BhG 11.18

analiza syntaktyczna

tvam (ty) veditavyam (do poznania) paramam akṣaram (najwyższy niezniszczalny) [asi] (jesteś),
tvam (ty) asya viśvasya (tego wszystkiego) param nidhānam (najwyższe miejsce złożenia) [asi] (jesteś),
tvam (ty) avyayaḥ (niewyczerpywalny) śāśvata-dharma-goptā (obrońca wiecznej dharmy) [asi] (jesteś),
tvam (ty) sanātanaḥ puruṣaḥ (odwieczny człowiek) [asi] (jesteś),
[iti] me mataḥ (moja opinia) [asti] (jest).

tłumaczenie polskie

Tyś niezniszczalny, do poznania najlepszy,
tyś tego świata miejsce spoczynku pierwsze,
tyś niewyczerpany, obrońca dharmy wiecznej,
tyś Mąż starożytny – takie jest me zdanie.

analiza gramatyczna

tvam	–	yuṣmat sn. 1i.1 – ty;
akṣaram	–	a-kṣara 1i.1 n. – niezniszczalne, głoska (od: √ kṣar – zmniejszać się, znikać, kṣara – zniszczalny, ginący);
paramam	–	parama 1i.1 n. – najdoskonalsze, najlepsze (stopień najwyższy od: para – daleki, odległy, poza, wcześniejszy, późniejszy, starożytny, ostateczny);
veditavyam	–	veditavya ( √ vid – wiedzieć) PF  1i.1 m. – do poznania;
tvam	–	yuṣmat sn. 1i.1 – ty;
asya	–	idam sn. 6i.1 m. – tego;
viśvasya	–	viśva 6i.1 m. – wszystkiego, całości, świata (od: √ viś – wchodzić);
param	–	para 1i.1 n. – daleki, odległy, poza, wcześniejszy, późniejszy, starożytny, ostateczny, najwyższy, najlepszy;
nidhānam	–	nidhāna 1i.1 n. – miejsce przechowywania, pojemnik, skarbiec, depozyt (od: ni- √ dhā – składać, deponować);
tvam	–	yuṣmat sn. 1i.1 – ty;
avyayaḥ	–	a-vyaya 1i.1 m. – niezmienny (od: vi- √ i – odchodzić, znikać, vyaya – odejście, rozchód, zniszczenie);
śāśvata-dharma-goptā	–	śāśvata-dharma-goptṛ 1i.1 m. ; TP :  śaśvatasya dharmasya gopteti – obrońca wiecznej dharmy (od: śaśvat – wieczny, bezustanny, liczny, śāśvata – wieczny, stały; √ dhṛ – dzierżyć, posiadać, dharma – dharma; √ gup – bronić, chronić; goptṛ – obrońca);
sanātanaḥ	–	sanātana 1i.1 m. – wieczny, prastary;
tvam	–	yuṣmat sn. 1i.1 – ty;
puruṣaḥ	–	puruṣa 1i.1 m. – człowiek (od: √ pur – poprzedzać, prowadzić lub √ pṝ – napełniać, odżywiać, puru – obfitość, pūru – ludzie);
mataḥ	–	mata ( √ man – myśleć) PP 1i.1 m. – myślany, uważany, szanowany; myśl, opinia, punkt widzenia, wola;
me	–	asmat sn. 6i.1 – moje (skrócona forma od: mama);

warianty tekstu

śāśvata-dharma-goptā → sātvata-dharma-goptā / śaśvata-dharma-goptā (obrońca dharmy Satwatów);
puruṣo → puruṣa (o Człowieku!);

Śāṃkara

ita eva te yoga-śakti-darśanāt anuminomi—
tvam akṣaraṃ na kṣaratīti, paramaṃ brahma veditavyaṃ jñātavyaṃ mumukṣubhiḥ | tvam asya viśvasya samastasya jagataḥ paraṃ prakṛṣṭaṃ nidhānaṃ nidhīyate’sminn iti nidhānaṃ para āśraya ity arthaḥ | kiṃ ca, tvam avyayo na tava vyayo vidyata ity avyayaḥ | śāśvata-dharma-goptā śaśvad-bhavaḥ śāśvato nityo dharmas tasya goptā śāśvata-dharma-goptā | sanātanaś cirantanas tvaṃ puruṣaḥ paramaḥ mato’bhipretaḥ me mama

Rāmānuja

upaniṣatsu, „dve vidye veditavye” ityādiṣu veditavyatayā nirdiṣṭaṃ paramam akṣaraṃ tvam eva; asya viśvasya paraṃ nidhānam viśvasyāsya paramādhārabhūtas tvam eva; tvam avyayaḥ vyayarahitaḥ; yat svarūpo yadguṇo yadvibhavaś ca tvam, tenaiva rūpeṇa sarvadāvatiṣṭhase / śāśvatadharmagoptā śāśvatasya nityasya vaidikasya dharmasya evam ādibhir avatārais tvam eva goptā / sanātanas tvaṃ puruṣo mato me „vedāham etaṃ puruṣaṃ mahāntaṃ”, „parāt paraṃ puruṣam” ityādiṣūditaḥ sanātanapuruṣas tvam eveti me mataḥ jñātaḥ / yad ukulatilakas tvam evaṃbhūta idānīṃ sākṣātkṛto mayetyarthaḥ

Śrīdhara

yasmād evaṃ tavātakaiśvaryaṃ tasmāt tvam iti | tvam evākṣaraṃ paramaṃ brahma | kathambhūtam ? veditavyaṃ mumukṣubhir jñātavyam | tvam evāsya viśvasya paraṃ nidhānam | nidhīyate ‚sminn iti nidhānaṃ prakṛṣṭāśrayaḥ | ataeva tvam avyayo nityaḥ | śāśvatasya nityasya dharmasya goptā pālakaḥ | sanātanaś cirantanaḥ puruṣaḥ | mato me saṃmato ‚si mama

Madhusūdana

evaṃ tavātarkya-niratiśayiśvarya-darśanād anuminomi tvam iti | tvam evākṣaraṃ paramaṃ brahma veditavyaṃ mumukṣubhir vedānta-śravaṇādinā | tvam evāsya viśvasya paraṃ prakṛṣṭaṃ nidhīyate ‚sminn iti nidhānam āśrayaḥ | ataeva tvam avyayo nityaḥ | śāśvatasya nitya-veda-pratipādyatayāsya dharmasya goptā pālayitā | śāśvateti sambodhanaṃ vā | tasmin pakṣe ‚vyayo vināśa-rahitaḥ | ataeva sanātanaś cirantanaḥ puruṣo yaḥ paramātmā sa eva tvaṃ me mato vidito ‚si

Viśvanātha

veditavyaṃ muktair jñeyam yad akṣaraṃ brahma-tattvam | nidhānaṃ laya-sthānam

Baladeva

acintya-mahaiśvarya-vīkṣaṇāt tvam aham evaṃ niścinomīty āha tvam iti | atha parā yayā tad akṣaram adhigamyate, yat tad adṛśyam [MuṇḍU 1.5-6] ity ādi-vedānta-vākyair veditavyaṃ yat paramaṃ sa-śrīkam akṣaraṃ tattvam eva nidhānam āśrayo ‚vyayas tvam avināśī śāśvata-dharma-goptā vedokta-dharma-pālakas tvam | sa kāraṇaṃ kāraṇādhipādhipo na cāsya kaścij janitā na cādhipaḥ [ŚvetU 6.9] iti mantra-varṇoktaḥ sanātanaḥ purāṇaḥ puruṣas tvam eva

Michalski

Jesteś nieprzemijający i najwyższy, ten, który jest do poznania, – jesteś podniosłym Zachowawcą wszechświata, – niezmiennym Opiekunem wiecznego prawa, – jam cię poznał odrazu, jako odwiecznego Puruszę!

Olszewski

Ty jesteś Niepodzielny, Najwyższy. Ty jesteś skarbem najwyższym tego świata; ty jesteś niezniszczalny; ty podtrzymujesz prawo niewzruszone; widzę w tobie wieczny pierwiastek męski.

Dynowska

Tyś ponad najwyższą myśl wzniosły, Niepodzielny, Wieczysty, Niezmienny i twórczych Wód życia bezdenna krynica, Ty Praw odwiecznych Strażnik nieśmiertelny i Człowiek przedwiecznyś Ty.

Sachse

Tyś jest tym, co nieprzemijalne,
tyś najwyższym przedmiotem wiedzy,
najwyższą podporą wszechrzeczy,
niezmiennym stróżem odwiecznego prawa.
Tyś jest — wiem o tym — wieczystym puruszą.

Kudelska

Tyś niezmienny, tyś najwyższym celem poznania, tyś ostatecznym
schronieniem świata całego,
Tyś odwieczny strażnik prawa niezmiennego od wieków, dla mnie tyś
jest Przedwieczną Osobą.

Rucińska

Tyś cel poznania najwyższy, Akszara,
Tyś tego świata schronem ostatecznym,
Tyś wiecznym stróżem odwiecznego prawa,
Tyś jest najstarszym Puruszą, wiem o tym!

Szuwalska

Nieskończony, najwyższy i najdoskonalszy.
Jesteś świata ostoją, strażnikiem praw wiecznych.
Bez wątpienia Ty jesteś celem ostatecznym.

Jurewicz

Ciebie znać trzeba jako sylabę najwyższa,
tyś jest ostatecznym skarbem wszechświata,
tyś niezmiennym strażnikiem dharmy wiekuistej,
i myślę, że to ty jesteś odwiecznym Człowiekiem.