BhG 5.29

analiza syntaktyczna

[yaḥ] (kto) mām (mnie) yajña-tapasām (ofiar i ascezy) bhoktāram (spożywającego) sarva-loka-maheśvaram (największego władcę wszystkich światów) sarva-bhūtānām (wszystkich istot) suhṛdam (przyjaciela) jñātvā (poznawszy)
[saḥ] (on) śāntim (spokój) ṛcchati (osiąga).

tłumaczenie polskie

[Kto] zna mnie jako spożywającego ofiary i ascezy, wielkiego władcę
wszystkich światów i przyjaciela wszelkich istot, [ten] osiąga spokój.

analiza gramatyczna

bhoktāram	–	bhoktṛ 2i.1 m. – jedzącego, cieszącego się (od: √ bhuj – jeść, cieszyć się);
yajña-tapasām	–	yajña-tapas 6i.3 n. ; DV : yajñānāṃ tapasāṃ ceti – ofiar i ascezy (od: √ yaj – poświęcać, składać w ofierze, czcić, yajña – ofiara, czczenie, imię Wisznu; √ tap – topić, palić, tapas – gorąco, asceza);
sarva-loka-maheśvaram	–	sarva-loka-mahā-īśvara 2i.1 m. ; TP : sarveṣāṃ lokānāṃ mahāntam īśvaram iti  – wielkiego władcę wszystkich światów (od: sarva – wszystko; loka – świat; √ mah – powiększać, mahant – wielki; √ īś – posiadać, władać, īśa / īśvara – pan, władca);
suhṛdam	–	su-hṛd 2i.1 m. – życzliwego, przyjaciela (od: su – prefiks: dobry, wspaniały, piękny, szlachetny; hṛd – serce);
sarva-bhūtānām	–	sarva-bhūta 6i.3 m. ; sarvāṇāṃ bhūtānām iti – wszystkich istot (od: sarva – wszystko; √ bhū – być, PP bhūta – będący, prawdziwy, istota, byt);
jñātvā	–	√ jñā (wiedzieć, rozumieć) absol. – zrozumiawszy;
mām	–	asmat sn. 2i.1 – mnie;
śāntim	–	śānti 2i.1 f. – spokój, wyciszenie, zadowolenie, zakończenie, śmierć (od: √ śam – wyciszać, kończyć, niszczyć);
ṛcchati	–	√ ṛ (iść, osiągać) lub √ ṛcch (stać się martwym, iść) Praes. P 1c.1 – idzie, osiąga;

warianty tekstu

sarva-loka-maheśvaram → sarva-bhūta-maheśvaram / sarva-loka-maheśvaraḥ (wielkiego władcę wszystkich stworzeń / [ten] wielki władca wszystkich światów);
mām → mā (mnie);
ṛcchati → icchati (pragnie);

Śāṃkara

evaṃ samāhita-cittena kiṃ vijñeyam ity ucyate | bhoktāraṃ yajña-tapasāṃ yajñānāṃ tapasāṃ ca kartṛ-rūpeṇa devatā-rūpeṇa ca, sarva-loka-maheśvaraṃ sarveṣāṃ lokānāṃ mahāntam īśvaraṃ suhṛdaṃ sarva-bhūtānāṃ sarva-prāṇināṃ pratyupakāra-nirapekṣatayā upakāriṇaṃ sarva-bhūtānāṃ hṛdayeśayaṃ sarva-karma-phalādhyakṣaṃ sarva-pratyaya-sākṣiṇaṃ māṃ nārāyaṇaṃ jñātvā śāntiṃ sarva-saṃsāroparatim ṛcchati prāpnoti

Rāmānuja

uktasya nityanaimittikakarmetikartavyatākasya karmayogasya yogaśiraskasya suśakatām āha

yajñatapasāṃ bhoktāraṃ sarvalokamaheśvaraṃ sarvabhūtānāṃ suhṛdaṃ māṃ jñātvā śāntim ṛcchati, karmayogakaraṇa eva sukham ṛcchati / sarvalokamaheśvaraṃ sarveṣāṃ lokeśvarāṇām apīśvaram; „tam īśvarāṇāṃ paramaṃ maheśvaram” iti hi śrūyate / māṃ sarvalokamaheśvaraṃ sarvasuhṛdaṃ jñātvā madārādhanarūpaḥ karmayoga iti sukhena tatra pravartata ityarthaḥ; suhṛda ārādhanāya hi sarve pravartante

Śrīdhara

nanv evam indriyādi-saṃyamana-mātreṇa kathaṃ muktiḥ syāt ? na tan-mātreṇa, kintu jñāna-dvāreṇety āha bhoktāram iti | yajñānāṃ tapasāṃ caiva mama bhaktaiḥ samarpitānāṃ yadṛcchayā bhoktāraṃ pālakam iti vā | sarveṣāṃ lokānāṃ mahāntam īśvaram | sarva-bhūtānāṃ suhṛdaṃ nirapekṣopakāriṇam | antaryāmiṇaṃ māṃ jñātvā mat-prasādena śāntiṃ mokṣam ṛcchati prāpnoti

Madhusūdana

evaṃ yoga-yuktaḥ kiṃ jñātvā mucyata iti tadāha bhoktāram iti | sarveṣāṃ yajñānāṃ tapasāṃ ca kartṛ-rūpeṇa devatā-rūpeṇa ca bhoktāraṃ bhoga-kartāraṃ pālakam iti vā | bhuja pālanābhyavahārayoḥ iti dhātuḥ | sarveṣāṃ lokānāṃ mahāntam īśvaraṃ hiraṇyagarbhādīnām api niyantāram | sarveṣāṃ prāṇināṃ suhṛdaṃ pratyupakāra-nirapekṣatayopakāriṇaṃ sarvāntgaryāmiṇaṃ sarva-bhāsakaṃ paripūrṇa-sac-cid-ānanadaika-rasaṃ paramārtha-satyaṃ sarvātmānaṃ nārāyaṇaṃ māṃ jñātvātmatvena sākṣātkṛtya śāntiṃ sarva-saṃsāroparatiṃ muktim ṛcchati prāpnotīty arthaḥ | tvāṃ paśyann api kathaṃ nāhaṃ mukta ity āśaṅkyānirākaraṇāya viśeṣaṇāni | ukta-rūpeṇaiva mama jñānaṃ mukti-kāraṇam iti bhāvaḥ

Viśvanātha

evambhūtasya yogino 'pi jñānina iva bhakty-utthena paramātma-jñānenaiva mokṣa ity āha bhoktāram iti | yajñānāṃ karmi-kṛtānāṃ tapasāṃ ca jñāni-kṛtānāṃ bhoktāraṃ pālayitāram iti karmiṇāṃ jñānināṃ copāsyam | sarva-lokānāṃ maheśvaraṃ mahā-niyantāram antaryāminaṃ yoginām upāsyam | sarva-bhūtānāṃ suhṛdaṃ kṛpayā sva-bhakta-dvārā sva-bhakty-upadeśena hita-kāriṇam iti bhaktānām upāsyaṃ māṃ jñātveti sattva-guṇa-maya-jñānena nirguṇasya mamānubhavāsambhavāt bhaktyāham ekayā grāhyaḥ iti mad-ukteḥ | nirguṇayā bhaktyaiva yogī svopāsyaṃ paramātmānaṃ mām aparokṣānubhava-gocarīkṛtya śāntiṃ mokṣam ṛcchati prāpnoti

Baladeva

evaṃ samādhi-sthaḥ kṛta-svātmāvalokanaḥ paramātmānam upāsyam ucyata ity āha bhoktāram iti | yajñānāṃ tapasāṃ ca bhoktāraṃ pālakam | sarveṣāṃ lokānāṃ vidhi-rudrādīnām api maheśvaram | tam īśvarāṇāṃ paramaṃ maheśvaraṃ [ŚvetU 6.7] ity ādi śravaṇāt | sarva-bhūtānāṃ suhṛdaṃ nirapekṣopakārakam | īdṛśaṃ māṃ jñātvā svārādhyatayānubhūya śāntiṃ saṃsāra-nivṛttim ṛcchati labhate | sarveśvarasya suhṛdaś ca samārādhanaṃ khalu sukhāvahaṃ sukha-sādhanam iti

Michalski

I kiedy pozna mnie, jako tego, co ofiary i pokutę przyjmuje, jako wielkiego „władcę „wszystkich światów i przyjaciela wszystkich stworzeń, wtedy odejdzie tam, gdzie jest spokój.

Olszewski

kiedy rozumie, że to Ja odbieram ofiary i umartwienia, że Ja jestem wielkim Władcą światów i Przyjacielem wszystkich żyjących: wtedy zyszcze pokój.

Dynowska

Poznawszy, że to Ja każdą przyjmuję ofiarę, jak i płomienny wysiłek wewnętrzny, Ja, wszystkich światów Władca, każdej istoty Przyjaciel, tak Mnie znając – w wielki Pokój Wyzwolenia wchodzi.

Sachse

Poznawszy we mnie wielkiego władcę wszechświata,
przyjaciela wszystkich stworzeń,
ku któremu kierują się ofiary i asceza,
pogrąża się w ciszy.

Kudelska

A gdy pozna mnie, jako przyjmującego wszelka ofiarę i wyrzeczenie,
Jako Pana wszystkich światów, przyjaciela wszystkich istot, wówczas spokój osiągnie.

Rucińska

Żem celem ofiar, umartwień, żem wielkim władcą wszech światów,
Żem wszystkich stworzeń obrońcą, gdy pozna, osiąga ciszę.

Szuwalska

Ja jestem Panem ofiar i wyrzeczeń trudu,
Panem wszechświata wielkim, każdemu życzliwym.
Kto zrozumie tę prawdę, doświadczy spokoju.«