigata-spṛhaḥ ity atra vyākhyātaṃ pūrvārdham | jīvan-muktānāṃ svābhāvikaṃ caritam eva mumukṣubhiḥ prayatna-pūrvakam anuṣṭheyam iti vadituṃ liṅga-pratyayau | advitīyātma-darśana-śīlasya vyatirikta-priyāpriya-prāpty-ayogyāc ca tan-nimittau harṣa-viṣādāv ity arthaḥ |

advitīyātma-darśanam eva vivṛṇoti – sthira-buddhiḥ sthirā niścalā saṃnyāsa-pūrvaka-vedānta-vākya-vicāra-paripākeṇa sarva-saṃśaya-śūnyatvena nirvicikitsā niścitā brahmaṇi buddhir yasya sa tathā labdha-śravaṇa-manana-phala iti yāvat | etādṛśasya sarvāsaṃbhāvanā-śūnyatve 'pi viparīta-bhāva-pratibandhāt sākṣātkāro nodetīti nididhyāsanam āha – asaṃmūḍhaḥ | nididhyāsanasya vijātīya-pratyayānantarita-sajātīya-pratyaya-pravāhasya paripākeṇa viparīta-bhāvanākhya-saṃmoha-rahitaḥ | tataḥ sarva-pratibandhāpagamād brahmavid brahma-sākṣātkāravān | tataś ca samādhi-paripākeṇa nirdoṣe same brahmaṇy eva sthito nānyatreti brahmaṇi sthito jīvan-muktaḥ sthita-prajña ity arthaḥ | etādṛśasya dvaita-darśanābhāvāt praharṣodvegau na bhavata ity ucitam eva | sādhakena tu dvaita-darśane vidyamāne 'pi viṣaya-doṣa-darśanādinā praharṣa-viṣādau tyājyāv ity abhiprāyaḥ

Viśvanātha

evaṃ laukika-priyāpriyādiṣv api teṣāṃ sāmyam āha na prahṛṣyed iti | na prahṛṣyet na prahṛṣyati | nodvijet nodvijate | sādhana-daśāyām evam abhyased iti vivakṣayā vā liṅ | asaṃmūḍho harṣa-śokādīnām abhimāna-nibandhanatvena saṃmoha-mātratvāt

Baladeva

brahmaṇi sthitasya lakṣaṇam āha neti | vartamāne dehe sthitaḥ prārabdhākṛṣṭaṃ priyam apriyaṃ ca prāpya na prahṛṣyen na codvijet | kutaḥ ? sthirā svātmani buddhir yasya saḥ | asaṃmūḍho 'nityena dehena nityam ātmānam ekīkṛtya mohaṃ na labdhaḥ | brahmavit tādṛśaṃ brahmānubhavan | evaṃlakṣaṇo brahmaṇi sthito bodhyaḥ

Michalski

Kto mocny duchem, nie do zbłąkania, kto poznał Brahmana, kto w Nim spoczywa; – niech się nie cieszy, gdy nadejdzie radość, niech się nie wzruszy, gdy przyjdzie niedola.

Olszewski

Taki człowiek nie raduje się z przyjemnych wydarzeń, nie smuci się wydarzeniem przykrem. Z myślą stałą, niezachwianą, marząc o Bogu, ku niemu całkowicie się zwróciwszy,

Dynowska

Niechaj się Jogi nie unosi radością, otrzymując najmilsze; ani się smuci gdy niemiłe otrzyma; o jasnym sądzie, niezmąconym rozumie, Brahmana znając, niech w Brahmanie przebywa.

Sachse

Człowiek o niezachwianym rozumie,
nie dający się zwieść złudzeniom,
ten, kto zna brahmana i jest w brahmanie,
nie powinien się cieszyć, gdy spotyka go szczęście,
ani smucić, gdy spotyka go nieszczęście.

Kudelska

Nie powinieneś cieszyć się z osiągnięcia przyjemności ani się smucić, gdy dotknie cię coś niemiłego;
Człowiek, którego umysł jest stały i nigdzie już nie błądzi, który brahmana poznał, trwa w brahmanie.

Rucińska

Niech się nie cieszy z miłego, nie martwi tym, co niemiłe,
Pewny, bez wahań, trwający w Brahmanie, znawca Brahmana.

Szuwalska

Nie unosząc się szczęściem, nie smucąc w niedoli,
Nieporuszony mędrzec, który poznał Światłość,
W Światłości pozostanie.

Babkiewicz

Kto rozumny, zna brahmana
i w nim trwa nieomroczony,
niech się miłym nie raduje
i nie wzdryga przed niemiłym.