BhG 2.4

analiza syntaktyczna

arjunaḥ (Ardźuna) uvāca (powiedział):
he ari-sūdana (o zabójco wrogów!), he madhu-sūdana (o zabójco Madhu!),
saṃkhye (w bitwie) aham (ja) pūjārhau (godnych czci) bhīṣmam (Bhiszmę) droṇam ca (i Dronę) katham (jak?) iṣubhiḥ (strzałami) pratiyotsyāmi (będę atakować).

tłumaczenie polskie

Ardźuna rzekł:
O zabójco Madhu, pogromco wrogów, jak mógłbym atakować strzałami
Bhiszmę i Dronę, którzy są godni uczczenia?

analiza gramatyczna

arjunaḥ	–	arjuna 1i.1 m. – biały, jasny;
uvāca	–	√vac (mówić) Perf. P 1c.1 – powiedział;
katham	–	av. – jak?, w jaki sposób?
bhīṣmam	–	bhīṣma 2i.1 m. – przerażającego (od: √bhī – straszyć);
aham	–	asmat sn. 1i.1 – ja;
saṃkhye	–	saṃkhya 7i.1 n. – w bitwie (od: sam-√khyā – liczyć, saṃkhya – liczenie, sumowanie, konflikt);
droṇam	–	droṇa 2i.1 m. – chmura pełna wody, drzewo;
ca	–	av. – i;
madhu-sūdana	–	madhu-sūdana 8i.1 m. – o zabójco Madhu (od: madhu – słodycz, imię demona;  √sūd – porządkować, zabijać, sūdana – zabicie, zniszczenia);
iṣubhiḥ	–	iṣu 3i.3 m. – strzałami;
pratiyotsyāmi	–	prati-√yudh (walczyć przeciw) Fut. P 3c.1 – odwzajemnię atak, będę atakować przeciw;
pūjārhau	–	pūjā-arha 2i.2 m.; TP: pūjāyām arhāv iti – dwaj godni uczczenia (od: √pūj – czcić, oddawać honor, pūjā – procedura oddania czci; √arh – być godnym, zasługiwać, móc, arha – zasługujący, wart);
ari-sūdana	–	ari-sūdana 8i.1 m.; TP: arīṇām sūdana iti – zabójca wrogów (od: √rā – obdarzać, podporządkowywać, a-ri – nieprzyjazny;  √sūd – porządkować, zabijać, sūdana – zabicie, zniszczenia);

Śāṃkara

brak komentarza aż do wersu BhG 2.10

Rāmānuja

komentarz wspólny przy wersecie BhG 2.5

Madhva

brak komentarza aż do wersu BhG 2.11

Śrīdhara

nāhaṃ kātaratvena yuddhāt uparato ‚smi, kintu yuddhasya anyāyyatvād adharmyatvāc cety āha arjuna uvāca katham iti | bhīṣma-droṇau pūjārhau pūjāyām arho yogyau tau prati katham ahaṃ yotsyāmi, tatrāpi iṣubhiḥ yatra vācāpi yotsyāmīti vaktum anucitaṃ tatra bāṇaiḥ kathaṃ yotsyāmīty arthaḥ | he ari-sūdana śatru-mardana

Madhusūdana

nanu nāyaṃ svadharmasya tyāgaḥ śoka-mohādi-vaśāt kintu dharatvābhāvād adharmatvāc cāsya yuddhasya tyāgo mayā kriyata iti bhagavad-abhiprāyam apratipadyamānasyārjunasyābhiprāyam avatārayati katham iti | bhīṣmaṃ pitāmahaṃ droṇām cācāryaṃ saṅkhye raṇa iṣubhiḥ sāyakaiḥ pratiyotsyāmi prahariṣyāmi katham ? na kathaṃcid apīty arthaḥ | yatas tau pūjārhau kusumādibhir arcana-yogyau | pūjārhābhyāṃ saha krīḍā-sthāne ‚pi vācāpi harṣa-phalam api līlā-yuddham anucitaṃ kiṃ punar yuddha-bhūmau śaraiḥ prāṇa-tyāga-phalakaṃ praharaṇam ity arthaḥ |
madhusūdanārisūdaneti sambodhana-dvayaṃ śoka-vyākulatvena pūrvāpara-parāmarśa-vaikalyāt | ato na madhusūdanārisūdanety asyārthasya punar uktatvaṃ doṣaḥ | yuddha-mātram api yatra nocitaṃ dūre tatra vadha iti pratiyotsyāmīty anena sūcitam |
athavā pūjārhau kathaṃ pratiyotsyāmi | pūjārhayor eva vivaraṇaṃ bhīṣmaṃ droṇaṃ ceti | dvau brāhmaṇau bhojaya deva-dattaṃ yajña-dattaṃ cetivat sambandhaḥ | ayaṃ bhāvaḥ – duryodhanādayo nāpuraskṛtya bhīṣma-droṇau yuddhāya sajjībhavanti | tatra tābhyāṃ saha yuddhaṃ na tāvad dharmaḥ pūjādivad avihitatvāt | na cāyam aniṣiddhatvād adharmo ‚pi na bhavatīti vācyam | guruṃ huṅkṛtya tvaṃkṛtya ity ādinā śabda-mātreṇāpi guru-droho yadāniṣṭa-phalatva-pradarśanena niṣiddhas tadā kiṃ vācyaṃ tābhyāṃ saha saṅgrāmasyādharmatve niṣiddhatve ceti

Viśvanātha

nanu pratibadhnāti hi śreyaḥ pūjya-pūjā-vyatikramaḥ iti dharma-śāstram | ato ‚haṃ yuddhān nivarta ity āha katham iti | pratiyotsyāmi pratiyotsye | nanv etau yudhyete tarhy anayoḥ pratiyoddhā bhavituṃ tvaṃ kiṃ na śaknoṣi ? satyaṃ na śaknomy evety āha pūjārhāv iti | anayoś caraṇeṣu bhaktyā kusumāny eva dātum arhāmi na tu krodhena tīkṣṇa-śarān iti bhāvaḥ | bho vayasya kṛṣṇa tvam api śatrūn eva yuddhe haṃsi, na tu sandīpaniṃ sva-guruṃ, nāpi bandhūn yadūn ity āha he madhusūdaneti | nanu mādhavo yadava eva | tatrāha he arisūdana ! madhur nāma daityo yas tavārir iti bravīmīti

Baladeva

nanu bhīṣmādiṣu pratiyoddhṛṣu satsu tvayā kathaṃ na yoddhavyam | āhūto na nivarteta iti yuddha-vidhānāc ca kṣatriyasyeti cet tatrāha katham iti | bhīṣmaṃ pitāmahaṃ droṇaṃ ca vidyā-gurum | iṣubhiḥ kathaṃ yotsye ? yad imau pūjārhau puṣpādibhir abhyarcyau, parihāsa-vāgbhir api yābhyāṃ yuddhaṃ na yuktam | tābhyāṃ saheṣubhis tat kathaṃ yujyeta ? pratibadhnāti hi śreyaḥ pūjya- pūjya-pūjā-vyatikramaḥ iti smṛteś ca | madhusūdanārisūdaneti sambodhana-punar-uktiḥ | śokākulasya pūrvottarānusandhi-virahāt | tad-bhāvaś ca tvam api śatrūn eva yuddhe nihaṃsi na tūgrasena-sāndīpany-ādīn pūjyān iti

Michalski

Ardżuna rzekł:
Jakżesz mam razić w tej bitwie strzałami Bhiszmę i Dronę, zabójco Madhu, — ich, którzy tylko czci są godni, pogromco wrogów?

Olszewski

Ardźuna.
O zabójco Madhu! jakże mogę wypuszczać strzały bojowe przeciwko Bhiszmie i Dronie, którym cześć oddawać winienem?

Dynowska

Ardżuna mówi:
Jakże to mam, o Kriszno, strzały me w bitwie przeciwko Bhiszmie kierować i Dronie, tak ze wszechmiar godnym czci?

Sachse

Ardżuna rzekł:
Jakże mani w bitwie
zwrócić broń przeciw Bhiszmie i Dronie,
Pogromco Madhu?
Wszak obaj to mężowie czcigodni,
Pogromco Wroga!

Kudelska

Ardżuna powiada:
A jakże, Madhusudano, ja mógłbym w tej bitwie strzałami
Do Bhiszmy i Drony mierzyć; wszak oni są godni szacunku.

Rucińska

Rzekł Ardżuna:
Jak przeciw Bhiszmie i Dronie, czci godnym, Zabójco Madhu,
Skieruję na polu bitwy swe strzały, Pogromco Wrogów?

Szuwalska

»Drogi Madhusudano, jakże miałbym walczyć
Przeciw Bhiszmie i Dronie, co mej czci są godni.

Byrski

Rzekł Ardźuna:
„Jakże Bhiszmę ja mam w bitwie i Dronę, Madhusudano,
Strzałami razić czcigodnych, o Nieprzyjaciół Ciemiężco?!