BhG 4.16

analiza syntaktyczna

kim (czym?) karma (czyn) [asti] (jest),
kim (czym?) akarma (bezczyn) [asti] iti (jest)
atra (co do tego) kavayaḥ api (nawet wieszczowie) mohitāḥ (wprawieni w omroczenie) [santi] (są).
yat (które) jñātvā (poznawszy)
aśubhāt (od niepomyślności) mokṣyase (zostaniesz uwolniony),
tat (ten) karma (czyn) te (tobie) pravakṣyāmi (oznajmię).

tłumaczenie polskie

„Co jest czynem, [a] co bezczynem?” Co do tego nawet wieszczowie są omroczeni.
Objaśnię ci ten czyn, [a] gdy go poznasz, uwolnisz się od zła.

analiza gramatyczna

kim	–	kim  sn. 1i.1 n. – co?
karma	–	karman 1i.1 n. – czyn, działanie i jego skutki (od: √ kṛ – robić);
kim	–	kim  sn. 1i.1 n. – co?
akarma	–	a-karman 1i.1 n. – bezczyn (od: √ kṛ – robić);
iti	–	av. – tak (zaznacza koniec wypowiedzi);
kavayaḥ	–	kavi 1i.3 m. – poeci, śpiewacy, wieszczowie (od: √ kav – opisywać, kolorować);
api	–	av. – jak również, także, co więcej, nawet;
atra	–	av. – tutaj, co do tego;
mohitāḥ	–	mohita ( √ muh – mylić się, być skonfundowanym, omroczonym, ogłupiałym) PP caus. 1i.3 m. – wprawieni w omroczenie;
tat	–	tat sn. 2i.1 n. – ten;
te	–	yuṣmat sn. 4i.1 – tobie (skrócona forma od: tubhyam);
karma	–	karman 2i.1 n. – czyn, działanie i jego skutki (od: √ kṛ – robić);
pravakṣyāmi	–	pra- √ vac (oznajmiać) Fut. P 3c.1 – oznajmię;
yat	–	yat sn. 2i.1 n. – który (korelatyw do: tat);
jñātvā	–	√ jñā (wiedzieć, rozumieć) absol. – zrozumiawszy;
mokṣyase	–	√ muc (wyzwalać) Fut. pass. 2c.1 – będziesz wyzwolony;
aśubhāt	–	aśubha 5i.1 n. – od niedobrego (od: √ śubh – jaśnieć, śubha – piękne, przyjemne, pomyślne, dobre);

warianty tekstu

pravakṣyāmi → pravakṣāmi;
mokṣyase → mokṣase;
aśubhāt → śramāt (od zmęczenia);
Czwarta pada 4.16 taka sama jak czwarta pada: BhG 9.1;

Śāṃkara

tatra karma cet kartavyaṃ tvad-vacanād eva karomy aham | kiṃ viśeṣitena ? pūrvaiḥ pūrvataraṃ kṛtaṃ [gītā 4.15] iti | ucyate —yasmān mahad vaiṣamyaṃ karmaṇi | kathaṃ ?

kiṃ karma kiṃ cākarmeti kavayo medhāvino’py atrāsmin karmādi-viṣaye mohitā mohaṃ gatāḥ | atas te tubhyam ahaṃ karmākarma ca pravakṣyāmi yaj jñātvā viditvā karmādi mokṣyase’śubhāt saṃsārāt

Rāmānuja

vakṣyamāṇasya karmaṇo durjñānatām āha

mumukṣuṇānuṣṭheyaṃ karma kiṃrūpam, akarma ca kim / akarmeti kartur ātmano yāthātmyajñānam ucyate; anuṣṭheyaṃ karma tadantargataṃ jñānaṃ ca kiṃrūpam ity ubhayatra kavayaḥ vidvāṃso 'pi mohitāḥ yathāvan na jānanti / evam antargatajñānaṃ yat karma, tat te pravakṣyāmi, yaj jñātvānuṣṭhāya aśubhāt saṃsārabandhān mokṣyase / kartavyakarmajñānaṃ hy anuṣṭhānaphalam

Śrīdhara

tac ca tattvavidbhiḥ saha vicārya kartavyam | na loka-paramparā-mātreṇety āha kiṃ karmeti | kiṃ karma ? kīdṛśaṃ karma-karaṇam | kim akarma ? kīdṛśaṃ karmākaraṇam | ity asminn arthe vivekino 'pi mohitāḥ | ato yaj jñātā yad-anuṣṭhāyāśubhāt saṃsārān mokṣyase mukto bhaviṣyasi tat karmākarma ca tubhyam ahaṃ pravakṣyāmi tac chṛṇu

Madhusūdana

nanu karma-viṣaye kiṃ kaścit saṃśayo 'py asti yena pūrvaiḥ pūrvataraṃ kṛtam ity atinirbadhnāsi ? asty evety āha kiṃ karmeti | nau-sthasya niṣkriyeṣv api taṭastha-vṛkṣeṣu gamana-bhrama-darśanāt tathā dūrāc cakṣuḥ-saṃnikṛṣṭeṣu gacchatsv api puruṣeṣv agamana-bhrama-darśanāt paramārthataḥ kiṃ karma kiṃ vā paramārthato 'karmeti kavayo medhāvino 'py atrāsmin viṣaye mohitā mohaṃ nirṇayāsāmarthyaṃ prāptā atyanta-durnirūpatvād ity arthaḥ | tat tasmāt te tubhyam ahaṃ karma, a-kāra-praśleṣeṇa cchedād akarma ca pravakṣyāmi prakarṣeṇa sandehocchedena vakṣyāmi | yat karmākarma-svarūpaṃ jñātvā mokṣyase mukto bhaviṣyasy aśubhāt saṃsārāt

Viśvanātha

kiṃ ca karmāpi na gatānugatika-nyāyenaiva kevalaṃ vivekinā kartavyam | kintu tasya prakāra-viśeṣaṃ jñātvaivety atas tasya prathamaṃ durjñeyatvam āha

Baladeva

nanu kiṃ karma-viṣayakaḥ kaścit sandeho 'py asti yataḥ pūrvaiḥ pūrvataraṃ kṛtam ity atinirbandhād bravīṣīti ced asty evety āha kiṃ karmeti | mumukṣubhir anuṣṭheyaṃ karma kiṃ rūpaṃ syād akarma ca karmānyat tad-antargataṃ jñānaṃ ca kiṃ rūpam ity arthaḥ | tad-anyatve enaṃ ca | atrārthe kavayo dhīmanto 'pi mohitās tad-yāthātmya-nirṇayāsāmarthyān mohaṃ prāpuḥ | ahaṃ sarveśaḥ sarvajñas te tubhyaṃ tat karma a-kāra-praśleṣād akarma ca pravakṣyāmi yaj jñātvānuṣṭhāya prāpya cāśubhāt saṃsārān mokṣyase

Michalski

Lecz co jest czyn i co bezczynność? – tu nawet mędrcy czują się niepewni. Ja ci wyjaśnię, czym jest czyn; gdy to rozpoznasz, wyrwiesz się z niedoli,

Olszewski

Lecz zapytasz, co to jest czyn? co to jest bezczynność? Wieszcze nawet w tem się wahali. Ja ci to więc wyjaśnię; a posiadłszy tę wiadomość, będziesz zbawiony od złego.

Dynowska

„Czym jest czyn, a czym bezczyn” – nawet wieszczowie nad tym pytaniem się biedzą. Tobie objawię jaki czyn – jeśli go poznasz – od grzechu cię wyzwoli.

Sachse

Nawet wieszczowie mylą się co do tego,
jak rozumieć czyn, a jak — bezczynność.
Wyłożę ci więc [prawdę] o czynie.
Gdy ją poznasz, uwolnisz się od zła.

Kudelska

Czym jest czyn, a czym bezczyn, nad tym się nawet mędrcy biedzili,
Teraz objaśnię ci ten czyn, gdy go poznasz, od słabości będziesz wolny.

Rucińska

Czym czyn jest, a czym bezczynność? W tym błądzą nawet uczeni!
O czynie tedy ci powiem, co wiedząc, od zła się zbawisz!

Szuwalska

Co można nazwać czynem, a co bezczynnością?
Tego nikt nie jest pewien, nawet najmądrzejsi.
Posłuchaj. Gdy zrozumiesz, wyrwiesz się z niewoli.