BhG 3.9

analiza syntaktyczna

he kaunteya (Kuntjowicu),
yajñārthāt (od tego, którego celem jest ofiara) karmaṇaḥ (od czynu) anyatra (w innym wypadku),
ayaṃ lokaḥ (ten świat) karma-bandhanaḥ (pętami czynu) [asti] (jest),
[tasmāt] (dlatego) tad-arthaṃ (dla jego korzyści) mukta-saṅgaḥ (wolny od lgnięcia) karma (czyn) samācara (spełniaj).

analiza gramatyczna

yajñārthāt	–	yajña-artha 5i.1 n. ; BV : yasya yajñasyārthaḥ asti tasmāt – od tego, którego celem jest ofiara / który spełniany jest dla Wisznu (od: √ yaj – poświęcać, składać w ofierze, czcić, yajña – ofiara, czczenie, imię Wisznu; √ arth – pragnąć, prosić, artha – korzyść, zdobycz, cel, zamiar, sprawa, kwestia, rzecz, użycie, w znaczeniu dla korzyści, wymaga genetivusu – czyjej?);
karmaṇaḥ	–	karman 5i.1 n. – od czynu, od działania (od: √ kṛ – robić);
anyatra	–	av. – gdzie indziej, w innym miejscu, inaczej;
lokaḥ	–	loka 1i.1 m. – świat;
ayam	–	idam sn. 1i.1 m. – ten;
karma-bandhanaḥ	–	karma-bandhana 1i.1 m. ; BV : yasya karmaṇo bandhanam asti saḥ – ten, który posiada pęta czynu (od: √ kṛ – robić, karman – czyn, działanie i jego skutki; √ bandh – wiązać, pętać, bandhana – pętanie, więzy, pęta, więzienie);
tad-artham	–	av. – tasyārtham – dla jego korzyści (od: tat – ten, ta, to…; √ arth – pragnąć, prosić, artha – korzyść, zdobycz, cel, zamiar, sprawa, kwestia, rzecz, użycie, na końcu złożeń: w celu, z powodu);
karma	–	karman 1i.1 n. – czyn, działanie i jego skutki (od: √ kṛ – robić);
kaunteya	–	kaunteya 8i.1 m. – o synu Kunti (od: kunti – lud Kuntiów, kuntī – Kunti, matka Pandowiców);
mukta-saṅgaḥ	–	mukta-saṅga 1i.1xm.; BV : yena saṅgo mukto ‘sti saḥ – ten, kogo lgnięcie odeszło (od: √ muc – wyzwalać, uwalniać, PP mukta – wyzwolony, odeszły; sam- √ gam – schodzić się lub √ sañj – lgnąć, sklejać, kurczowo trzymać, przywiązywać się, wchodzić w kontakt, saṅga – lgnięcie, zejście się, związek, towarzystwo, nadzieje, pragnienia, przywiązania);
samācara	–	sam-ā- √ car (działać, wykonywać) Imperat. P 2c.1 – wykonuj;

warianty tekstu

‘nyatra → hyanyatra (zaiste gdzie indziej);
karma → dharma (dharmę);

Śāṃkara

Legenda:
fragmenty komentowanego wersetu
cytaty z różnych pism
wprowadzenie polemiki

Jeśli ktoś myśli: „ponieważ rezultat czynu wiąże, dlatego nie należy go wykonywać”, też jest w błędzie. Dlaczego?:		yac ca manyase bandhārthatvāt karma na kartavyam iti tad apy asat | kathaṃ?
Kuntjowicu, wyjąwszy czyn, którego celem jest ofiara, ludzie pętani są przez czyn. [Dlatego] wolny od lgnięcia, spełniaj czyn dla niej.		yajñārthāt karmaṇo ’nyatra loko ’yaṃ karma-bandhanaḥ | tad arthaṃ karma kaunteya muktasaṅgaḥ samācara ||3.9||
Ofiara [tu] znaczy Bóg. Jak mówi Objawienie: „Zaiste ofiara to Wisznu” (Taitirīya saṁhitā 1.7.4). Kto działa dla jego korzyści, ten spełnia czyn dla ofiary. Wyjąwszy czyn, czyli skutkiem innych czynów, ludzie (loka) naznaczeni do czynu dokonują czynów i są przez nie pętani, ale nie działający dla ofiary.		yajño vai viṣṇuḥ (Taitirīya saṁhitā 1.7.4)iti śruter yajña īśvaraḥ | tad-arthaṃ yat kriyate tat yajñārthaṃ karma | tasmāt karmaṇo ’nyatrānyena karmaṇā loko ’yam adhikṛtaḥ karma-kṛt karma-bandhanaḥ karma bandhanaṃ yasya so ’yaṃ karma-bandhano lokaḥ, na tu yajñārthāt |
Dlatego dla niej, czyli dla ofiary, o Kuntjowicu, wolny od lgnięcia – wyzbyty pragnienia owocu czynu, czyn spełniaj – sprawiaj, by był wykonywany.		atas tad-arthaṃ yajñārthaṃ karma kaunteya, mukta-saṅgaḥ karma-phala-saṅga-varjitaḥ san samācāra nirvartaya ||3.9||

Rāmānuja

evaṃ tarhi dravyārjanādeḥ karmaṇo 'haṅkāramamakārādisarvendriyavyakulatāgarbhatvenāsya puruṣasya karmavāsanayā bandhanaṃ bhaviṣyatīty atrāha

yajñādiśāstrīyakarmaśeṣabhūtād dravyārjanādeḥ karmaṇo 'nyatra ātmīyaprayojanaśeṣabhūte karmaṇi kriyamāṇe ayaṃ lokaḥ karmabandhano bhavati / atas tvaṃ yajñārthaṃ dravyārjanādikaṃ karma samācara / tatrātmaprayojanasādhanatayā yaḥ saṅgaḥ tasmāt saṅgān muktas tam samācara / evaṃ muktasaṅgena yajñādyarthatayā karmaṇi kriyamāṇe yajñādibhiḥ karmabhir ārādhitaḥ paramapuruṣo 'syānādikālapravṛttakarmavāsanām ucchidya avyākulātmāvalokanaṃ dadātītyarthaḥ

Śrīdhara

sāṅkhyās tu sarvam api karma-bandhaktavān na kāryam ity āhuḥ | tannirākurvann āha yajñārthād iti | yajño 'tra viṣṇuḥ | yajño vai viṣṇur iti śruteḥ | tad-ārādhanārthāt karmaṇo |nyatra tad ekaṃ loko 'yaṃ karma-bandhanaḥ karmabhir vadhyate | na tu īśvarārādhanārthena karmaṇā | atas tad-arthaṃ viṣṇu-prīty-arthaṃ mukta-saṅgo niṣkāmaḥ san karma samyag ācara

Madhusūdana

karmaṇā badhyate jantuḥ [Mbh 12.241.7] iti smṛteḥ sarvaṃ karma bandhātmakatvān mumukṣuṇā na kartavyam iti matvā tasyottaram āha
yajñārthād iti | yajñaḥ parameśvaraḥ yajño vai viṣṇur [TaittS 1.7.4] iti śruteḥ | tad-ārādhanārthaṃ yat kriyate karma tad-yajñārthaṃ tasmāt karmaṇo 'nyatra karmaṇi pravṛtto 'yaṃ lokaḥ karmādhikārī karma-bandhanaḥ karmaṇā badhyate na tv īśvarārādhnārthena | atas tad-arthaṃ yajñārthaṃ karma he kaunteya ! tvaṃ karmaṇy adhikṛto mukta-saṅgaḥ san samācara samyak-śraddhādi-puraḥsaram ācara

Viśvanātha

nanu tarhi karmaṇā badhyate jantuḥ iti smṛteḥ | karmaṇi kṛte bandhaḥ syād iti cen na | parameśvarārpitaṃ karma na bandhakam ity āha yajñārthād iti | viṣṇv-arpito niṣkāmo dharma eva yajña ucyate | yad-arthaṃ yat karma tato 'nyatraivāyaṃ lokaḥ karma-bandhanaḥ karmaṇā badhyamāno bhavati | tasmāt tvaṃ tad-arthaṃ tādṛśa-dharma-siddhy-arthaṃ karma samācara |

nanu viṣṇv-arpito 'pi dharmaḥ kāmanām uddiśya kṛtaś ced bandhako bhavaty evety āha mukta-saṅgaḥ phalākāṅkṣā-rahitaḥ | evam evoddhavaṃ praty api śrī-bhagavatoktam –

sva-dharma-stho yajan yajñair
anāśīḥ-kāma uddhava |
na yāti svarga-narakau
yady anyan na samācaret ||

asmin loke vartamānaḥ
sva-dharma-stho 'naghaḥ śuciḥ |
jñānaṃ viśuddham āpnoti
mad-bhaktiṃ vā yadṛcchayā || [BhP 11.20.10-1] iti

Baladeva

nanu karmaṇi kṛte bandho bhavet | karmaṇā badhyate jantur ity ādi-smaraṇāc ceti tatrāha yajñārthād iti | yajñaḥ parameśvaraḥ yajño vai viṣṇur iti śruteḥ | tad-arthāt tat-toṣa-phalāt karmaṇo 'nyatra svasukha-phalaka-karmaṇi kriyamāṇe 'yaṃ lokaḥ prāṇī karma-bandhanaḥ karmaṇā badhyate | tasmāt tad-arthaṃ viṣṇu-toṣārthaṃ karma samācara | he kaunteya mukta-saṅgas tyakta-sukhābhilāṣaḥ san nyāyopārjita-dravya-siddhena yajñādinā viṣṇur ārādhya tac-cheṣeṇa deha-yātrāṃ kurvan na badhyata ity arthaḥ

Michalski

Począwszy od czynów koniecznych przy ofierze, świat ten jest jednym wiązaniem czynów. Dlatego też, Kauntejo, oswobodzony od skłonności, spełniaj swe dzieło!

Olszewski

Wyjąwszy dzieła święte, czyny skuwają nas na tym świecie. Takiego więc dzieła, wolnego od żądz, dokonaj, synu Kunti.

Dynowska

Wszelkie działanie, które nie jest ofiarą, niewolą się staje; cały świat jest w jego więzach; więc od przywiązań wolny, synu Kunti, czyn każdy jako ofiarę pełń.

Sachse

Świat ten trwa w więzach czynu,
z wyjątkiem czynu spełnionego jako ofiara.
Spełnij więc czyn jako ofiarę, o synu Kunti,
wolny od przywiązania [do jego owocu].

Kudelska

Każdy czyn nie będący ofiarą jest przyczyną niewoli na tym świecie,
Przeto bezinteresownie i wolny od przywiązań, wypełniaj swe powinności, synu Kunti.

Rucińska

Nie dla ofiary spełniony czyn wiąże sobą człowieka –
Dlatego, o synu Kunti, bez przywiązania czyn spełniaj!

Szuwalska

Jeśli czyny spełniane są jako ofiara,
Nie stają się przyczyną niewoli w tym świecie.
Jako taką wykonuj pracę, synu Kunti,
Nie oczekując zysku, czyń swoją powinność.

Byrski

Przez działania nie ofiarne świat ten w więzach tkwi działania;
Więc przykładaj się, Kauntejo, do dzieł, co ofierze służą.

Babkiewicz

Świat ten jest związany czynem,
tu wyjątkiem czyn ofiarny.
Dla ofiary i bez lgnięcia
spełniaj dzieła, synu Kunti.