BhG 10.4-5

buddhir jñānam asaṃmohaḥ kṣamā satyaṃ damaḥ śamaḥ
sukhaṃ duḥkhaṃ bhavo bhāvo bhayaṃ
cābhayam eva ca
ahiṃsā samatā tuṣṭis tapo dānaṃ yaśo yaśaḥ
bhavanti bhāvā bhūtānāṃ matta eva pṛthag-vidhāḥ

Update Required
To play the media you will need to either update your browser to a recent version or update your Flash plugin.


analiza syntaktyczna


buddhiḥ (roztropność) jñānam (wiedza) asammohaḥ (trzeźwość) kṣamā (tolerancja) satyam (prawda) damaḥ (samokontrola) śamaḥ (spokój) sukham duḥkham (szczęście i cierpienie) bhavaḥ abhāvaḥ (byt i niebyt) bhayam abhayam ca eva (i zaiste strach i odwaga) ahiṃsā (brak przemocy) samatā (jednakość) tuṣṭiḥ (zadowolenie) tapaḥ (asceza) dānam (dobroczynność) yaśaḥ ayaśaḥ (sława i niesława)
bhūtānām (istot) [ete] pṛthag-vidhāḥ (te różnorakie) bhāvāḥ (stany) mattaḥ eva (właśnie ode mnie) bhavanti (powstają).

 

tłumaczenie polskie


Roztropność, wiedza, trzeźwość, tolerancja, prawda, samokontrola, spokój,
szczęście i cierpienie, byt i niebyt, strach i odwaga,
niekrzywdzenie, jednakość, zadowolenie, asceza, dobroczynność, sława i wzgarda –
te różnorakie stany istot zaiste pochodzą ode mnie.

 

analiza gramatyczna

buddhiḥ buddhi 1i.1 f. roztropność, rozum, myśl, rozsądek, intelekt, percepcja, poznanie, idea, pogląd (od: budh – budzić, rozumieć, percepować);
jñānam jñāna 1i.1 n. wiedza, mądrość, inteligencja (od: jñā – wiedzieć, rozumieć);
asaṃmohaḥ a-saṃ-moha 1i.1 m. brak oszołomienia, trzeźwość (od: sam-muh – mylić się, być skonfundowanym, omroczonym, ogłupiałym, saṃ-moha – omroczenie, zamęt);
kṣamā kṣamā 1i.1 f. cierpliwość, tolerancja, pobłażanie, wyrozumiałość (od: kṣam – wybaczać, tolerować);
satyam satya 1i.1 n. prawda, prawdziwość (od: as – być, PP sant – będący);
damaḥ dama 1i.1 m. powściągliwość, samokontrola (od: dam – powstrzymywać, powściągać, pokonywać);
śamaḥ śama 1i.1 m. spokój, wyciszenie (od: śam – wyciszać, kończyć, niszczyć);
sukham sukha 1i.1 n. radość, komfort (od: su – prefiks: dobry, wspaniały, piękny, szlachetny; kha – zagłębienie, otwór, piasta; su-kha – radość, szczęście, dosłownie: dobre zagłębienie [przez które przechodzi oś rydwanu] stąd poruszanie się gładko;
lub od: su-sthā; przeciwieństwo do: duḥkha  – cierpienie, niedola);
duḥkham duḥkha 1i.1 n. cierpienie (od: dur / dus – na początku wyrazu: trudny, zły, twardy; kha – zagłębienie, otwór, piasta; duḥ-kha – ból, cierpienie; dosłownie: złe zagłębienie [przez które przechodzi oś rydwanu], poruszanie się z oporem;
lub od: duḥ-sthā; przeciwieństwo do: sukha – radość, szczęście);
bhavaḥ bhava 1i.1 m. byt (od: bhū – być);
abhāvaḥ a-bhava 1i.1 m. niebyt (od: bhū – być);
bhayam bhaya 1i.1 n. strach (od: bhī – straszyć);
ca av. i;
abhayam a-bhaya 1i.1 n. wolność od strachu, odwaga, nieustraszoność (od: bhī – straszyć);
eva av. z pewnością, właśnie, dokładnie, jedynie;
ca av. i;

*****

ahiṃsā a-hiṃsā 1i.1 f. zaniechanie przemocy, niekrzywdzenie (od: hiṃs – ranić, krzywdzić, zabijać);
samatā samatā abst. 1i.1 f. jednakowość, jednakie nastawienie (od: sama – równość, płaskość, jednakowość);
tuṣṭiḥ tuṣṭi 1i.1 f. zadowolenie, satysfakcja (od: tuṣ – stawać się cichym, zadowolonym, PP tuṣṭa – cichy, zadowolony, kontent);
tapaḥ tapas 1i.1 n. gorąco, asceza (od: tap – topić, palić);
dānam dāna 1i.1 n. dar, jałmużna, dobroczynność (od: – dawać);
yaśaḥ yaśas 1i.1 n. sława, chwała, piękno, honor;
ayaśaḥ a-yaśas 1i.1 n. niesława, dyshonor, wzgarda;
bhavanti bhū (być) Praes. P 1c.3 są, powstają;
bhāvāḥ bhāva 1i.3 m. byty, stany, natury (od: bhū – być);
bhūtānām bhūta (bhū – być) PP 6i.3 m. bytów, istot (od: bhūta – będący, prawdziwy, istota, byt);
mattaḥ av. ode mnie (od: mat – forma podstawowa zaimka osobowego ‘ja’ w l.poj. używana głównie na początku złożeń; ablativus nieodmienny zakończony na: -tas);
eva av. z pewnością, właśnie, dokładnie, jedynie;
pṛthag-vidhāḥ pṛthag-vidha 1i.3 m. mające oddzielne części, wielorakie, różnorodne (od: pṛth – rozszerzać, av. pṛthak – oddzielnie, pojedynczo; vi-dhā – rozdzielać, vidhā – dział, część);

 

warianty tekstu


buddhir jñānambuddhi-jñānam (roztropność i wiedza);
damaḥ i śamaḥ zamieniają się miejscami;

eva → evaṃ (w ten sposób);

 
 



Śāṃkara


itaś cāhaṃ maheśvaro lokānāṃ—

buddhir antaḥ-karaṇasya sūkṣmādy-arthāvabodhana-sāmarthyam, tadvantaṃ buddhimān iti hi vadanti | jñānam ātmādi-padārthānām avabodhaḥ | asaṃmohaḥ pratyutpanneṣu boddhavyeṣu viveka-pūrvikā pravṛttiḥ | kṣamā ākruṣṭasya tāḍitasya vāvikṛta-cittatā | satyaṃ yathā-dṛṣṭasya yathā-śrutasya cātmānubhavasya para-buddhi-saṃkrāntaye tathaivoucāryamāṇā vāk satyam ucyate | damo bāhyendriyopaśamaḥ | śamo’ntaḥ-karaṇasyopaśamaḥ | sukham āhlādaḥ | duḥkhaṃ santāpaḥ | bhava udbhavaḥ | abhāvas tad-viparyayaḥ | bhayaṃ ca trāsaḥ, abhayam eva ca tad-viparītam

ahiṃsāpīḍā prāṇinām | samatā sama-cittatā | tuṣṭiḥ saṃtoṣaḥ paryāpta-buddhir lābheṣu | tapa indriya-saṃyama-pūrvakaṃ śarīra-pīḍānam | dānaṃ yathā-śakti saṃvibhāgaḥ | yaśo dharma-nimittā kīrtiḥ | ayaśas tv adharma-nimittā kīrtiḥ | bhavanti bhāvā yathoktā buddhy-ādayo bhūtānāṃ prāṇināṃ matta eveśvarāt pṛthag-vidhāḥ nānā-vidhāḥ sva-karmānurūpeṇa

 

Rāmānuja


evaṃ svasvabhāvānusandhānena bhaktyutpattivirodhipāpanirasanam, virodhinirasanā devārthato bhaktyutpattiṃ ca pratipādya svāiśvaryasvakalyāṇaguṇagaṇaprapañcānusandhānena bhaktivivṛddhiprakāram āha

buddhiḥ manaso nirūpaṇasāmarthyam, jñānam cidacidvastuviśeṣaviṣayo niścayaḥ, asaṃmohaḥ pūrvagṛhītād rajatāder visajātīye śuktikādivastuni sajātīyatābuddhinivṛttiḥ; kṣamā manovikārahetau saty apy avikṛtamanastvam; satyam yathādṛṣṭaviṣayaṃ bhūtahitarūpaṃ vacanam / tadanuguṇā manovṛttir ihābhipretā, manovṛttiprakaraṇāt / damaḥ bāhyakaraṇānām anarthaviṣayebhyo niyamanam; śamaḥ antaḥkaraṇasya tathā niyamanam; sukham ātmānukūlānubhavaḥ; duḥkham pratikūlānubhavaḥ; bhavaḥ bhavanam; anukūlānubhavahetukaṃ manaso bhavanam; abhāvaḥ pratikūlānubhavahetuko manaso ‚vasādaḥ; bhayam āgāmino duḥkhasya hetudarśanajaṃ duḥkham; tannivṛttiḥ abhayam; ahiṃsā paraduḥkhāhetutvam; samatā ātmani sukṛtsu vipakṣeṣu cārthānarthayos samamatitvam; tuṣṭiḥ sarveṣv ātmasu dṛṣṭeṣu toṣasvabhāvatvam; tapaḥ śāstrīyo bhogasaṅkocarūpaḥ kāyakleśaḥ; dānam svakīyabhogyānaṃ parasmai pratipādanam; yaśaḥ guṇavattāprathā; ayaśaḥ nairguṇyaprathā / etac cobhayaṃ tadanuguṇamanovṛttidvayaṃ mantavyam, tatprakaraṇāt / tapodāne ca tathā / evam ādyāḥ sarveṣāṃ bhūtānāṃ bhāvāḥ pravṛttinivṛttihetavo manovṛttayo matta eva matsaṅkalpāyattā bhavanti

 

Śrīdhara


loka-maheśvaratām eva sphuṭayati buddhir iti tribhiḥ | buddhiḥ sārāsāra-viveka-naipuṇyam | jñānam ātma-viṣayam | asaṃmoho vyākulatvābhāvaḥ | kṣamā sahiṣṇutvam | satyaṃ yathārtha-bhāṣaṇam | damo bāhyendriya-saṃyamaḥ | śamo ‚ntaḥkaraṇa-saṃyamaḥ | sukhaṃ mano ‚nukūla-saṃvedanīyam | duḥkhaṃ ca tad-viparītam | bhava udbhavaḥ | abhāvas tad-viparītam | bhayaṃ trāsaḥ | abhayaṃ tad-viparītam | asya ślokasya matta eva bhavatīty uttareṇānvayaḥ

kiṃ ca ahiṃseti | ahiṃsā para-pīḍāniviṛttiḥ | samatā rāga-dveṣādi-rāhityam | tuṣṭir daiva-labdhena santoṣaḥ | tapaḥ śāstrīyādi-vakṣyamāṇam | dānaṃ nyāyārjitasya dhanādeḥ pātre ‚rpaṇam | yaśaḥ sat-kīrtiḥ | ayaśo duṣkīrtiḥ | ete buddhir jñānam ity ādayas tad-viparītāś cābuddhy-ādayo nānā-vidhā bhāvāḥ prāṇināṃ matto mat-sakāśād eva bhavanti

 

Madhusūdana


ātmano loka-maheśvaratvaṃ prapañcayati buddhir iti dvābhyām | buddhir antaḥkaraṇasya sūkmārtha-viveka-sāmarthaym | jñānam ātmānātma-sarva-padārthāvabodhaḥ | asaṃmohaḥ pratyutpanneṣu bodhavyeṣu kartavyeṣu vyākulatayā vivekena pravṛttiḥ | kṣamākruṣṭasya tāḍitasya vā nirvikāra-cittatā | satyaṃ pramāṇenāvabuddhasyārthasya tathaiva bhāṣaṇam | damo bāhyendriyāṇāṃ sva-viṣayebhyo nivṛttiḥ | śamo ‚ntaḥkaraṇasya śamatā | sukhaṃ dharmāsādhāraṇa-kāraṇakam anukūla-vedanīyam | duḥkham adharmāsādhāraṇa-kāraṇakaṃ pratikūla-vedanīyam | bhava utpattiḥ | bhāvaḥ sattā | abhāvo ‚satteti vā | bhayaṃ ca trāsas tad-viparītam abhayam | eva ca ekaś ca-kāra ukta-samuccayārthaḥ | aparo ‚nuktābuddhy-ajñānādi-samuccayārthaḥ | evety ete sarva-loka-prasiddhā evety arthaḥ | matta eva bhavatīty uttareṇānvayaḥ

ahiṃsā prāṇināṃ pīḍāyā niviṛttiḥ | samatā cittasya rāga-dveṣādi-rahitāvasthā | tuṣṭir bhogyeṣv etāvatālam iti buddhiḥ | tapaḥ śāstrīya-mārgeṇa kāyendriya-śoṣaṇam | dānaṃ deśe kāle śraddhayā yathā-śakty-arthānāṃ sat-pātre samarpaṇam | yaśo dharma-nimittā loka-ślāghā-rūpā prasiddhiḥ | ayaśas tv adharma-nimittā loka-nindā-rūpā prasiddhiḥ | ete buddhy-ādayo bhāvāḥ kārya-viśeṣāḥ sa-kāraṇakāḥ pṛthag-vidhā dharmādharmādi-sādhana-vaicitryeṇa nānā-vidhā bhūtānāṃ sarveṣāṃ prāṇināṃ mattaḥ parameśvarād eva bhavanti nānyasmāt tasmāt kiṃ vācyaṃ mama loka-maheśvaratvam ity arthaḥ

 

Viśvanātha


na ca śāstra-jñāḥ sva-buddhy-ādibhir mattatvaṃ jñātuṃ śaknuvanti, yato buddhy-ādīnāṃ sattvādivan-māyā-guṇa-janyatvān matta eva jātānām api guṇātīte mayi nāsti svataḥ praveśayogyatety āha buddhiḥ sūkṣmārtha-niścaya-sāmarthyam | jñānam ātmānātma-vivekaḥ | asaṃmoho vaiyagryābhāvaḥ | ete trayo bhāvā mat-tattva-jñāna-hetutvena sambhāvyamānā iva, na tu hetavaḥ | prasaṅgād anyān api bhāvān lokeṣu dṛṣṭān na svata evodbhūtān āha kṣamā sahiṣṇutvam | satyaṃ yathārtha-bhāṣaṇam | damo bāhyendriya-nigrahaḥ | śamo ‚ntarindriya-nigrahaḥ | ete sāttvikāḥ | sukhaṃ sāttvikam | duḥkhaṃ tāmasam | bhavābhāvau janma-mṛtyu-duḥkha-viśeṣau, bhayaṃ tāmasam abhayaṃ jñānotthaṃ sāttvikam | rājasādy-utthaṃ rājasam | samatātmaupamyena sarvatra sukha-duḥkhādi-darśanam ahiṃsā samate sāttvikyau | tuṣṭiḥ santuṣṭiḥ | sā nirupādhiḥ sāttvikī | sopādhis tu rājasī | tapo-dāne ‚pi sopādhi-nirupāditvābhyāṃ sāttvika-rājase, yaśo ‚yaśasy api tathā | matta iti ete man-māyāto bhavanto ‚pi śakti-śaktimator aikyāt matta eva

 

Baladeva


athātmanaḥ sarvāditvaṃ sarveśvaratvaṃ ca prapañcayati buddhir iti dvābhyām | buddhiḥ sūkṣmārtha-vivecana-sāmarthyam | jñānam cid-acid-vastu-vivecanam | asaṃmoho vyagratvābhāvaḥ | kṣamā sahiṣṇutā | satyaṃ yathā-dṛṣṭārtha-viṣayaṃ para-hita-bhāṣaṇam | damo ‚nartha-viṣayāc chokāder niyamanam | śamas tasmān manasaḥ | sukhaṃ ānukūlyena vedyam | duḥkhaṃ tu prātikūlyena vedyam | bhavo janma | abhāvo mṛtyuḥ | bhayam āgāmi-duḥkha-kāraṇa-vīkṣaṇād vitrāsaḥ san nivṛttiḥ | abhayam ahiṃsā parapīḍanājanakatā | samatā rāga-dveṣa-śūnyatā | tuṣṭiḥ adṛṣṭa-labdhena santoṣaḥ | tapaḥ vedokta-kāya-kleśaḥ | dānaṃ svabhogyasya sat-pātre ‚rpaṇam | yaśaḥ sādguṇya-khyātiḥ | tad-viparītaṃ ayaśaḥ evam ādayo bhāvā bhūtānāṃ deva-mānavādīnāṃ matto mat-saṅkalpād eva bhavantīty aham eva teṣāṃ hetur ity arthaḥ | pṛthag-vidhā bhinna-lakṣaṇā
 
 



Michalski


Rozum, wiedza, brak zaślepienia, cierpliwość, prawda, panowanie nad sobą, spokój, szczęście, nieszczęście, narodziny i śmierć, strach i odwaga,
nieprzyczynianie nikomu cierpienia, równowaga, zadowolenie, pokuta, szczodrobliwość, sława, hańba – wszystkie te stany najrozmaitsze stworzeń pochodzą odemnie.

 

Olszewski


Rozum, wiedza, pewność, cierpliwość, prawda, powściągliwość, pokój, uciecha i ból, narodzenie i śmierć, strach i bezpieczeństwo,
słodycz, równość duszy, rozkosz i umartwienie, szczodrość, chwała i sromota są rodzajami rzeczy, których ja jestem rozdawcą.

 

Dynowska


Rozum, mądrość, od ułud niezależność, cierpliwość, prawda, wszechprzebaczenie, samoopanowanie i spokój, radość i cierpienia, istnienie i nieistnienie, strach a także nieustraszoność;
życzliwość dla wszelkiej istoty, równowaga, zadowolenie, bohaterstwo wewnętrznego wysiłku, miłosierdzie i hojność, sława i niesława – oto rozliczne świadomych istot stany, a wszystkie ode Mnie pochodzą.

 

Sachse


Rozum, wiedza, wolność od zaślepienia,
cierpliwość, prawda, opanowanie, spokój,
szczęście i nieszczęście, pojawianie się i zanik,
bojaźń i odwaga,
nieczynienie krzywdy, równowaga umysłu, pogoda,
asceza, hojność, sława i niesława —
ode mnie pochodzą różne te stany
towarzyszące istotom żywym.

 

Kudelska


Zrozumienie, mądrość, wolność od ułudy, cierpliwość, prawda, samoopanowanie i spokój,
Szczęście i nieszczęście, istnienie i nieistnienie, lęk l odwaga,
Życzliwość dla każdej istoty, wewnętrzna równowaga, zadowolenie, asceza, hojność, sława i hańba;
Oto różne stany wszelkiego stworzenia, i choć one są tak różnorodne, wszystkie pochodzą ode mnie.

 

Rucińska


Rozsądek, wiedza i trzeźwość, cierpliwość i prawdomówność,
Umiar i spokój, ból, szczęście, powstanie, brak, strach, odwaga,
Dobroć, bezstronność i sytość, żar, szczodrość, sława, niesława –
Te różne stany u istot ze mnie jedynie powstały!

 

Szuwalska


Rozum, wiedza, świadomość, cierpliwość, uczciwość,
Samokontrola, spokój, szczęście i niedola,
Życie, śmierć, strach, odwaga, trud, zadowolenie,
Hojność, sława, niesława – wszystko to ode Mnie
Pochodzi i istotą jest istot istnienia.
 
 

Both comments and pings are currently closed.