atha prathamo ‘dhyāyaḥ – arjuna-viṣāda-yogaḥ

Śāṃkara

Legenda:
fragmenty komentowanego wersetu
cytaty z różnych pism
wprowadzenie polemiki

Rāmānuja

yat-padāmbho-ruha-dhyāna-vidhvastāśeṣa-kalmaṣaḥ |
vastutām upayāto ’haṃ yāmuneyaṃ namāmi tam ||
Ja, którego nieskończone grzechy zostały zniszczone dzięki rozmyślaniu
o lotosie jego stóp i który doszedłem do prawdy, kłaniam się Jamuneji.

oṃ | śriyaḥ patir nikhila-heya-pratyanīka-kalyāṇaika-tānaḥ
OM. Mąż Śri, który jest nutą jedynej szlachetności (kalyāṇa), która jest całkowitym przeciwieństwem tego co winno być odrzucone,

svetara-samasta-vastu-vilakṣaṇānanta-jñānānandaika-svarūpaḥ,
ten, który jest kształtem jedni nieskończoności (ananta), wiedzy (jñāna) i rozkoszy (ānanda), odróżnianej od wszelkich rzeczy różnych od siebie,

svābhāvikānavadhikātiśaya-jñāna-balaiśvarya-vīrya-śakti-tejaḥ-prabhṛty-asaṃkhyeya-kalyāṇa-guṇa-gaṇa-mahodadhiḥ,
ten, który jest wielkim oceanem zbioru niezliczonych szlachetnych zalet na czele z obfitością wiedzy, siłą, władztwem, męstwem, mocą i blaskiem, które są jego własną naturą, nieograniczoną i bezgraniczną,

svābhimatānu-rūpaika-rūpācintya-divyādbhuta-nitya-niravadya-niratiśayaujjvalya-saugandhya-saundarya-saukumārya-lāvaṇya-yauvanādy-ananta-guṇa-nidhir divya-rūpaḥ,
ten, który posiada boską postać będącą skarbnicą nieskończonych zalet poczynając od blasku, zapachu, piękna, delikatności, powabu i młodości; [postaci tej] nie można przewyższyć, jest niezniszczalna, wieczna, bosko cudowna, nie do wyobrażenia i jest jednym kształtem odpowiadającym [jego] własnym pragnieniom,

svocita-vividha-vicitrānantāścarya-nitya-niravadyāparimita-divya-bhūṣaṇaḥ,
ten, którego rozmaite ozdoby są dla niego stosowne [gdyż] są boskie, niezmierzone, niezniszczalne, wieczne, zdumiewające, nieskończone i urocze,

svānurūpāsaṃkhyeyācintya-śakti-nitya-niravadya-niratiśaya-kalyāṇa-divyāyudhaḥ,
ten, którego oręż jest stosowny dla niego [gdyż] jest niezliczony, nie do wyobrażenia, jest jego mocą, jest wieczny, bez zarzutu, nie do pokonania i szlachetny,

svābhimatānurūpa-nitya-niravadya-svarūpa-rūpa-guṇa-vibhavaiśvarya-śīlādy-anavadhikātiśayāsaṅkhyeya-kalyāṇa-guṇa-gaṇa-śrī-vallabhaḥ,
ten, który jest ukochanym Śri, która posiada zbiór niezliczonych, nie mających końca i nie do pokonania szlachetnych zalet jak piękno, charakter, majestat, władztwo, zwyczaje, a jej wieczna i nienaganna postać odpowiada [jego] własnym pragnieniom,

sva-saṅkalpānuvidhāyi-svarūpa-sthiti-pravṛtti-bhedāśeṣa-śeṣataika-rati-rūpa-nitya-niravadya-niratiśaya-jñāna-kriyaiśvaryādy-ananta-guṇa-gaṇāparimita-sūribhir anavaratābhiṣṭuta-caraṇa-yugalaḥ,
ten, którego para stóp jest bezustannie wychwalana przez niezmierzone gromady mędrców posiadających nieskończone zalety jak niepodzielna miłość, piękno, wieczność, niezniszczalność, bycie niezwyciężonym, mądrość, odprawianie religijnych rytuałów, władztwo, a ich charakter, utrzymanie, rozliczne nieskończone czynności oraz śmierć podlegają [jego] własnej woli,

vāṅ-manasāparicchedya-svarūpa-svabhāvaḥ,
ten, którego natury ani charakteru nie można zdefiniować umysłem czy słowami,

svocita-vividha-vicitrānanta-bhogya-bhogopakaraṇa-bhoga-sthāna-samṛddhānantāścaryānanta-mahā-vibhavānanta-parimāṇa-nitya-niravadyākṣara-parama-vyoma-nilayaḥ,
ten, którego siedzibą jest najwyższe niebo bezkresne, niezmierzone, wieczne, niezniszczalne, niepodzielne, które jest odpowiednie dla niego, [gdyż] jest różnorodne, rozmaite, można nim radować się w nieskończoność, dostarcza komfortów, jest miejscem komfortów, jest bogate, nieograniczenie zadziwiające i posiada nieograniczoną wielką wspaniałość,

vividha-vicitrānanta-bhogya-bhoktṛ-varga-paripūrṇa-nikhila-jagad-udaya-vibhava-laya-līlaḥ,
ten, którego zabawą jest tworzenie, utrzymanie i zagłada całego świata, pełnego podziałów na rozmaite, różnorodne i nieskończone przedmioty uciech (bhogya) i na  radujących się (bhoktṛ) [nimi],

paraṃ brahma puruṣottamo nārāyaṇo brahmādi-sthāvarāntaṃ nikhilaṃ jagat sṛṣṭvā svena rūpeṇāvasthitaḥ,
ten najwyższy brahman, najlepszy człowiek (Puruṣottama), Narajana, który jest stabilnością i końcem (sthāvara-anta) [wszystkiego] począwszy od Brahmy, który wyemanowawszy cały świat pozostaje w swej postaci,

brahmādi-deva-manuṣyāṇāṃ dhyānārādhanādy-agocaro ’pāra-kāruṇya-sauśīlya-vātsalyaudārya-mahodadhiḥ,
ten, którego ani bogowie począwszy od Brahmy ani ludzie nie mogą osiągnąć dzięki kontemplacji czy czczeniu, który jest wielkim oceanem bezgranicznej łaskawości, cnót, czułości i szczodrości,

svayam eva rūpaṃ tat-tat-sajātīya-saṃsthānaṃ sva-svabhāvam ajahad eva kurvaṃs teṣu teṣu lokeṣv avatīryāvatīrya tais tair ārādhitaḥ,
ten, który porzucił swoją własną postać będącą siedzibą tych kolejnych homogenicznych [bytów] oraz [jego] własną naturą i ciągle ponownie zstępując między te wszystkie istoty i przez nie ciągle ponownie jest czczony,

tat-tad-iṣṭānurūpaṃ dharmārtha-kāma-mokṣākhyaṃ phalaṃ prayacchan,
ten, który dostarcza owocu zwanego dharmą, zyskiem, rozkoszą i wyzwoleniem, zgodnego z pragnieniem każdej [istoty],

bhū-bhārāvatāraṇāpadeśenāsmad-ādīnām api saṃsāra-duḥkha-śamanāya samāśrayaṇīyatvāyāvatīryorvyāṃ sakala-manuja-nayana-viṣayatāṃ gataḥ, parāvara-nikhila-jana-mano-nayana-hāri-divya-ceṣṭitāni kurvan,
ten, który pod pretekstem zstąpienia, by usunąć ciężar Ziemi, ale [naprawdę] by wyciszyć cierpienia związane z egzystencją i aby dostarczyć schronienie dla [osób] począwszy od nas, zstępuje na Ziemię stając się obiektem wizji wszystkich ludzi i dokonuje boskich czynów oczarowujących tak oczy jak i umysły wszystkich ludzi niskich i wzniosłych,

pūtanā-śakaṭa-yamalārjunāriṣṭa-pralamba-dhenuka-kāliya-keśi-kuvalayāpīḍa-cāṇūra-muṣṭika-tosala-kaṃsādīn nihatya anavadhika-dayā-sauhārdānurāga-garbhāvalokanālāpāmṛtair viśvam āpyāyayan,
ten, który pokonując Putanę, Wóz, bliźniacze [drzewa] ardźuna, Byka, Pralambę, Osła, Kaliję, Konia, Kuwalajapidę, zapaśników Ćandę i Musztikę, Kamsę i innych, sprawia radość światu dzięki nektarowi słów i głębokich spojrzeń [niosących] bezgraniczne współczucie, dobroć i miłość,

niratiśaya-saundarya-sauśīlyādi-guṇāviṣkāreṇākrūra-mālā-kārādīn parama-bhāgavatān kṛtvā,
ten, który dzięki zamanifestowaniu nieograniczonych zalet jak piękno czy cnoty uczynił Akrurę, twórcę girland i innych najlepszymi z bhagawatów,

pāṇḍu-tanaya-yuddha-protsāhana-vyājena parama-puruṣārtha-lakṣaṇa-mokṣa-sādhanatayā vedāntoditaṃ sva-viṣayaṃ jñāna-karmānugṛhītaṃ bhakti-yogam avatārayāmāsa |
[on to] pod pretekstem nakłonienia do walki synów Pandu spowodował zstąpienie jogi miłości (bhakti-yoga), która pojmowana jest dzięki wiedzy i czynom (jñāna, karman), której przedmiotem zainteresowania jest on sam i którą podejmuje Wedanta poprzez środki prowadzące do wyzwolenia (mokṣa) charakteryzowanego jako najwyższy cel żywota (parama-puruṣārtha).

tatra pāṇḍavānāṃ karuṇāṃ ca yuddhe prārabdhe sa bhagavān puruṣottamaḥ sarveśvareśvaro jagad-upakṛti-martya āśrita-vātsalya-vivaśaḥ pārthaṃ rathinam ātmānaṃ ca sārathiṃ sarva-loka-sākṣikaṃ cakāra |
Tu gdy bitwa miała się rozpocząć, powodowany współczuciem do synów Pandu ów Pan, najlepszy człowiek, władca wszystkich władców, który stał się śmiertelnikiem dla korzyści świata i którego kontroluje czułość przyjmujących [u niego] schronienie, uczynił syna Prythy rydwannikiem, a siebie, świadka obserwującego wszystkie światy, woźnicą.

evam arjunasyotkarṣaṃ jñātvāpi sarvātmanāndho dhṛtarāṣṭraḥ suyodhana-vijaya-bubhutsayā saṃjayaṃ papraccha |
W ten sposób, Dhrytarasztra, którego jaźń była ślepa pod każdym względem, choć wiedział o nadzwyczajności Ardźuny, ciekawy zwycięstwa Sujodhany zapytał Sandźaję.

Madhva

devaṃ nārāyaṇaṃ natvā sarva-doṣa-vivarjitam |
paripūrṇaṃ gurūṃś ca tān gītārthaṃ vakṣyāmi leśataḥ ||
Pokłoniwszy się wolnemu od wszelkich wad, całkowicie pełnemu Bogu Narajanowi,
a także [pokłoniwszy się] mistrzom, będę omawiać pokrótce znaczenie Gity.

naṣṭa-dharma-jñāna-loka-kṛpālubhiḥ brahma-rudrendrādibhir arthito jñāna-pradarśanāya bhagavān vyāso ‘vatatāra |
Pan Wjasa, którego prosili Brahma, Rudra, Indra i inni, powodowany współczuciem do ludzi, którzy utracili wiedzę i dharmę, zstąpił by ukazać wiedzę.

tataś ceṣṭāniṣṭa-prāpti-parihāra-sādhanā-darśanāt vedārthā-jñānāc ca saṃsāre kliśyamānānāṃ strī-śūdrādīnāṃ ca dharma-jñāna-dvārā mokṣo bhaved iti kṛpāluḥ sarva-vedārthopabṛṃhitāṃ tad-anukta-kevaleśvara-jñāna-dṛṣṭārtha-yuktāṃ ca sarva-prāṇinām avagāhyānavagāhya-rūpāṃ kevala-bhagavat-svarūpa-parāṃ parokṣārthāṃ mahābhārata-saṃhitām acīkỊpat |
tac coktam—
„Zatem na skutek ujrzenia metody usunięcia niepożądanego i zyskania pożądanego oraz dzięki wiedzy o znaczeniu Wedy ci, którzy cierpią w stworzonym [świecie], począwszy od kobiet i śudrów, oby zostali wyzwoleni poprzez wiedzę i dharmę” – [Tak myśląc] współczujący ułożył księgę Mahabharaty, wzbogaconą o znaczenie wszelkich Wed, wyposażoną w znaczenie wiedzy ujrzanej przez samego Władcę i [wcześniej] nie wypowiedzianej. [Mahabharata] ma postać wiedzy, w której [jednocześnie] mogą i nie mogą się pławić wszystkie istoty, która jest najwyższą własną postacią samego Pana i której tematy są poza zasięgiem doświadczenia.
Tak to powiedziano:

lokeśā brahma-rudrādyāḥ saṃsāre kleśinaṃ janam |
vedārthājñam adhīkāra-varjitaṃ ca striyādikam ||
avekṣya prārthayāmāsuḥ deveśaṃ puruṣottamam |
tataḥ prasanno bhagavān vyāso bhūtvā ca tena ca ||
anyāvatāra-rūpaiś ca vedānuktārtha-bhūṣitam |
devalenātma-bodhena dṛṣṭaṃ vedārtha-saṃyutam ||
bhārataṃ pañca-rātraṃ ca mūla-rāmāyaṇaṃ tathā |
purāṇaṃ bhāgavataṃ ceti sambhinnaś śāstra-puṅgavaḥ ||
iti nārāyaṇāṣṭākṣara-kalpe|
„Gdy władcy świata począwszy od Brahmy i Rudry ujrzeli cierpiących ludzi,
na czele z kobietami, którzy nie znają znaczenia Wedy i są pozbawieni zdolności,
prosili [o zstąpienie] Władcę bogów, najlepszą osobę (Puruṣottama).
Tak zadowolony Pan stał się Wjasą i przez niego
oraz przez inne zstąpienia zostały ułożone główne spośród ksiąg:
Bharata, Pańćaratra, pierwotna Ramajana, a także purany i Bhagawata.
[Są one] ozdobione niewypowiedzianym znaczeniem Wed,
zostały ujrzane przez Dewalę o rozbudzonej jaźni,
i są połączone ze znaczeniem Wed”.
Oto [wypowiedź zawarta] w Narajana-aszta-akszara-kalpie.

brahṃāpi tan na jānāti iṣat sarvo ‘pi jānati |
bahv-artham ṛṣayas tat tu bhārataṃ pravadanti hi ||
ity upa-nāradīye |
„Nawet Brahma jej nie rozumie, chociaż wszyscy trochę ją rozumieją.
Zaiste wieszczowie wypowiedzieli Bharatę mającą mnogość znaczeń”.
Oto [wypowiedź zawarta] w Upanaradiji.

brahmādyaiḥ prārthito viṣṇur bhārataṃ saṃcakāra ha |
yasmin daśārthāḥ sarvatra na jñeyās sarva-jantubhiḥ ||
iti nāradīye |
„Wisznu proszony przez Brahmę i innych ułożył Bharatę.
Jej dziesięciu tematów w żaden sposób nie pojmie nikt ze zrodzonych”.
Oto [wypowiedź zawarta] w Naradiji.

bhārataṃ cāpi kṛtavān pañcamaṃ vedam uttamam |
daśā-varārthaṃ sarvatra kevalaṃ viṣṇu-bodhakam |
parokṣārthaṃ tu sarvatra vedād apyuttamaṃ tu yat ||
iti skānde |
„I stworzył [on] Bharatę, która jest piątą Wedą,
jest najlepsza, posiada dziesięć wspaniałych tematów,
w każdym miejscu dostarcza wyłącznie poznania Wisznu,
w każdym miejscu jej tematy są tajemnicze,
i nawet od Wedy jest wyższa”.
Oto [wypowiedź zawarta] w Skanda-puranie.

yadi vidyāt catur-vedān saṅgopaniṣadān dvijaḥ |
na cet purāṇam saṃvidyān naiva sa syād vicakṣaṇaḥ ||
itihāsa-purāṇābhyāṃ vedaṃ samupabṛṃhayet |
bibhety alpa-śrutād vedo mām ayaṃ pracaliṣyati ||
„Jeśli dwakroć zrodzony znałby cztery Wedy oraz upaniszadów gromadę,
ale nie znałby dobrze puran, zaiste nie będzie uczonym.
Wedę winno się uzupełniać itihasami i puranami.
Weda obawia się niedouczonego (alpa-śruta) [myśląc] ‘on mnie rozchwieje’ ”.

manv-ādi kecid bruvate hy āstīkādi yathāpare |
tathopari-carādy anye bhārataṃ paricakṣate ||
„Zaiste niektórzy mówią, że począwszy od ‘Manu’,
inni że począwszy od ‘Astiki’,
a jeszcze inni, że od ‘Poruszania się w powietrzu’,
tak jest opisywana Bharata”.

bhārataṃ sarva-vedāś ca tulām āropitāḥ purā |
devair brahmādibhis sarvaiḥ ṛṣibhiś ca samanvitaiḥ |
vyāsasyaivājñayā tatra tv atyaricyata bhāratam ||
mahattvād bhāravattvāc ca mahābhāratam ucyate |
niruktam asya yo veda sarva-pāpaiḥ pramucyate ||
yad ihāsti tad anyatra yan nehāsti na kutra-cit |
virāṭodyoga-pāravān |
„W dawnych czasach zebrani bogowie na czele z Brahmą
oraz wszyscy wieszczowie położyli na wadze Bharatę i wszystkie Wedy.
Wtedy, dzięki mocy Wjasy przeważyła Bharata.
Z [powodu] wielkości (mahattva) i ciężkości (bhāravattva) zwana jest Mahabharatą.
Kto zna jej etymologię uwolni się od wszelkich grzechów.
To co jest w niej, można znaleźć gdzie indziej,
czego w niej nie ma, tego nie ma nigdzie”.
Oto [wypowiedź zawarta] w rozdziałach: Wirata i Udjoga.

ity ādi-tad-vākya-paryālocanayā ṛṣi-saṃpradāyāt
ko hy anyaḥ puṇḍarīkākṣāt mahābhārata-kṛt bhavet |
Dzięki rozważeniu tej pierwszej wypowiedzi oraz z sukcesji wieszczów [wynika że]:
„Któż inny od Lotosookiego (Puṇḍarīkākṣa) mógłby zostać twórcą Mahabharaty?”

ity-ādi purāṇa-granthāntara-gata-vākyāny athānupapattyā nāradādhyayanādi-liṅgaiś cāvasīyate | katham anyathā bhārata-nirukti-jñāna-mātrena sarva-pāpa-kṣayaḥ prasiddhaś ca so ‘rthaḥ | kathaṃ cānyasya na kartuṃ śakyate | granthāntara-gatatvāc ca nāvidyamāna-stutiḥ | na ca kartur eva | itaratrāpi sāmyāt |
Te i podobne wypowiedzi znalazły się wewnątrz pism takich jak purany. A przez niezgodność oraz dzięki przesłankom (liṅga) [płynącym] ze studiów [pism] Narady i innych, jest to ustalone, [że Lotosooki jest autorem Mahabharaty]. Jak w przeciwnym razie zwyczajnie dzięki wiedzy etymologicznej [o terminie] Bharata niszczone są wszelkie grzechy? A ten cel jest osiągnięty. I dlaczego inna [aktywność] nie jest w stanie tego osiągnąć? Ponieważ znajdują się [one] wewnątrz pisma, pochwały te nie są nieprawdziwe. I zaiste ich sprawca nie jest [nieprawdziwy]. [Rozumie się to również] z podobieństwa [spotykanego] gdzie indziej.

tatra ca sarva-bhāratārtha-saṃgrahāṃ vasudevārjuna-saṃvāda-rūpāṃ bhārata-pārijāta-madhu-bhūtāṃ gītām upanibabandha |
W tych okolicznościach [Lotosooki] skomponował Gitę, która jest zebranym znaczeniem całej Bharaty, ma postać rozmowy Wasudewy z Ardźuną i jest słodyczą Bharatowego [kwiatu] paridźata.

tac coktam—
bhārataṃ sarva-śāstreṣu bhārate gītikā varā |
viṣṇoḥ sahasra-nāmāpi jñeyaṃ pāṭhyaṃ ca tad dvayam ||
iti mahā-kaurme |
Jest powiedziane:
„Bharata jest najlepsza pośród wszystkich ksiąg,
W Bharacie Gita jest najlepsza.
Wraz z tysiącem imion Wisznu, te dwa teksty należy poznać i recytować”.
Oto [wypowiedź zawarta] w Maha-kaurmie.

sa hi dharmas suparyāpto brahmaṇaḥ pada-vedane ||
ity ādi ca |
„To zaiste jest dharma odpowiednia do osiągnięcia siedziby brahmana”.
I inne [oznajmienia].

Śrīdhara

śeṣāśeṣa-mukha-vyākhyā-cāturyaṃ tv eka-vaktrataḥ |
dadhānam adbhutaṃ vande paramānanda-mādhavam ||
Kłaniam się cudownemu, przepełnionemu najwyższą błogością Madhawie.
Daje on rezolutne objaśnienia, które choć pochodzą z jednych ust
[są niczym pochodzące z] z nieskończonych ust Śeszy.

śrī-mādhavaṃ praṇamyomādhavaṃ viśveśam ādarāt |
tad-bhakti-yantritaḥ kurve gītā-vyākhyāṃ subodhinīm ||
Pokłoniwszy się z szacunkiem chwalebnemu Madhawie,
[oraz] mężowi Umy, który jest Władcą świata,
[ja], skrępowany miłością do niego tworzę „Subodhini” – komentarz do Gity.

bhāṣya-kāra-mataṃ samyak tad-vyākhyātur giras tathā |
yathāmati samālocya gītā-vyākhyāṃ samārabhe ||
Po właściwym przyjrzeniu się opinii twórcy (Śaṃkara) komentarza,
a także zgodnie z możliwościami, [przyjrzawszy się] słowom (gira) jego komentatora (Ānanda-giri), rozpoczynam komentarz Gity.

gītā vyākhyāyate yasyāḥ pāṭha-mātra-prayatnataḥ |
seyaṃ subodhinī ṭīkā sadā dhyeyā manīṣibhiḥ ||
Gita jest objaśniana przez zwykłą czynność jej czytania,
a o tym komentarzu „Subodhini” ludzie powinni zawsze rozmyślać.

iha khalu sakala-loka-hitāvatāraḥ sakala-vandita-caraṇaḥ parama-kāruṇiko bhagavān devakī-nandanas tattvājñāna-vijṛmbhita-śoka-moha-bhraṃśita-vivekatayā nija-dharma-parityāga-pūrvaka-para-dharmābhisandhinam arjunaṃ dharma-jñāna-rahasyopadeśa-plavena tasmāc choka-moha-sāgarād uddadhāra |Tutaj zaiste ten, który zstąpił dla dobra całego świata, którego stopy wielbione są przez wszystkich, najbardziej miłosierny Pan, syn Dewaki, łodzią tajemnych pouczeń o wiedzy i dharmie wydobył z oceanu rozpaczy i omroczenia Ardźunę, który na skutek wadliwego rozważania, omroczenia, rozpaczy i powstałej niewiedzy o prawdzie zamierzał na początku porzucić własną dharmę i przyjąć dharmę innych.

tam eva bhagavad-upadiṣṭam arthaṃ kṛṣṇa-dvaipāyanaḥ saptabhiḥ śloka-śatair upanibabandha | tatra ca prāyaśaḥ śrī-kṛṣṇa-mukhād viniḥsṛtān eva ślokān alikhat | kāṃścit tat-saṅgataye svayaṃ ca vyaracayat |
Właśnie ów pogląd będący pouczeniem Pana Kryszna Dwaipajana ułożył w siedemset wersów. Tutaj napisał wersy zamanifestowane głównie z ust chwalebnego Kryszny, a niektóre, w celu spójności, sam stworzył.

yathoktaṃ gītā-māhātmye –
gītā sugītā kartavyā kim anyaiḥ śāstra-vistaraiḥ |
yā svayaṃ padmanābhasya mukha-padmād viniḥsṛtā || iti |
Jak oznajmia „Pochwała Gity”:
„Gitę winno się pięknie śpiewać. Cóż po innych rozlicznych księgach?
Ona zamanifestowała się z lotosu ust samego Padmanabhy”.

tatra tāvad dharmakṣetre ity ādinā viṣīdann idam abravīd ity antena granthena śrī-kṛṣṇārjuna-saṃvāda-prastāvāya kathā nirūpyate | tataḥ param āsamāptes tayor dharma-jñānārthe saṃvādaḥ |
Tutaj począwszy od „dharma-kṣetre” (BhG 1.1) a skończywszy tekstem „viṣīdann idam abravīt” (BhG 1.28) przedstawiona jest opowieść, aby wprowadzić rozmowę chwalebnego Kryszny z Ardźuną. A następnie aż do końca [przedstawiona jest] rozmowa ich dwóch o znaczeniu dharmy i wiedzy.

Viśvanātha

gaurāṃśukaḥ sat-kumuda-pramodī svābhikhyayā gos tamaso nihantā |
śrī-kṛṣṇa-caitanya-sudha-nidhir me mano 'dhitiṣṭhan svaratiṃ karotu ||
Złoty promień, dający radość liliom świętych,
który swym imieniem niszczy ciemność krowy-ziemi,
chwalebny Kryszna Ćaitanja, będący oceanem nektaru,
który zagościł w moim umyśle, niechaj czyni swą radość.

prācīna-vācaḥ suvicārya so 'ham ajño 'pi gītāmṛta-leśa-lipsuḥ |
yateḥ prabhor eva mate tad atra santaḥ kṣamadhvaṃ śaraṇāgatasya ||
Po rozważeniu słów poprzedników,
choć nie mam wiedzy, to pragnę odrobiny nektaru Gity (Gītāmṛta-leśa).
Tutaj są prawdy będące jedynie poglądami Pana, który jest wyrzeczeńcem,
wybaczcie więc temu, który przyjmuje [jego] schronienie.

iha khalu sakala-śāstrābhimata-śrīmac-caraṇa-saroja-bhajanaḥ svayaṃ bhagavān narākṛti-para-brahma-śrī-vasudeva-sūnuḥ sākṣāc chrī-gopāla-puryām avatīryāpāra-paramātarkya-prāpañcika-sakala-locana-gocarīkṛto bhavābdhi-nimajjamānān jagaj-janān udhṛtya sva-saundarya-mādhuryāsvādanayā svīya-prema-mahāmbudhau nimajjayāmāsa |
Zaiste tu osobiście Pan, którego uczczenia chwalebnych lotosów stóp pragną wszystkie pisma, który jest ponad ludzkim kształtem, jest brahmanem, chwalebnym synem Wasudewy, zstąpił bezpośrednio do chwalebnego miasta pasterzy. W bezgranicznie niepojęty [sposób] dał się doświadczać wszystkim oczom świata. Tak [umożliwiając] smakowanie swego własnego piękna i słodyczy, uratował światowych ludzi tonących w oceanie egzystencji i zatopił ich w ogromnym oceanie swej miłości.

śiṣṭa-rakṣā duṣṭa-nigraha-vrata-niṣṭhā-mahiṣṭha-pratiṣṭho 'pi bhuvo-bhāra-duḥkhāpahāra-miṣeṇa duṣṭānām api sva-dveṣṭṝṇām api mahā-saṃsāra-grāsī-bhūtānām api mukti-dāna-lakṣaṇaṃ parama-rakṣaṇam eva kṛtvā
Chociaż dzięki ochronie najlepszych i oddaniu ślubowi zniszczenia łotrów ustanowiona jest [jego] wielkość, to pod pretekstem usunięcia cierpienia ziemi, spowodowanego ciężarem, dał najwyższą ochronę w postaci daru wyzwolenia nawet łotrom, zazdrosnym o niego, których [pożera] pochłaniająca ogromna egzystencja (mahā-saṃsāra).

svāntar-dhānottara-kāla-janiṣyamāṇān anādy-avidyā-bandha-nibadnhana-śoka-mohādyākulān api jīvān uddhartuṃ śāstra-kṛn-muni-gaṇa-gīyamāna-yaśaś ca dhartuṃ sva-priya-sakhaṃ tādṛśa-svecchā-vaśād eva raṇa-mūrdhany udbhūta-śoka-mohaṃ śrīmad-arjunaṃ lakṣyī-kṛtya
[Chcąc] wynieść ludzi urodzonych po jego odejściu, których splątały więzy nie mającej początku niewiedzy (avidyā), i którzy są niespokojni pod wpływem rozpaczy i otumanienia, a także [aby] utwierdzić [swą] chwałę wyśpiewywaną przez zastępy wieszczów komponujących pisma – mocą takiego pragnienia przed rozpoczęciem bitwy uczynił swego ukochanego przyjaciela chwalebnego Ardźunę naznaczonym rozpaczą i otumanieniem.

kāṇḍa-tritayātmaka-sarva-veda-tātparya-paryavasitārtha-ratnālaṅkṛtaṃ śrī-gītā-śāstram aṣṭā-daśādhyāyam antar-bhūtāṣṭā-daśa-vidyaṃ sākṣād vidyamānīkṛtam iva parama-puruṣārtham āvirbhāvayām babhūva |
I sprawił zamanifestowanie się chwalebnej księgi Gity, ozdobionej klejnotem ostatecznego celu znaczenia wszystkich Wed mających naturę trzech działów (karma-, jñāna-, upāsanā-kāṇḍa), która ma osiemnaście rozdziałów, jest osiemnastoczęściową tajemną wiedzą, która jakby bezpośrednio daje poznanie, a także jest najwyższym celem człowieczym.

tatrādhyāyānāṃ ṣaṭkena prathamena niṣkāma-karma-yogaḥ | dvitīyena bhakti-yogaḥ | tṛtīyena jñāna-yogo darśitaḥ | tatrāpi bhakti-yogasyāti-rahasyatvād ubhaya-saṅjīvakatvenābhyarhitatvāt sarva-durlabhatvāc ca madhyavartīkṛtaḥ | karma-jñānayor bhakti-rāhityena vaiyarthyāt te dve bhakti-miśre eva sammatīkṛte |
Wśród [jej] rozdziałów w sześciu pierwszych [przedstawiona jest] joga czynu wolnego od pragnień (niṣkāma-karma-yoga), w drugiej [szóstce] joga miłości (bhakti-yoga), a w trzeciej ukazana jest joga wiedzy (jñāna-yoga). Umieszczenie jogi miłości w środku wynika z [jej] niezwykłej tajemniczości (ati-rahasyatva) oraz z tego, że obie [joga czynu i wiedzy] czczą ją dla utrzymania życia, a także ponieważ jest spośród wszystkich najtrudniejszą do zdobycia (durlabhatva). Ponadto z braku celowości czynu i wiedzy, które pozbawione są miłości. Te dwie [jogi] nabierają znaczenia jedynie gdy zmieszane są z miłością.

bhaktis tu dvividhā kevalā pradhānī bhūtā ca | tatrādyā svata eva parama-prabalā | te dve karma-jñāne vinaiva viśuddha-prabhāvatī akiñcanā ananyādi-śabda-vācyā | dvitīyā tu karma-jñāna-miśrety akhilam agre vivṛtībhaviṣyati |
A miłość jest dwojaka: sama w sobie (kevalā) i dominująca (pradhānī). Wśród nich pierwsza z natury jest najpotężniejsza. Zaiste będąc pozbawioną tych dwóch – czynu i wiedzy – posiada przeczystą moc, a pozbawiona czegokolwiek [innego] jest nazywana takimi słowami jak „nieróżna” (ananya). Natomiast druga „zmieszana jest z czynem i wiedzą”. Zostanie to wyczerpująco wyjaśnione dalej.

Baladeva

satyānantācintya-śakty-eka-pakṣe sarvtrādhyakṣe bhakta-rakṣāti-dakṣe |
śrī-govinde viśva-sargādi-kande pūrṇānande nityam āstāṃ matir me ||
Niechaj moja myśl zawsze jest skupiona na chwalebnym Gowindzie,
który jest jedyną ideą prawdy, nieskończoności i niewyobrażalnych mocy,
który jest wszędzie percypowany, jest ekspertem w ochronie miłujących,
i jest korzeniem [wszystkiego] począwszy od stworzenia świata.

ajñāna-nīradhir upaiti yayā viśoṣaṃ
bhaktiḥ parāpi bhajate paripoṣam uccaiḥ |
tattvaṃ paraṃ sphurati durgamam apy ajasraṃ
sād-guṇya-bhṛt-svaracitāṃ praṇamāmi gītām ||
Kłaniam się Gicie, stworzonej osobiście przez dzierżcę sześciu zalet,
dzięki której ocean niewiedzy zostaje osuszony,
a miłość, choć najwyższa, gwałtownie wzrasta,
[to Gita] rozwiera najwyższą prawdę,
a ciężka droga [dzięki niej] staje się łatwą do pokonania.

atha sukha-cid-ghanaḥ svayaṃ bhagavān acintya-śaktiḥ puruṣottamaḥ sva-saṅkalpāyatta-vicitra-jagad-udayādi-viriñcy-ādi-sañcintya-caraṇaḥ sva-janmādi-līlayā sva-tulyān sahāvirbhūtān pārṣadān praharṣayaṃs tayaiva jīvān bahūn avidyā-śārdūlī-vadanād vimocya svāntar-dhānottara-bhāvino 'nyān uddidhīrṣur āhava-mūrdhni svātma-bhūtam apy arjunam avitarkya-sva-śaktyā samoham iva kurvan tan-moha-vimārjanāpadeśena saparikara-svātma-yāthātmyaika-nirūpikāṃ sva-gītopaniṣadam upādiśat |
Oto sam Pan, który jest kondensacją szczęścia i myśli, mający niepojęte moce (acintya-śakti), najlepszy człowiek (puruṣottama), o którego stopach rozmyślają polegający na jego woli różnorodni twórcy świata jak Wirińci, który dzięki swym zabawom takim jak narodziny daje radość towarzyszom, którzy posiadają wielką, równą jemu moc. On uwalnia liczne istoty z paszczy tygrysa niewiedzy (avidyā). Pragnąc wynieść innych, którzy będą [żyć] po jego odejściu, gdy bitwa miała się rozpocząć, swą mocą braku rozsądzenia (avitarkya) okrył jakby omroczeniem Ardźunę, chociaż był on jego jaźnią. I pod pretekstem usunięcia tego omroczenia przekazał własną Upaniszadę Gity, która przedstawia jedną jaźń jako swą jaźń wraz z orszakiem.

tasyāṃ khalv īśvara-jīva-prakṛti-kāla-karmāṇi pañcārthā varṇyante | teṣu vibhu-saṃvid īśvaraḥ | aṇu-saṃvij jīvaḥ | sattvādi-guṇa-trayāśrayo dravyaṃ prakṛtiḥ | traiguṇya-śūnyaṃ jaḍa-dravyaṃ kālaḥ | puṃ-prayatna-niṣpādyam adṛṣṭādi-śabda-vācyaṃ karmeti |
Zaiste opisane jest w tej [Gicie] pięć tematów: Władca (īśvara), żywa istota (jīva), natura (prakṛti), czas (kāla) i czyn (karman). Pośród nich Pan jest potężnym poznającym. Żywa istota małym poznającym. Natura to materia, dla której wsparciem są trzy guny poczynając od sattwy. Czas to tępa materia pozbawiona trzech gun. Czyn jest tym, co można zyskać dzięki człowieczemu wysiłkowi, co opisuje się słowami takimi jak „niewidzialne / los (adṛṣṭa)”.

teṣāṃ lakṣaṇāni | eṣv īśvarādīni catvāri nityāni | jīvādīni tv īśvara-vaśyāni | karma tu prāg-abhāvavad anādi vināśi ca | tatra saṃvit-svarūpo 'pīśvaro jīvaś ca saṃvettāsmad-arthaś ca – vijñānam ānandaṃ brahma – yaḥ sarvajñaḥ sarvavit – mantā boddhā kartā vijānātmā puruṣaḥ, ity ādi śruteḥ | so 'kāmayata bahu syām – sukham aham asvāpsaṃ na kiñcid avediṣam ity ādi śruteś ca | na cobhayatra mahat-tattva-jāto 'yam ahaṅkāraḥ tadā tasyānutpatter vilīnatvāc ca |
[A oto] ich symptomy. Wśród nich cztery począwszy od Władcy są wieczne. [Wszystkie] od żywej istoty są zależne od Władcy. Ale czyn jest jakby wcześniej nieistniejący (prāg-abhāva) – bez początku i zniszczalny. Wśród nich upostaciowanie poznania – Władca i żywa istota – to poznający, którego celem [poznania] jest on sam: „brahman jest szczęściem i rozpoznaniem” (Bṛhad-āraṇyaka-upaniṣad 3.9.28), „Który wie wszystko i zna wszystkich” (Muṇḍaka-upaniṣad 1.1.9), „Mąż jest doradcą, znawcą, sprawcą i rozpoznającą jaźnią” (Praśna-upaniṣad 4.9) – tak oznajmia objawienie. „On zapragnął – obym stał się wieloma” (Taittirīya-upaniṣad 2.6), „Ja szczęśliwie spałem niczego nie wiedząc” – tak również oznajmia objawienie. A to, co jest w obu [zarówno Panu jak i żywej istocie] nie jest zrodzonym z Wielkiego bytu (mahat-tattva) egotyzmem (ahaṅkāra) – ponieważ ten jest zniszczalny oraz zawodny.

sa ca sa ca kartā bhoktā siddhaḥ – sarva-jñaḥ sarva-vit kartā boddhā iti padebhyaḥ | anubhavitṛtvaṃ khalu bhoktṛtvaṃ sarvābhyupagatam | so 'śnute sarvān kāmān saha brahmaṇā vipaścitā iti śrutes tūbhayos tat pravyaktam |
On osiągnął doskonałość bycia działającym (kartṛ) jak i spożywającym (bhoktṛ), co wynika z [użycia] słów „wszechwiedzący (sarva-jña), wszystko znający (sarva-vit), sprawca (kartṛ), znawca (boddhṛ)”. Istnienie zaiste jest spożywaniem – z tym wszyscy się zgadzają. „On spożywa wszystkie przyjemności wraz z rozumnym brahmanem” (Taittirīya-upaniṣad 2.1) – tak oznajmia objawienie, więc ta [tożsamość] obydwu (spożywania i poznawania) jest ustalona.

yadyapi saṃvit-svarūpāt saṃvettṛtvādi nānyat prakāśa-svarūpād raver iva prakāśakatvādi, tathāpi viśeṣa-sāmarthyāt tad-anyatva-vyavahāraḥ | viśeṣaś ca bheda-pratinidhir na bhedaḥ | sa ca bhedābhāve 'pi bheda-kāryasya dharma-dharmi-bhāvādi-vyavahārasya hetuḥ |sattā satī bhedo bhinnaḥ kālaḥ sarvadāstīty ādiṣu vidvadbhiḥ pratītaḥ | tat-pratīty-anyathānupapattyā – evaṃ dharmān pṛthak paśyaṃs tān evānuvidhāvati iti śrutyā ca siddhaḥ | iha hi brahma-dharmān abhidhāya tad-bhedaḥ pratiṣidhyate |
Jeśli nawet bycie znawcą (i kolejne) nie jest różne od uosabiania poznania, tak jak [w przypadku] Słońca bycie ukazującym (i kolejne) nie jest różne od uosobienia jasności, to na mocy „szczególności” (viśeṣa) ta różnica jest zwyczajowa. A „szczególność” sprawia pozór różnicy, ale nie jest różnicą. Ona to, nawet gdy nie ma [faktycznej] różnicy, jest przyczyną powstawania różnicy, która jest zwyczajowym [rozróżnieniem] na stan przymiotu (dharma) i właściciela przymiotu (dharmin). [Wypowiedzi] takie jak: „Istniejący byt” (sattā satī), „rozbita różnorodność” (bhedo bhinnaḥ), „czas istnieje zawsze” (kālaḥ sarvadāsti) uznawane są [za słuszne] przez mądrych. [A oto wypowiedź] temu przeciwna, w wypadku jej nieuznania [powstaje] niezgodność: „W ten sposób, kto oddzielnie widzi przymioty, podąża jedynie za nimi” (Kaṭha-upaniṣad 4.14) – to rozstrzygnięcie objawienia. Tutaj zaiste wzmiankuje się przymioty brahmana i ich różność od niego jest zakazana.

na khalu bheda-pratinidhes tasyāpy abhāve dharma-dharmi-bhāva-dharma-bahutve śakye vaktum ity anicchubhir api svīkāryāḥ syuḥ, ta ime 'rthāḥ śāstre 'smin yathā-sthānam anusandheyāḥ |
Zaiste ten nie może nic powiedzieć, kto [głosi] wymienność różnicy (bheda), gdy jest nieobecność różnorodnych cech mających naturę przymiotu (dharma) i właściciela przymiotu (dharmin). Dlatego nawet mimo niechęci [takie rozróżnienie] zostaje przyjęte. Tematy te będą rozważone w tym dziele w odpowiednim miejscu.

iha hi jīvātma-paramātma-tad-dhāma tat-prāpty-upāyānāṃ svarūpāṇi yathāvan nirūpyante | tatra jīvātma-yāthātmya-paramātma-yāthātmyopayogitayā paramātma-yāthātmyaṃ tu tad-upāsanopayogitayā prakṛtyādikaṃ tu paramātmanaḥ sraṣṭur upakaraṇatayopadiśyate |
Zaiste tutaj będą przedstawione jak należy: moc / siedziba (dhāma) żywej istoty (jīvātman) i Najwyższej jaźni (paramātman) oraz natura sposobów osiągania celu (upāya) przez nich przyjęta. Tutaj dzięki zastosowaniu prawdziwej natury (yāthātmya) żywej istoty i prawdziwej natury Najwyższej jaźni zostanie wyjaśniona prawdziwa natura Najwyższej jaźni, a także dzięki zastosowaniu jej czczenia (upāsana) oraz dzięki wspomaganiu Najwyższej jaźni, która jest stwórcą [będą wyjaśnione kolejne byty] począwszy od natury (prakṛti).

tad-upāyāś ca karma-jñāna-bhakti-bhedāt tredha | tatra śruta-tat-tat-phalanair apekṣeṇa kartṛtvābhiniveśa-parityāgena cānuṣṭhitasya sva-vihitasya karmaṇaḥ, hṛd-viśuddhi-dvārā jñāna-bhaktyor upakāritvāt paramparayā tat-prāptāv upāyatvam |
Owe metody osiągania celu (upāya) są trojakie odpowiednio do podziału na: czyny (karman), wiedzę (jñāna) i miłość (bhakti). Tutaj [w Gicie] metodą osiągania celu jest czyn, nakazany przez siebie samego, a zastosowany dzięki pragnieniu różnych owoców, o których się usłyszało [w tradycji] i dzięki porzuceniu poczucia bycia sprawcą. Dzięki oczyszczeniu serca wiedza i miłość (jñāna, bhakti) przez służenie sukcesji (parampara) stają się metodą osiągnięcia celu (upāyatva).

tac ca śruti-vihita-karma hiṃsā-śūnyam atra mukhyam | mokṣa-dharme pitā-putrādi-saṃvādāt hiṃsāvat tu gauṇaṃ viprakṛṣṭatvāt tayos tu sākṣād eva tathātvam |
Tu [w Gicie] głównym [tematem] jest czyn nakazany przez tradycję i pozbawiony przemocy. W „Moksza-dharmie” (Mahābhārata, Śānti-parvan) z rozmowy ojca i syna, i innych [wynika że] czynienie przemocy jest podrzędne z powodu wielkiego oddalenia od tych dwóch, które są bezpośrednio istotą.

nanu, tathānuṣṭhitena karmaṇā hṛd-viśuddhyā jñānodayena muktau satyāṃ, bhaktyā ko viśeṣaḥ | ucyate, jñānam eva kiñcid viśeṣād bhaktir iti | nirṇimeṣa-vīkṣaṇa-kaṭākṣa-vīkṣaṇa-vadanayor antaraṃ cid-vigrahatayānusandhir jñānaṃ tena tat sālokyādiḥ | vicitra-līlā-rasāśrayatayānusandhis tu bhaktis tayā kroḍī-kṛta-sālokyādi-tad-varīvasyānanda-lābhaḥ pumarthaḥ | bhakter jñānatvaṃ tu – sac-cid-ānandaika-rase bhakti-yoge tiṣṭhati – iti śruteḥ siddham |
Skoro w ten sposób przez wypełnianie czynu oczyszczającego serce i rozbudzającego wiedzę osiąga się wyzwolenie, to jaka jest szczególność miłości? Jest powiedziane: „wiedza zaiste jest na [zasadzie] szczególności pewnym [rodzajem] miłości”. Wiedza to połączenie z postacią świadomości (cid-vigrahatā), które jest odmienne od patrzenia bez mrugania i rzucania ukośnych spojrzeń. Dzięki niej osiąga się ten sam świat (sālokya) i inne [rodzaje wyzwolenia]. Miłość to połączenie ze schronieniem smaków (rasāśrayatā) różnorodnych zabaw. Dzięki niej [osiąga się] cel człowieczy – zdobycie szczęścia służenia jemu przez [udaniu się do] tego samego świata i inne [rodzaje wyzwolenia]. Wiedza należy do miłości: „Znajduje się [On] w jodze miłości (bhakti-yoga), która jest smakiem jedni bytu, świadomości i błogości (sac-cid-ānanda)” (Gopāla-tāpanī-upaniṣad 2.79) – oto konkluzja tradycji.

tad idaṃ śravaṇādi-bhāvādi-śabda-vyapadiṣṭaṃ dṛṣṭam | jñānasya śravaṇādyākāratvaṃ cit-sukhasya viṣṇoḥ kuntalādi-pratīkatvavat pratyetavyam iti vakṣyāmaḥ |
Ta [joga miłości] jawi się jako wskazana przez słowa takie jak „uczucie” (bhāva) i inne oraz „słuchanie” (śravaṇa) i inne. Do wiedzy należy słuchanie i inne niczym do Wisznu, który jest świadomością i błogością, należą wyobrażenie kosmyka włosów i inne – tak należy [to] rozumieć. To [jeszcze] będzie opisane.

ṣaṭ-trike 'smin śāstre prathamena ṣaṭkeneśvarāṃśasya jīvasyāṃśīśvara-bhakty-upayogi-svarūpa-darśanam | tac cāntar-gata-jñāna-niṣkāma-karma-sādhyaṃ nirūpyate |
W tej księdze, złożonej z trzech szóstek [rozdziałów], w pierwszej szóstce ukazana jest natura żywej istoty będącej cząstką Władcy, [czyli] nadawanie się [jej] do kochania Władcy i jego cząstek. A także ukazany jest cel czynów pozbawionych pragnień, które zawierają w sobie wiedzę.

madhyena parama-prāpyasyāṃśīśvarasya prāpaṇī bhaktis tan-mahima-dhī-pūrvikābhidhīyate |
W środkowych [sześciu rozdziałach] przedstawiona jest ustanowiona miłość do Władcy cząstek, który jest najwyższym [obiektem] do osiągnięcia, [a miłość] ta rozpoczyna się od rozmyślania o jego chwale.

antyena tu pūrvoditānām eveśvarādīnāṃ svarūpāṇi pariśodhyante | trayāṇāṃ ṣaṭkānāṃ karma-bhakti-jñāna-pūrvatā-vyapadeśas tu tat-tat-prādhānyenaiva | carame bhakteḥ pratipatteś coktis tu ratna-sampuṭordhva-likhita-tat-sūcaka-lipi-nyāyena |
A w końcowych [sześciu rozdziałach] są wytłumaczone natury wcześniej wzmiankowanych [bytów] jak Władca i inni. We [wszystkich] trzech szóstkach znajduje się opis towarzyszących sobie: czynów (karman), miłości (bhakti) i wiedzy (jñāna) – właśnie w takiej kolejności odpowiednio do dominowania [w kolejnych szóstkach rozdziałów]. Na zakończenie wypowiedziane jest [oznajmienie] miłości (bhakti) i oddawania czci (pratipatti), na zasadzie (nyāya) podpisu wskazującego na to [co jest zawarte w środku], napisanego na wieku pudełka z klejnotami.

asya śāstrasya śraddhāluḥ sad-dharma-niṣṭho vijitendriyo 'dhikārī | sa ca sa-niṣṭha-pariniṣṭhita-nirapekṣa-bhedāt trividhaḥ | teṣu svargādi-lokān api didṛkṣur niṣṭhayā sva-dharmān hary-arcana-rūpān ācaran prathamaḥ | loka-saṃjighṛkṣayā tān ācaran hari-bhakti-nirato dvitīyaḥ | sa ca sa ca sāśramaḥ | satya-tapo-japādibhir viśuddha-citto hary-eka-niratas tṛtīyo nirāśramaḥ |
Odpowiednią [osobą do poznania] (adhikārin) tej księgi jest mający wiarę (śraddhālu), trwający w wiecznej dharmie (sad-dharma-niṣṭha) i panujący nad zmysłami (vijitendriya). Ta [odpowiednia osoba] jest trzech rodzajów zgodnie z podziałem na: wiarę (sa-niṣṭha), najwyższą wiarę (pari-niṣṭhita) i pozbycie się pragnień (nirapekṣa). Wśród nich pierwszy, choć pragnie ujrzeć światy jak niebiosa i inne, z wiarą wykonuje swe dharmy w postaci czczenia Hariego i innych. Drugi, oddany miłości do Hariego, wykonuje je pragnąc zrozumieć świat. Jeden i drugi [przestrzegają zasad] etapów życia (sāśrama). Trzeci nie [przestrzega zasad] etapów życia, oddany jest jedynie Hariemu, jego umysł – dzięki prawdzie, ascezie, modlitwie i innym – jest przeczysty.

vācya-vācaka-bhāvaḥ sambandhaḥ | vācya ukta-lakṣaṇaḥ śrī-kṛṣṇaḥ | vācakas tad-gītā-śāstraṃ tādṛśaḥ so 'tra viṣayaḥ | aśeṣa-kleśa-nivṛtti-pūrvakas tat-sākṣāt-kāras tu prayojanam ity anubandha-catuṣṭayam |
Związek (sambandha) to stan tego, co ma być oznajmione (vācya) i mówcy (vācaka). To, co ma być oznajmione, to znaczenie wypowiedzi, którym jest chwalebny Kryszna. Mówcą tej księgi Gity, jest ten właśnie [Kryszna], który jest tutaj przedmiotem poznania (viṣaya). Cel (prayojana) to unaocznienie go, a rozpoczyna się od usunięcia nieskończonych cierpień. Oto czworakie rozpoczęcie (cztery elementy prezentowane w rozpoczęciu dzieła: adhikārin, viṣaya, prayojana, sambandha).

atreśvarādiṣu triṣu brahma-śabdo 'kṣara-śabdaś ca baddha-jīveṣu tad-deheṣu ca kṣara-śabdaḥ |
Terminy „brahman” i „niezniszczalne” (akṣara) odnoszą się do pierwszych trzech [bytów] poczynając od Władcy, a do związanej istoty i jej ciała termin „zniszczalne” (kṣara).

īśvara-jīva-dehe manasi buddhau dhṛtau yatne cātma-śabdaḥ |
Termin „jaźń” (ātman) odnosi się do ciała (deha) zarówno Władcy jak i żywej istoty, umysłu (manas), roztropności (buddhi), uporu (dhṛti) i wysiłku (yatna).

triguṇāyāṃ vāsanāyāṃ śīle svarūpe ca prakṛti-śabdaḥ |
Termin „natura” (prakṛti) odnosi się do trójgunowości (triguṇā), impresji (vāsanā), charakteru (śīla) i wyglądu (svarūpa).

sattābhiprāya-svabhāva-padārtha-janmasu kriyāsv ātmasu ca bhāva-śabdaḥ |
Termin „byt” (bhāva) odnosi się do bytu (satta), pragnień (abhiprāya), własnej natury (svabhāva), kategorii (padārtha), narodzin (janman), działań (kriyā) i jaźni (ātman).

karmādiṣu triṣu citta-vṛtti-nirodhe ca yoga-śabdaḥ paṭhyate | etac chāstraṃ khalu svayaṃ bhagavataḥ sākṣād vacanaṃ sarvataḥ śreṣṭhaṃ.
Termin „yoga” powinno czytać się w trzech [terminach] począwszy od czynu (tj. karman, jñāna, bhakti) oraz w zatrzymaniu działań myśli (citta-vṛtti-nirodha). Ta księga zaiste jest najlepsza, gdyż w każdym miejscu i bezpośrednio [zawiera] słowa samego Pana.

gītā sugītā kartavyā kim anyaiḥ śāstra-vistaraiḥ |
yā svayaṃ padmanābhasya mukha-padmād viniḥsṛtā ||
iti pādmāt |
Gita powinna być pięknie śpiewana. Cóż po innych rozlicznych księgach?
Ona zamanifestowała się z lotosu ust samego Padmanabhy.
– tak [oznajmia] Padma-purāṇa.

dhṛtarāṣṭrādi-vākyaṃ tu tat-saṅgati-lābhāya dvaipāyanena viracitam | tac ca lavaṇākara-nipāta-nyāyena tan-mayam ity upodghātaḥ |
A słowa Dhrytarasztry i innych są ułożone przez zrodzonego na wyspie (dvaipāyana) w celu uzyskania jej spójności. One zaś przez zasadę (nyāya) umieszczenia w mnogości soli [uzyskują] tę samą naturę. Oto wprowadzenie.