BhG 3.39

analiza syntaktyczna

he kaunteya (Kunjowicu!),
etena (przez tego) nitya-vairiṇā (wiecznego wroga) kāma-rūpeṇa (w postaci żądzy) duṣpūreṇa (trudnego do napełnienia) analena ca (i przez ogień) jñāninaḥ (mądrego) jñānam (wiedza) āvṛtam (przykryta) [asti](jest).

tłumaczenie polskie

Kuntjowicu, wiedza wiedzącego zostaje przykryta przez tego wiecznego wroga,
który [jawi się] pod postacią żądzy, jest trudny do zaspokojenia i jest ogniem.

analiza gramatyczna

āvṛtam	–	ā-vṛta (ā- √ vṛ – okrywać) PP 1i.1 n. – okryty;
jñānam	–	jñāna 1i.1 n. – wiedza, mądrość, inteligencja (od: √ jñā – wiedzieć, rozumieć);
etena	–	etat sn. 3i.1 m. – przez tego;
jñāninaḥ	–	jñānin 6i.1 m. – mądrego, wiedzącego (od: √ jñā – wiedzieć, rozumieć);
nitya-vairiṇā	–	nitya-vairin 3i.1 m. ; nityena vairiṇeti – przez wiecznego wroga (od: nitya – nieustanny, wieczny; vira – mężny, bohater, vairin – wróg);
kāma-rūpeṇa	–	kāma-rūpa 3i.1 m. ; BV : yasya rūpaṃ kāmo ‘sti tena – przez tego, którego postacią jest żądza (od: √ kam –pragnąć, kochać, tęsknić, kāma – pragnienie, żądze; √ rūp – formować, rūpa – postać, kształt, piękno);
kaunteya	–	kaunteya 8i.1 m. – o synu Kunti (od: kunti – lud Kuntiów, kuntī – Kunti, matka Pandowiców);
duṣpūreṇa	–	duṣ-pūra 3i.1 m. – przez trudnego do napełnienia / zaspokojenia (od: dur / dus – prefiks: trudny, zły, twardy; √ pṝ – napełniać, odżywiać, puru – obfitość, pūra – napełnianie, zaspokajanie, danie satysfakcji);
analena	–	anala 3i.1 m. – przez ogień ( √ an – oddychać, żyć);
ca	–	av. – i;

Śāṃkara

Legenda:
fragmenty komentowanego wersetu
cytaty z różnych pism
wprowadzenie polemiki

Co określone jest terminem „to”, [który oznacza przedmiot] okrywany przez żądzę? Odpowiada:		kiṃ punas tad idaṃ-śabda-vācyaṃ yat kāmenāvṛtam ity ucyate —
Kuntjowicu, wiedza wiedzącego zostaje przykryta przez tego wiecznego wroga, który [jawi się] pod postacią żądzy, jest trudny do zaspokojenia i jest [niczym] ogień.		āvṛtaṃ jñānam etena jñānino nitya-vairiṇā | kāma-rūpeṇa kaunteya duṣpūreṇānalena ca ||3.39||
Wiedza wiedzącego zostaje przykryta przez tego wiecznego wroga – zaiste wiedzący rozumie od samego początku: „ona [żądza] sprawi, że zanagażuję się w zło (anartha)” i zawsze jest nieszczęśliwy.		āvṛtam etena jñānaṃ jñānino nitya-vairiṇā, jñānī hi jānāty anenāham anarthe prayuktaḥ pūrvam eveti | duḥkhī ca bhavati nityam eva |
Dlatego [żądza jest wiecznym wrogiem wiedzącego, a nie głupca. Ten [ostatni] w czasie łaknienia postrzega żądzę jako przyjaciela. Dopiero gdy za jej sprawą doświadcza cierpienia, rozumie: „cierpię z powodu łaknienia”, ale nie wcześniej. Dlatego [żądza] jest wiecznym wrogiem [jedynie] wiedzącego.		ato ’sau jñānino nitya-vairī, na tu mūrkhasya | sa hi kāmaṃ tṛṣṇā-kāle mitram iva paśyan tat-kārye duḥkhe prāpte jānāti tṛṣṇayāhaṃ duḥkhitvam āpādita iti, na pūrvam eva | ato jñānina eva nitya-vairī |
Jaką ma postać? Pod postacią żądzy – ma ona kształt żądzy, czyli pragnienia. Jest trudna do zaspokojenia – trudno ją nasycić, dlatego też jest [niczym] ogniem – gdyż nie ma kresu jej chciwości.		kiṃ-rūpeṇa? kāma-rūpeṇa kāma icchaiva rūpam asyeti kāmarūpas tena duṣpūreṇa duḥkhena pūraṇam asyeti duṣpūras tenānalena nāsyālaṃ paryāptir vidyata ity analas tena ca ||3.39||

Rāmānuja

āvaraṇaprakāram āha

asya jantoḥ jñāninaḥ jñānasvabhāvasyātmaviṣayaṃ jñānam etena kāmakāreṇa viṣayavyāmohajananena nityavairiṇā āvṛtam; duṣpūreṇa prāptyanarhaviṣayeṇa, analena ca paryāptirahitena

Śrīdhara

idaṃ śabda-nirdiṣṭaṃ darśayan vairitvaṃ sphuṭayati āvṛtam iti | idaṃ viveka-jñānam etena āvṛtam | ajñasya khalu bhoga-samaye kāmaḥ sukha-hetur eva | pariṇāme tu vairitvaṃ pratipadyate | jñāninaḥ punas tat-kālam apy anarthānusandhānād duḥkha-hetur eveti nitgya-vairiṇety uktam | kiṃ ca viṣayaiḥ pūryamāṇo 'pi yo duṣpūraḥ | āpūryamāṇaṃ tu śoka-santāpa-hetutvād anala-tulyaḥ | anena sarvān prati nitya-vairitvam uktam

Madhusūdana

tathā tenedam āvṛtam iti saṅgraha-vākyaṃ vivṛṇoty āvṛtam iti | jñāyate 'neneti jñānam antaḥkaraṇaṃ viveka-vijñānaṃ veda-śabda-nirdiṣṭam etena kāmenāvṛtam | tathāpy āpātataḥ sukha-hetutvād upādeyaḥ syād ity ata āha jñānino nitya-vairiṇā | ajño hi viṣaya-bhoga-kāle kāmaṃ mitram iva paśyaṃs tat-kārye duḥkhe prāpte vairitvaṃ jānāti kāmenāhaṃ duḥkhitvam āpādita iti | jñānī tu bhoga-kāle 'pi jānāty anenāham anarthe praveśita iti | ato vivekī duḥkhī bhavati bhoga-kāle ca tat-pariṇāme cāneneti jñānino 'sau nitya-vairīti sarvathā tena hantavya evety arthaḥ |

tarhi kiṃ svarūo 'sāv ity ata āha kāma-rūpeṇa | kāma icchā tṛṣṇā saiva rūpaṃ yasya tena | he kaunteyeti sambandhāviṣkāreṇa premāṇaṃ sūcayati | nanu vivekino hantavyo 'py avivekina upādeyaḥ syād ity ata āha duṣpūreṇānalena ca | ca-kāra upamārthaḥ | na vidyate 'laṃ paryāptir yasyety analo vahniḥ | sa yathā haviṣā pūrayitum aśakyas tathāyam api bhogenety arthaḥ | ato nirantaraṃ santāpa-hetutvād vivekina ivāvivekino 'pi heya evāsau | tathā ca smṛtiḥ –

na jātu kāmaḥ kāmānām upabhogena śāṃyati |
haviṣā kṛṣṇa-vartmeva bhūya evābhivardhate || [BhP 9.19.14] iti |

athavecchāyā viṣaya-siddhi-nivartyatvād icchā-rūpaḥ kāmo viṣaya-bhogena svayam eva nivartiṣyate kiṃ tatrāti-nirbandhenety ata uktaṃ duṣpūreṇānalena ceti | viṣaya-siddhyā tat-kālam icchātirodhāne 'pi punaḥ prādurbhāvān na viṣaya-siddhir icchā-nivartikā | kintu viṣaya-doṣa-dṛṣṭir evatatheti bhāvaḥ

Viśvanātha

kāma eva hi jīvasyāvidyety āha āvṛtam iti | nitya-vairiṇy ato 'sau sarva-prakāreṇa hantavya iti bhāvaḥ | kāma-rūpeṇa kāmākāreṇājñānenety arthaḥ | ca-kāra ivārthe | analo yathā haviṣā pūrayitum acakyas tathā kāmo 'pi bhogenety arthaḥ | yad uktam –

na jātu kāmaḥ kāmānām upabhogena śāṃyati |
haviṣā kṛṣṇa-vartmeva bhūya evābhivardhate || [BhP 9.19.14] iti

Baladeva

uktam arthaṃ sphuṭayati āvṛtam iti | anena kāma-rūpeṇa nitya-vairiṇā jñānino jīvasya jñānam āvṛtam iti sambandhaḥ | ajñasya viṣaya-bhoga-samaye sukhatvāt suhṛd api kāmas tat-kārye duḥkhe sati vairḥ syād vijñasya tu tat-samaye 'pi duḥkhānusandhānād duḥkha-hetur eveti nitya-vairiṇety uktiḥ | tasmāt sarvathā hantavya iti bhāvaḥ | kiṃ ca duṣpūreṇeti | ca-śabda ivārthaḥ | tatrānalo yathā haviṣā pūrayitum aśakyas tathā bhogena kāma ity arthaḥ | smṛtiś caivam āha-

na jātu kāmaḥ kāmānām upabhogena śāṃyati |
haviṣā kṛṣṇa-vartmeva bhūya evābhivardhate || [BhP 9.19.14] iti |

tasmāt sarveṣāṃ sa nitya-vairīti

Michalski

Poznanie człowieka poznającego okryte jest przez tego wiecznego wroga, który przybiera kształt do woli, Kauntejo, i jest jak ogień nienasycony!

Olszewski

Wieczna nieprzyjaciółka mędrca, namiętność zamracza naukę. Jako płomień nienasycony, zmienia formę do woli.

Dynowska

Zaiste wszelką mądrość, o synu Kunti, przysłania ten mędrca wróg nieustanny – pożądanie, jak płomień nigdy nie syte.

Sachse

Przez tego to odwiecznego wroga mędrca,
o synu Kunti,
przez nienasycony ogień
przybierający postać pożądania
przesłonięta jest wiedza.

Kudelska

Zakryta jest ta mądrość, synu Kunti, przez wiecznego wroga mędrca,
Przez ten ogień, który wciąż nienasycony i pragnień pełny.

Rucińska

To on zasłania poznanie, wieczny wróg mędrca, Kauntejo,
Mający postać pragnienia – nienasycony wciąż ogień!

Szuwalska

Żądzą, która przesłania wiedzę tych, co wiedzą
I co wiedzy jest wrogiem bezwzględnym i wiecznym,
Nigdy nie nasyconym, jak ogień palącym.

Byrski

Przez wiecznego wroga tego, ogień ten nienasycony
Pod postacią miłowania, poznanie poznającego
Jest okryte, o Kauntejo!