BhG 16.18

analiza syntaktyczna

[te] abhyasūyakāḥ (ci zazdrośnicy) ahaṃ-kāram (na egotyzmie) balam (na sile) darpam (na dumie) kāmam (na żądzy) krodham ca (na gniewie) saṃśritāḥ (którzy się wsparli)
ātma-para-deheṣu (w [ich] własnym i w innych ciałach) mām (mnie) pradviṣantaḥ (nienawidzący) [santi] (są).

tłumaczenie polskie

Ci zazdrośnicy wsparci na egotyzmie, sile, dumie, żądzy i gniewie
nienawidzą mnie [przebywającego] w nich, jak i w innych ciałach.

analiza gramatyczna

ahaṃ-kāram	–	ahaṃ-kāra 2i.1 m. – egotyzm, ego, samolubność, dumę (od: aham – ja; √ kṛ – robić, kāra – twórca);
balam	–	bala 2i.1 n. – siłę, armię;
darpam	–	darpa 2i.1 m. – dumę, arogancję (od: √ dṛp – być szalonym, być dumnym);
kāmam	–	kāma 2i.1 m. – pragnienie, żądzę (od: √ kam –pragnąć, kochać, tęsknić);
krodham	–	krodha 2i.1 m. – złość, gniew (od: √ krudh – gniewać się);
ca	–	av. – i;
saṃśritāḥ	–	saṃśrita (sam- √ śri – przylegać, spoczywać na, wspierać się na, polegać na) PP 1i.3 m. – wsparci, którzy się schronili (u kogo? – łączy się z accusativusem);
mām	–	asmat sn. 2i.1 – mnie;
ātma-para-deheṣu	–	ātma-para-deha 7i.3 m. ; DV / TP : ātmanaḥ svasya pareṣāṃ ca deheṣu – w ciałach innych i we własnym (od: ātman – jaźń; para – inny, drugi; √ dih – namaszczać, kleić, deha – forma, kształt, ciało);
pradviṣantaḥ	–	pra-dviṣant (pra- √ dviṣ – nienawidzić, czuć odrazę) PPr 1i.3 m. – nienawidzący, czujący odrazę;
abhyasūyakāḥ	–	abhy-asūyaka 1i.3 m. – oburzeni, zawistni, zazdrośni, złośliwi (od: √ asūya – być niezadowolonym)

warianty tekstu

kāmaṃ krodhaṃ → kāma-krodhe (żądzę i gniew);
ca saṃśritāḥ → samāśritāḥ / ca saṃsthitāḥ (wsparci / i stojący);
mām ātma-para-deheṣu → māmātmā para-deheṣu (jaźń mnie w innych ciałach);
abhyasūyakāḥ → abhisūryakaḥ / hy asūyakāḥ / abhyasūyayā (przypominający słońce / zaiste zawistni / przez zawiść);

Pierwsza i druga pada BhG 16.18 są podobne do pierwszej i drugiej pady BhG 18.53;

Śāṃkara

ahaṃkāram ahaṃkaraṇam ahaṃkāraḥ | vidyamānair avidyamānaiś ca guṇair ātmany adhyāropitair viśiṣṭam ātmānam aham iti manyate, so’haṃkāro’vidyākhyaḥ kaṣṭatamaḥ sarva-doṣāṇāṃ mūlaṃ sarvānartha-pravṛttīnāṃ ca, tam | tathā balaṃ parābhibhava-nimittaṃ kāma-rāgānvitam | darpaṃ darpo nāma yasya udbhave dharmam atikrāmati so’yam antaḥkaraṇāśrayo doṣa-viśeṣaḥ | kāmaṃ stry-ādi-viṣayam | krodham aniṣṭa-viṣayam | etān anyāṃś ca mahato doṣān saṃśritāḥ | kiṃ ca te mām īśvaram ātma-para-deheṣu sva-dehe para-deheṣu ca tad-buddhi-karma-sākṣi-bhūtaṃ māṃ pradviṣantaḥ, mac-chāsanātivartitvaṃ pradveṣaḥ, taṃ kurvanto’bhyasūyakāḥ san-mārga-sthānāṃ guṇeṣu asahamānāḥ

Rāmānuja

te cedṛgbhūtā yajanta ity āha
ananyāpekṣo 'ham eva sarvaṃ karomītyevaṃrūpam ahaṃkāram āśritāḥ, tathā sarvasya karaṇe madbalam eva paryāptam iti ca balam, ato matsadṛśo na kaścid astīti ca darpam, evaṃbhūtasya mama kāmamātreṇa sarvaṃ saṃpatsyata iti kāmam, mama ye aniṣṭakāriṇas tān sarvān haniṣyāmīti ca krodham, evam etān saṃśritāḥ, svadeheṣu paradeheṣu cāvasthitaṃ sarvasya kārayitāraṃ puruṣottamaṃ mām abhyasūyakāḥ pradviṣantaḥ, kuyuktibhir matsthitau doṣam āviṣkurvanto mām asahamānāḥ / ahaṃkārādikān saṃśritā yāgādikaṃ sarvaṃ kriyājātaṃ kurvata ityarthaḥ

Śrīdhara

avidhi-pūrvakatvam eva prapañcayati ahaṅkāram iti | ahaṅkārādīn saṃśritāḥ santaḥ ātma-para-deheṣv ātma-deheṣu para-deheṣu ca cid-aṃśena sthitaṃ māṃ pradviṣanto yajante | dambha-yajñeṣu śraddhāyā abhāvād ātmano vṛthaiva pīḍā bhavati | tathā paśv-ādīnām apy avidhinā hiṃsāyāṃ caitanya-droha evāvaśiṣyata iti pradviṣanta ity uktam | abhyasūyakāḥ san-mārga-vartināṃ guṇeṣu doṣāropakāḥ

Madhusūdana

yakṣye dāsyāmīty ādi-saṅkalpena dambhāhaṅkārādi-pradhānena pravṛttānām āsurāṇāṃ bahiraṅga-sādhanam api yāga-dānādikaṃ karma na sidhyati, antaraṅga-sādhanaṃ tu jñāna-vairāgya-bhagavad-bhajanādi teṣāṃ durāpās tam evety āha ahaṅkāram iti | aham abhimāna-rūpo yo 'haṅkāraḥ sa sarva-sādhāraṇaḥ | etais tv āropitair guṇair ātmano mahattvābhimānam ahaṅkāraṃ tathā balaṃ para-paribhava-nimittaṃ śarīra-gata-sāmarthya-viśeṣaṃ darpaṃ parāvadhīraṇā-rūpaṃ guru-nṛpādy-atikrama-kāraṇaṃ citta-doṣa-viśeṣaṃ kāmam iṣṭa-viṣayābhilāṣaṃ krodham aniṣṭa-viṣaya-dveṣam | ca-kārāt para-guṇāsahiṣṇutva-rūpaṃ mātsaryam | evam anyāṃś ca mahato doṣān saṃśritāḥ |
etādṛśā api patitās tava bhaktyā pūtāḥ santo narake na patiṣyantīti cen nety āha mām īśvaraṃ bhagavantam apara-deheṣu ātmanāṃ teṣām āsurāṇāṃ pareṣāṃ ca tat-putra-bhāryādīnāṃ deheṣu premāspadeṣu tat-tad-buddhi-karma-sākṣitayā santam atipremāspadam api durdaiva-paripākāt pradviṣanta īśvarasya mama śāsanaṃ śruti-smṛti-rūpaṃ tad-uktārthānuṣṭhāna-parāṅmukhatayā tad-ativartanaṃ me pradveṣas taṃ kurvantaḥ | nṛpādy-ājñā-laṅghanam eva hi tat-pradveṣa iti prasiddhaṃ loke |
nanu gurvādayaḥ kathaṃ tān nānuśāsati tatrāha abhyasūyakā gurv-ādīnāṃ vaidika-mārga-sthānāṃ kāruṇyādi-guṇeṣu pratāraṇādi-doṣāropakāḥ | atas te sarva-sādhana-śūnyā naraka eva patantīty arthaḥ |
mām ātma-para-deheṣv ity asyāparā vyākhyā sva-deheṣu para-deheṣu ca cid-aṃśena sthitaṃ māṃ pradviṣantāṃ yajante dambha-yajñeṣu śraddhāyā abhāvād dīkṣādinātmano vṛtahiva pīḍā bhavati | tathā paśv-ādīnām apy avidhinā hiṃsayā caitanya-droha-mātram avaśiṣyata iti |
aparā vyākhyā ātma-dehe jīvān āviṣṭe bhagaval-līlā-vigrahe vāsudevādi-samākhye manuṣyatvādi-bhramān māṃ pradviṣantaḥ | tathā para-deheṣu bhakta-deheṣu prahlādādi-samākhyeṣu sarvadāvirbhūtaṃ māṃ pradviṣanta iti yojanā | uktaṃ hi navame –
avajānanti māṃ mūḍhā mānuṣīṃ tanum āśritam |
paraṃ bhāvam ajānanto mama bhūta-maheśvaram ||
moghāśā mogha-karmāṇo mogha-jñānā vicetasaḥ |
rākṣasīm āsurīṃ caiva prakṛtiṃ mohinīṃ śritāḥ || [Gītā 9.11-12]
avyaktaṃ vyaktim āpannaṃ manyante mām abuddhayaḥ [Gītā 8.23] iti cānyatra | tathā ca bhajanīye dveṣān na bhaktyā pūtanā teṣāṃ sambhavatīty arthaḥ

Viśvanātha

māṃ paramātmānam amānayanta eva pradviṣantaḥ | yad vā ātma-parāḥ paramātma-parāyaṇāḥ sādhavas teṣāṃ deheṣu sthitaṃ māṃ pradviṣantaḥ sādhu-deha-dveṣād eva mad-dveṣa iti bhāvaḥ | abhyasūyakāḥ sādhūnāṃ guṇeṣu doṣāropakāḥ

Baladeva

sarvathā veda-tat-pratipādyeśvarāvamantarāc ta ity āha ahaṅkāram iti | ahaṅkārādīn saṃśritās te ātmanaḥ pareṣāṃ ca deheṣu niyāmakatayā bhartṛtayā cāvasthitaṃ māṃ sarveśvaraṃ mad-viṣayakaṃ vedaṃ ca pradviṣanto 'vajñayākurvanto bhavanti | abhyasūyakāḥ kuṭila-yuktibhir mama vedasya ca guṇeṣu doṣān āropayantaḥ | aham eva svatantraḥ karomīty ahaṅkāraḥ | aham eva parākramīti balam | mat-tulyo na ko 'py astīti darpaḥ | mad-icchaiva sarva-sādhiketi kāmaḥ | mat-pratīpam aham eva haniṣyāmīti krodhaś ca

Michalski

Oddani samolubstwu, gwałtom, chwale swej, żądzy i gniewowi, nienawidzą oni mnie we własnych i cudzych ciałach, – wiecznie szemrzący!

Olszewski

Samolubni, gwałtowni, próżni, rozpustni, unoszący się gniewem, potwarcy, oni mię nienawidzą w innych i w sobie samych.

Dynowska

Przez egoizm i poczucie swej siły opętani, powodowani swych gniewów i chuci gwałtownością, a zapalczywym uniesieni zuchwalstwem, gardzą Mną w sobie samych i w innych.

Sachse

Pełni pychy, poczucia siły, buty,
pożądliwości i gniewu,
nienawidzą mnie,
obecnego w nich samych i w innych ciałach.
Zżera ich zawiść.

Kudelska

Samolubni, pewni swej siły, zuchwalstwa, pożądań i gniewu,
Ci zawistni ludzie gardzą mną, zarówno w sobie, jak i w ciałach innych.

Rucińska

W egoizm, siłę i butę, pragnienie i gniew przybrani,
Nie cierpią mnie, co w ich ciele i cudzym mieszkam, zawistni!

Szuwalska

Samolubni, swą siłą pysznią się i płoną
Z pożądania i gniewu, a Mną pogardzają.
Nienawidzą Mnie w sobie, nienawidzą w innych.
Zawistni tak i mściwi,